Таъкид бар фарҳанги муштарак ва тамаддуни куҳани эронӣ исломӣ дар Балкан ва Булғория
Ба гузориши равобити умумии Созмони фарҳанг ва иртибототи исломӣ боздид аз музаи миллии таърих ва фарҳанги Булғория аз ҷумла барномаҳои «Ақл ва Ишқ» барои ҷамъи аз эрониёни муқим ва донишҷӯёни забони форсии булғор маҳсуб мешавад. Дар ин барномаи фарҳангӣ, теъдоде аз ҳамватанонамон ва низ забономӯзони форсӣ зимни ошноии бештар бо якдигар зарфиятҳои муштараки фарҳангӣ ва тамаддунии Эрон ва Булғорияро низ аз наздик мушоҳида карданд. Дар ин боздиди ду соата, ҳамроҳ бо як рӯйкарди омӯзиши тафреҳӣ, решаҳои муштараки таърихӣ ва осори мутаассир аз фарҳанги эронӣ тавассути Аҳмадӣ, ройзани фарҳангии кишвари Эрон барои ҳозирон тавзеҳ дода шуд.
Пӯшиши афифона ва маҳаллии занон дар Булғория ва фарҳанги ифоф дар суннатҳои Булғория, ки мушобеҳатҳои зиёде бо пӯшиши ақвоми Эрон аз ҷумла либосҳои бахтиёрӣ, либосҳои суннатии Туркаман ва низ гурҷиҳои Эрон ва ҳамчунин мушобеҳатҳо бо либосҳои ақвоми озарӣ ва соири ақвоми эронӣ мавриди баррасӣ қарор гирифт.
Ҳамчунин ҳозирон ба мавзӯъи ҷойгоҳи зан дар суннатҳои куҳани булғор ва низ аҳамияти зисти афифона дар фарҳанги таркиби шарқӣ ғарбӣ ва мамзуҷи масеҳӣ ва исломии Булғория бештар ошно шуданд.
Ҳамчунин осори баҷои монда аз давронҳои куҳан монанди ҷомҳои ритун, ки мутаассир аз ҳунари эронӣ ва ҷомҳои ритуни ҳахоманишӣ буда ва табдил ба намоди ҳувияти Булғория шудааст тавзеҳ дода шуд.
Дар музаи миллии Булғория нусхаҳои хаттӣ ба забони арабӣ ва ҳамчунин нусхаҳои хушнависӣ ба забони форсӣ низ ба намоиш даромадааст, ки барои ҳозирони эронӣ тавзеҳ дода шуд ва нақши тамаддуни эронӣ дар адабиёти расмии тмперотурии Усмонӣ ва интиқоли он ба кишварҳои Балкан аз ҷумла Булғория мавриди баҳс қарор гирифт.
Таъсири нуфузи ирфони исломӣ ва эронӣ дар Балкан ва Булғория ва намоиши кашкулҳои дарвешии эронӣ ва исломӣ ва тавзеҳи мабоҳиси он аз дигар меҳварҳои ин боздиди фарҳангӣ буд.
Дар ин боздид пажӯҳиши, омӯзишӣ ва тафреҳии (Edutatement program), таваҷҷуҳи ҷиддӣ ба тақвияти ҳувияти эронӣ ва исломӣ бо таваҷҷуҳ ба осори баҷой мондаи ҳувиятӣ ва таърихӣ дар кишвари мизбон буд.
Аҳмадӣ ҳамчунин бо тавзеҳи нақшаи бостонии Булғория барои ҳозирон, ки дар салони муза буд ба решаҳои таърихии эронии ин қавм ва низ Хон Апарух, муассиси Булғория ба унвони як эронӣ ишора кард ва гуфт: исми Апарух ҳам як номи асилии эронӣ аст ва мураккаб аз ду бахш; Асп ба маънои асб ва рӯх ба маънои рух ё рӯҳ аст ва ин номи эронӣ бузургтарин далели эронӣ будани муассиси Булғория аст.
Дар поёни ин боздиди фарҳангӣ, ҳозирон аз ин иқдоми ибтикории ройзани фарҳангӣ, ки барои нахустин бор иҷро шуда буд қадрдонӣ карданд.
