«Ибни Ошур» – муфассири Қуръон ва талош барои муосирсозии омӯзиш дар Тунис
Ба гузориши ИКНА ба нақл аз Ал-Ҷазира, Шайх Муҳаммад Тоҳир ибн Ошур дар соли 1879 дар шаҳри Тунис ба дунё омад ва таҳти таъсири уламо ва шайхони ислоҳталаб қарор гирифт. Ӯ ҳамчунин бо ислоҳталабони замони худ иртибот дошт, аз ҷумла Муҳаммад Абдуҳ, Шайх Рашид Ризо ва Шайх Муҳаммад ал-Хизр Ҳусайн, ки нақши зиёде дар таваҷҷуҳ ва талошҳои ибн Ошур барои ислоҳи низоми таълимӣ дар Тунис бозиданд.
Ба гуфтаи Ҷамолуддин Даравил, устоди тамаддун ва таърихи ақидаҳо дар Донишгоҳи Қайравон, Шайх ибн Ошур аз хонаводае бо решаҳои андалусӣ буд, ки аҷдодашон аввал дар канораҳои шаҳри Работ (пойтахти Марокаш) зиндагӣ мекарданд ва сипас ба пойтахти Тунис муҳоҷир шуданд. Бобои падари ӯ аз уламои бузурги қарни 19 ба шумор мерафт.
Усулшиносӣ дар тафсир
Ин олими тунисӣ аз устодони иҷтиҳоди исломии муосир дониста мешавад. Ӯ муфассири Қуръони Карим буд ва дар мавзуъоти ҳадис, забон, балоғат ва усули низоми иҷтимоии исломӣ осоре навиштааст.
Муҳаммад ибни Алӣ Шатвӣ, раиси бахши фақеҳони Тунис дар Донишгоҳи Зайтуна, мегӯяд, ки ибн Ошур дар навиштаҳо ва барномаҳои худ дорои вижагиҳои хоссе аст; аз ҷумла ӯ соҳиби назарияи наве дар илми мақосиди шариат мебошад. Вақте ки китоби «Мақосиди шариати исломӣ»-ро менавишт, тасмим гирифт, ки ин илмро аз усули фиқҳ ҷудо кунад ва бидуни канор гузоштани усули фиқҳ, мақосидро ба илми мустақили муҳиме табдил диҳад.
Ҷамолуддин Даравил дар бораи равиши ибн Ошур дар тафсири Қуръон мегӯяд:
«Кишварҳои Африқои Шимолӣ муфассири дигаре ба ҷуз Шайх ибн Ошур намешиносанд. Ӯ тафсири худро бар усули равшане бунёд гузошт, ки дар даҳ муқаддимаи қисми аввали китоби ӯ бо номи «Ат-Таҳрир ва-т-танвир» омадааст. Дар он ҷо таъкид мекунад, ки бозбинӣ дар тафсири Қуръони Карим нуқтаи марказӣ барои бунёди фарҳанги исломии арабии муосир ва пешрафта мебошад».
Яке аз муҳимтарин нуқтаҳое, ки дар муқаддимаҳо омадааст ва ба унвони «қутбнамои» тафсири Шайх ибн Ошур шинохта мешавад, ин аст, ки вай равиши асосиро дар тафсири Қуръон равиши забонӣ ва балоғатӣ медонад.
Вай меафзояд: «Яке аз вижагиҳои хоси Шайх ибн Ошур ин аст, ки пеш аз оғоз ба тафсири Қуръон, мақосиди куллии сураро баён мекунад ва то замоне ки оятро аз нигоҳи луғавӣ, наҳвӣ ва балоғатӣ таҳлил накунад, аз он намегузарад. Ҳамчунин, ба пайванди устувори байни оятҳо аҳаммияти хос медиҳад ва дониши луғавӣ, фиқҳӣ ва таърихии худро дар фаҳмиши матни Қуръон ба кор мебарад».
