Onlara “öf” bile deme!
Yaşlı anne ve babaları birer işe yaramaz asalak varlık olarak algılayan günümüzün insanları en uygun çare olarak bu değerli insanları bir araya getirip ölümü beklemeleri için onları bir yuvaya tıkmayı öngörüyorlar.
Yaşlılar yurdu insanlarımızın ne denli insanlıktan uzaklaştığını gösteriyor aynı zamanda. Yıllarca bizim için katlanmadık zorlukları kalmayan insanları güçsüzleşince kendimizden uzaklaştırmak ve eski bir eşya gibi bir köşeye atmak vicdanlı bir insanın asla yapamayacağı bir davranıştır.
İsra suresi 23. ayeti yaşlı insanlarla nasıl iletişim kurulacağını anlatır: “Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi ve anne babanıza iyi davranmanızı emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa onlara öf bile deme! Onları azarlama! İkisine de gönül alıcı güzel sözler söyle.”
“fe lâ tekul lehumâ uffin” ifadesi anne-babaya yönelik her türlü kırıcı ve incitici olumsuz davranışı reddeder. Bazen evlat anne-babasına hizmet eder. Ama onlar buna dikkat etmez hatta kusur bile bulabilirler. İnsan bundan üzüntü duyabilir. Kur’an-ı Kerim’de onlara kötü tepki vermeyin deniliyor. Çünkü onlar bir ömür evlatları için canı gönülden zahmet çektiler.
“ve lâ tenher humâ “ ifadesini iki türlü anlam verdiler. Bazıları bağırmayın, yüksek sesle konuşmayın dediler. Bazılarıda onları reddetmeyin olarak çevirdiler. Bu anlam Duhâ suresi 10. ayetinde de belirtilmiştir: “El açıp isteyeni de sakın boş çevirme!”
“Onları azarlama” ifadesi her iki anlamda da olabilir. Yani anne babanıza bağırmayın ve onları reddetmeyin. Bu ayet çocuklara, anne ve babaları yaşlandıklarında onlara bakmayı ihmal etmemelerini, bu sorumluluğu başkasına bırakmamalarını, onları hayatlarından çıkarmaya çalışmamalarını emretmektedir.
Bu ayetten anlaşılacağı üzere anne-babalar ötekileştirilmemeli ve onlara karşı en küçük kırıcı davranışta bulunulmamalıdır. Anne-babalar yaşlılıklarında çocuklarıyla konuşmalı, torunlarıyla eğlenmeli, hikayeler anlatmalı, anılarını paylaşmalı ve evlatlar onlara hayatı tatlı hale getirmelidir.
“ve kul lehumâ kavlen kerîmâ” ifadesi onlara tatlı ve güzel söz söylemeyi tavsiye der. Konuşma adabında nezaketi, tatlı dille saygılı konuşmayı ve şiddetten uzak durmayı söyler.
Yaşlı anne-babalar geçmiş nesilden geldiklerinden dolayı çocuklarının kültüründen farklı bir kültüre sahipler. Bazen anne babanın sözleri evladını rahatsız eder. Ancak çocuklar, ebeveynlerinin kendilerinden farklı düşünebileceğini veya konuşabileceğini bilmeli her durumda onlarla saygılı konuşmalı ve kalplerini kırmamalıdır. Çocukken onların nasıl bizim sonu gelmez sorularımıza katlandıkları ve şefkatle tahammül ettikleri anları hatırlamalıyız.
