Şeytan kimdir?
Şeytan “şatan” maddesinden olup muhalefet anlamına gelmekte ve insanlardan yahut cinlerden veyahut hayvanlardan olan her isyancı ve aksi varlığa denmektedir. Aynı zamanda hakikatten uzak kötü ruh anlamında da olmuştur. Bu kelime genel bir isimdir.
İblis “iblas” kelimesinden türeyip karamsarlık ve umutsuzluğun çokluğundan kaynaklanan üzüntü ve hüzün manasındadır. İblis’i Allah’ın rahmetinden umutsuzluğa düşmesi nedeniyle bu adla adlandırmışlardır. Bu da onun Yüce Allah’ın emrine baş kaldırması sebebiyledir. Iblis özel bir cinin ismi olup Adem'i kandırıp cennetten kovduran şeytanın adıdır.
Kur’an-ı Kerim’de şeytan kelimesinin kullanımından fitne-fesad içinde doğru yoldan sapmış, başkalarına zarar vermeye çalışan zararlı bir varlık olduğu anlaşılmaktadır.
Mâide suresi 91. ayetinde şöyle buyruluyor: “Şüphesiz şeytan içki ve kumar yoluyla aranıza düşmanlık ve kin sokmak, sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık vazgeçtiniz değil mi?”
Kur’an-ı Kerim’de şeytan’dan özel bir varlık olarak bahsedilmemekte aksine kötü ve müfsid insanlarıda içine almaktadır. En’âm suresi 112. ayeti: “Böylece biz, her peygambere insan ve cin şeytanlarını düşman kıldık. Bunlar, aldatmak için birbirlerine yaldızlı sözler fısıldarlar.” İblis’e Şeytan denmesi, onda var olan fitne ve kötülükten kaynaklanmaktadır.
Bazen ‘mikrop’ için de ‘şeytan’ kelimesi kullanılır. Peygamber Efendimiz bir hadis-i şerifinde “Bıyıklarınızı uzun tutmayın, çünkü şeytan orayı kendi canı için güvenli bir ortam haline getirir ve orada saklanır.” der.
Sonuç olarak şeytanın farklı manaları olup bunun açık örneklerinden biri de “İblis” ve ordusudur. Diğer örnek ise Şeytan’ın insanı kötülük işlemeye teşvik ettiği gibi onun Allah’a yaklaştıracak fiilleri gerçekleştirmesine de engel olmaya çalışmakta veya yerine getirmeye çalıştığı ibadeti bozmaya gayret göstermektedir. Bazen de bazı durumlarda zararlı mikroplar anlamına gelir.
NumuneTefsiri’nden alınmıştır. (Cilt 1, s.191)
