Kur’an-ı Kerim’e göre insanlar nasıl sınıflandırılır

Bir toplumda insanlar için farklı sınıflandırmalar vardır. Bazen insanın kişiliği ve davranışı, bazen de sosyal ve ekonomik statüsü temel alınır. Ancak İslam, insanla ilgili özel bir konuya dikkat çeker.

İnsan kişiliği sosyoloji ve psikoloji gibi farklı bilim dallarında farklı kategorilere ayrılmış, her insan veya düşünce insanın bir özelliği olarak kabul edilmiş ve insanları aynı temele göre sınıflandırmıştır.

Örneğin, İsviçreli psikolog Carl Gustav Jung, insanları içe dönük ve dışa dönük olmak üzere iki kategoriye ayırır. Ya da sosyoloji biliminde Marksistler, toplumsal görüşe sahip insanları burjuvazi, toprak sahipleri ve proletarya olmak üzere üç gruba ayırır. 

Kur’an-ı Kerim de insanları farklı şekillerde sınıflandırır. Örneğin, Fatiha Suresi insanları üç kategoriye ayırır; kendilerine nimet verilenler, Allah’ın gazabına uğrayanlar ve sapmışlar. Fatiha suresi 6-7 ayetleri: “Bizi dosdoğru yola ilet; Nimetine erdirdiklerinin yoluna; gazaba uğramışların yoluna da, dalâlete sapmışların yoluna da değil! Âmin!”

Bakara Suresi’nde insanlar inançlarına göre müminler, kâfirler ve münafıklar olmak üzere üç gruba ayrılmakta ve onların özelliklerinden bahsedilmektedir. Surenin ilk ayetlerinde müminlerin özelliklerine yer verilir: “(Onlar) gayba iman ederler, namazı kılarlar, kendilerine verdiklerimizden hayra harcarlar ” (3. Ayet)

İkinci grup, kâfirlerdir. Yani Allah’ın birliğine inanmayanlar din düşmanı olan ve dini inançlara açıkça karşı çıkanlardır. Bu insanların özelliklerinden biri inatçılıktır: “İnkâr edenleri uyarsan da uyarmasan da onlar için birdir, asla iman etmezler.” (6. ayet)

Ayetin niteliklerini verdiği “inkâr edenler”, hak din karşısındaki olumsuz düşüncelerini ve tutumlarını gizlemeyen, tercihlerini açıkça inançsızlık ve red yönünde kullanan, zaman geçtikçe inkârcılıkla şartlanan, başka düşüncelere ve inançlara (bu arada hak dine) kulaklarını, göz ve gönüllerini kapayan kimselerdir.

Ama üçüncü grup münafıklardır. Kur’an-ı Kerim bu grubu ilk iki gruptan daha fazla açıklar. “Nifak” kelimesi münafıklığı ifade eder, ikiyüzlülük ve zahir ile batının muhalefeti anlamına gelir. Kur’an ayetleri ve hadisler, münafıkları, ilk bakışta dost gibi görünen ama aslında düşman oldukları için, kâfirlerden daha kötü olarak tanımlarlar. Dolayısıyla insan toplumu için tehlikeleri, kafirlerin tehlikesinden daha fazladır.

Kur’an-ı Kerim’de Münâfikûn adında bir sure bulunmakta olup yüzlerce ayette münâfıkların özelliklerine ve münâfık tehlikesine değinilmiştir. Münâfikûn suresi 1- 2. ayetleri: Münafıklar sana geldiklerinde, “Tanıklık ederiz ki sen gerçekten Allah’ın elçisisin” derler. Senin hiç kuşkusuz kendi elçisi olduğunu Allah elbette biliyor; ama Allah tanıklık eder ki münafıklar (inandık derken) kesinlikle yalan söylemektedirler. Onlar yeminlerini kalkan edinip Allah yolundan yan çizmişlerdir. Onların yaptıkları ne kadar çirkin!

3934379