Томас Ирвинг — пешкисвати тарҷумонҳои Қуръон дар Амрикои Шимолӣ
Нахустин тарҷумаҳои англисии Қуръон
Аввалин тарҷумаи англисии шинохташудаи Қуръон бо номи Alcoran дар соли 1649 анҷом шудааст ва онро ба Александр Росс, рӯҳонии дарбори Чарлзи Аввал, нисбат медиҳанд. Ин тарҷума аз рӯи тарҷумаи фаронсавии L'Alcoran de Mahomet аз тарафи Sieur du Ryer сурат гирифтааст.
Тарҷумаи The Koran, ки одатан Alcoran of Mohammed номида мешавад, дар соли 1734 аввалин тарҷумаи илмии Қуръон буд ва барои 200 сол маъруфтарин тарҷумаи англисӣ ба ҳисоб мерафт. Ҷорҷ Сейл ин тарҷумаро дар асоси тарҷумаи лотинии Луис Марочи (1698) анҷом додааст. Нусхае аз ин тарҷума ҳоло дар Китобхонаи Конгресси Амрико маҳфуз буда, дар маросими савганди Кейт Эллисон, намояндаи Маҷлиси намояндагони Амрико, дар 3 январи 2007 истифода шудааст.
Оғози тарҷума аз ҷониби мусалмонон
Мусулмонон то аввали асри 20 ба тарҷумаи Қуръон ба англисӣ шурӯъ накарда буданд. Аввалин тарҷума аз тарафи мусалмонон бо номи The Qur'an дар соли 1910 аз ҷониби Мирзо Абулфазл аз Аллоҳободи Ҳинд анҷом ёфтааст.
Тарҷумаи The Koran Interpreted дар соли 1955 аз ҷониби Артур Арбери аввалин тарҷумаи англисии Қуръон аз тарафи як муҳаққиқи исломшинос буд. Арбери кӯшиш кард, ки оҳанг ва ритми матни арабии Қуръонро нигоҳ дорад ва солҳо ин асар ҳамчун меъёри илмии тарҷумаҳои англисӣ эътироф мешуд.
Дар соли 1990 тарҷумаи The Holy Qur'an: Arabic Text and English Translation аз ҷониби Умма Рахмон Умар, нахустин зан-мусулмон, анҷом ёфт.
Вуруди Томас Ирвинг
Дар нимаи охири асри 20, гарчанде тарҷумаҳои зиёде аз Қуръон ба англисӣ вуҷуд доштанд, ҳама онҳо берун аз Амрикои Шимолӣ анҷом шуда буданд. То он ки дар соли 1985 як мусалмони навгаштӣ дар Канада ва Амрико барои аввалин бор Қуръони Каримро дар ин минтақа тарҷума кард.
Томас Ирвинг — Исломшиноси фаол
Томас Балантайн Ирвинг (бо номи Ал-Ҳоҷ Таълим Алӣ Абӯнаср машҳур), нависанда, устоди донишгоҳ ва муҳаққиқи мусалмони канадиӣ-амрикоӣ буд, ки аввалин тарҷумаи англисии амрикоии Қуръонро пешниҳод намуд.
Вай соли 1914 дар Престони иёлати Онтариои Канада таваллуд шудааст. Дар солҳои аввали 1950 ба Ислом гаравид ва номи исломии худро қабул кард. Ирвинг дараҷаи бакалавриро дар забонҳои муосир аз Донишгоҳи Торонто, магистратураро аз Донишгоҳи МакГилл ва докторои худро дар омӯзиши Шарқи Наздик аз Донишгоҳи Принстон дар соли 1940 ба даст овардааст.
Асарҳои Ирвинг
Ирвинг китобҳои зиёде дар бораи Ислом навиштааст, аз ҷумла:
- "Оё ту мусалмон таваллуд шуда будӣ?" (Had You Been Born A Muslim), "Ислом ва моҳияти он" (Islam and Its Essence), "Ислом эҳё мешавад" (Islam Resurgent), "Боло рафтан дар Ислом" (Growing up in Islam).
Ҳамчунин китобҳоеро ба забони испанӣ навиштааст, аз ҷумла:
- Nacido como Musulman, Cautiverio Babilonico en Andalusia.
