قرآن طلایی؛ گنجینه‌ای در رشته كوه‌های بلغارستان
گروه بین‌الملل: روستای «چینگیردره» در رشته‌كوه‌های ردوپه در بلغارستان، به خاطر طبیعت زیبا و همچنین نسخه‌های دستنویس اسلامی خود شهرت دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایكنا)؛ این روستا کتابخانه‌ای دارد که ده‌ها نسخه دستنویس اسلامی در آن نگهداری می‌شود. این کتاب‌ها توسط مردم در زمان حکومت کمونیست‌ها پنهان و حفظ و پس از سقوط رژیم کمونیستی از مردم جمع‌آوری شده است.
مردم چینگیردره (Çıngırdere) با وجود اینکه قادر به خواندن این کتاب‌ها نبودند، این نسخ اسلامی متعلق به دوران امپراتوری عثمانی را جمع‌آوری کرده‌اند.
در میان این نسخ اسلامی، یک نسخه قرآن متعلق به قرن چهاردهم نیز وجود دارد که طلاکاری شده و به «قرآن طلایی» مشهور است.
این قرآن قدیمی‌ترین کتاب این کتابخانه است و در همه صفحات آن نام جلاله «الله» با حروف مطلا نوشته شده است؛ از همین رو این قرآن را قرآن طلایی می‌نامند.
این قرآن در کتابخانه مسجد چینگیردره نگهداری می‌شود.
مسجد «چینگیردره» دارای دو مناره است که در وسط دهکده واقع است و بعد از کتابخانه ملی بلغارستان در شهر صوفیه، بزرگترین مجموعه منابع دستنویس اسلامی را دارد.
در این کتابخانه بیش از 800 نسخه چاپی و بیش از 400 نسخه دستنویس با موضوعاتی مانند فلسفه، نجوم، فقه، فصاحت و بلاغت و کتاب‌های تاریخی نگهداری می‌شود.
هیری براهیمباشو (Hayri Brahimbashev)، رهبر سابق این روستا می‌گوید: پس از ساخت مسجد چینگیردره در سال 1999، نیاز داشتیم که یک کتابخانه بسازیم و 7 جوان را برای انجام این کار استخدام کردیم.
وی افزود: این داوطلبان خانه به خانه، نسخ دستنویس قدیمی نزد مردم را جمع‌آوری کردند؛ قدیمی‌ترین کتاب همین قرآن طلایی بود.
براهیمباشو گفت: در دوران ممنوعیت و سرکوب کمونیست‌ها، مردم ما توانستند با مشقت فراوان از این کتاب‌ها محافظت کنند.
وی افزود: هدف ما این است که این آثار ارزشمند را که در زمان کمونیست‌ها پنهان شده بودند به نسل‌های آینده منتقل کنیم. اسناد اداری زیادی نیز در میان آثار مکتوب جمع‌آوری شده وجود دارند اما بدون شک باارزش‌ترین قطعه کتابخانه، این قرآن است که بنابر یافته‌های دانشمندان متعلق به قرن چهاردهم است و در آن کلمات توحید و الله با طلا نوشته شده‌اند.
وی افزود: این مصحف که گفته می‌شود متعلق به مدرسه‌ای در سمرقند است، وقف‌ها و علامت‌هایش در گوشه اوراق نیز طلاکاری شده‌اند. به همین خاطر است که مردم آن را «مصحف طلایی» می‌نامند. جلد چوبی این قرآن بعدها به آن افزوده شده است.
براهیمباشو گفت: علاوه بر این قرآن، مصحف دیگری نیز در این کتابخانه نگهداری می‌شود که گرچه طلاکاری شده نیست اما به قدمت قرآن طلایی است.
تلاش مردم محلی برای حفظ نسخ قدیمی اسلامی
هیری براهیمباشو می‌گوید: ما قادر به بازسازی مطلوب این نسخ قدیمی اسلامی نیستیم زیرا متخصصان لازم را نداریم، گروهی از جوانان ما دوره‌ای دو هفته‌ای در کتابخانه ملی در صوفیه گذرانده‌اند و تاحدی کار مرمت این نسخه‌های قدیمی را انجام می‌دهند اما همچنان کافی نیست.
وی افزود: در دوره کمونیست‌ها، هنگامی‌که کتاب‌های اسلامی ممنوع بودند، برخی از این کتاب‌ها در زمین و برخی دیگر در زیرزمین‌ها و سقف خانه‌ها پنهان می‌شد که باعث آسیب آنها شده است.
براهیمباشو گفت: مردم محلی تلاش کرده‌اند که برخی از این کتاب‌ها را خودشان تعمیر کنند و برای آنها جلدهایی از پارچه و الیاف درست کرده‌اند. برخی از این نسخ نیاز به افراد متخصص دارند زیرا به خاطر رطوبت و نم تحلیل رفته‌اند. نسخی که در حال از هم گسیختگی هستند در کیف‌های پارچه‌ای یا نایلونی نگهداری می‌شوند.
عبدالرحمان اکباش، از مسئولان انتشارات دینی اداره کل امور دینی ترکیه در سال 2011 به این دهکده رفت و این کتاب‌ها را ثبت و فهرستی با بیش از 500 کتاب تنظیم کرد.
مردم چینگیردره در حال تنظیم درخواستی از اتحادیه اروپا هستند تا برای حفظ این نسخ خطی اسلامی سرمایه‌گذاری کند.
اسناد و نسخ خطی اسلامی فارسی، عربی و ترکی کتابخانه چینگیردره نیازمند شناسایی و ارزش‌گذاری توسط متخصصان و تاریخ‌شناسان اسلامی هستند/.
گزارش از؛ معصومه السادات حسینی