Аввалин тарҷумони Қуръон дар Амрикои Шимолӣ
Ирвинг дар донишгоҳҳои мухталифи Амрикои Шимолӣ дарс додааст: аз ҷумла дар Донишгоҳи МакГилл (Монреал), Донишгоҳи Принстон (Ню Ҷерсӣ), Донишгоҳи Сан-Карлос (Гватемала), Донишгоҳи Миннеаполис ва Донишгоҳи Теннесси. Ӯ соли 1980 аз Донишгоҳи Теннесси ҳамчун профессори забонҳои испанӣ ва арабӣ ба нафақа баромад.
Пас аз нафақа, аз соли 1981 то 1986 президенти Коллеҷи Исломии Амрико дар Чикаго буд. Дар ҳамин замон тарҷумаи худро аз Қуръон нашр кард. Хидмати ӯ ба Ислом бо ҷоизаи "Ситораи фахрӣ" аз ҷониби давлати Покистон қадр гардид.
Вай 24 сентябри 2002 пас аз муборизаи тӯлонӣ бо бемории алзоймер вафот кард.
Тарҷума барои насли нав
Тарҷумаи Ирвинг бо номи The Qur'an: First American Version дар соли 1985 нашр шуд. Ин тарҷума самараи зиёда аз 20 соли кӯшиши ӯ буд. Ирвинг дар муқаддимаи худ тарҷумаҳои пешинаро интиқод кард ва таҳқиқоти нобаробар ва ғаразноки Нолдеке ва Беллро беарзиш хонд.
Мақсади Ирвинг мутобиқ кардани тарҷумаи Қуръон бо забони фаҳмотар барои насли нав буд, ки бо забони англисии қадима ошноӣ надоштанд. Ӯ навишт: «Насли нави мусалмонони англисзабон дар Амрикои Шимолӣ ба воя расидаанд, ки бояд Қуръонро ба тавре бихонанд, ки бо зиндагиашон мувофиқ бошад».
Тарҷума бо кӯмаки молиявии хайрандозон ва ширкатҳои мусалмонӣ, аз ҷумла ширкати бузурги ғизои ҳалол дар Амрико, чоп шуд.
Глобализатсия ва интишори асарҳои исломӣ
Пас аз Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ, муҳоҷирати васеъ боиси ташаккули ҷомеаи мусалмонӣ дар Амрикои Шимолӣ шуд, ки бо ҷомеаи мусалмонони Аврупои Ғарбӣ фарқ дошт. Пас аз лағви қонунҳои маҳдудкунандаи муҳоҷират дар соли 1966, шумораи зиёди донишҷӯён ва мутахассисони мусалмон аз Ховари Миёна ва Осиёи Ҷанубӣ ба ИМА муҳоҷират карданд.
Ин боиси эҳтиёҷ ба китобҳои исломӣ ба забони англисӣ гардид ва муассисаҳои нашрии исломӣ аз аввали солҳои 1970 таъсис ёфтанд, бахусус дар шаҳри Чикаго.
Иёлоти Муттаҳида — маркази нав барои интишори Қуръон
Дар солҳои 1970 ва 1980 ИМА ба маркази асосии интишор ва таҳияи тарҷумаҳои Қуръон табдил ёфт. Пештар ин бозор зери нуфузи тарҷумаҳои минтақаи Ҳинд ва Покистон қарор дошт, аз ҷумла тарҷумаҳои Муҳаммад Алӣ ва Абдуллоҳ Юсуф Алӣ.
Дар соли 1977 нашриёти American Trust (дар Чикаго) ва дар соли 1983 Амана (дар Мэриленд) тарҷумаи Юсуф Алиро бознашр карданд. Нашриёти Кази дар Чикаго ва Институти нашрии шиаи Таҳрики Тарсили Қуръон низ фаъолона тарҷумаҳоро нашр мекарданд.
Аммо, Томас Ирвинг кӯшид, ки тарҷумае пешниҳод кунад, ки барои мусалмонони дувуму севуми амрикоӣ ва ҳам ғайримусалмононе, ки мехостанд Исломро беғараз омӯзанд, мувофиқ бошад.
https://iqna.ir/00HtfY
