Kur’an’ın Arnavutça ilk çevirisi

Kosova’da Kur’an’ın tamamını Arnavutça’ya çeviren akademik bir şahsiyet olan Feti Mehdiu son zamanlarda Arapça’ya çevrilen ve yayınlanan son kitabında Balkanlar’daki Kur’an çeviri sürecini ele alıyor.

Feti Mehdiu’nun ‘Arnavut Dil’inde Arap Edebiyatı’ kitabı İbrahim Fazlullah tarafından Arapçaya çevrildi ve son 100 yılda Arnavutça’ya çevrilen Arap edebiyatını ele alıyor.

Bu kitap Ürdün’de bir yayınevi tarafından 198 sayfa olarak yayınlanmış olup, ilk kez 2008 yılında Kosova’nın başkenti Priştine’de basılmıştır. Arnavutluk İslam Kültürü ve Düşüncesi Enstitüsü’nden 2009 yılının en iyi kitap ödülünü aldı.

Yazar, Arapçadan Arnavutça çeviri sayısındaki artışın Arap edebiyatı çevirisi için niteliksel bir sıçrama olduğuna ve Arap dili alanındaki bilim adamlarının, özellikle Priştine Üniversitesi’nde kurulan Doğu bilimleri bölümü mezunlarının çabalarının artmasının kanıtı olduğuna inanıyor. Bu üniversite 1973 yılında kurulmuştur. Yaşı yarım yüzyıla ulaşmıştır.

Ayrıca kitap, Arnavutça Arap edebiyatının başlangıç ​​noktasının, Kur’an-ı Kerim’in Arnavutça ilk tercümesinin yayımlandığı 1921 yılı olmasına dikkat çekiliyor.

Şöyleki Kur’an-ı Kerim, mucizesi ve belâgati sebebiyle Arap dilinin en üst sembolü ve dildeki en güzel metin olarak bilinir ve buradaki ‘edebiyat’ kavramı her güzel metni ifade eder.

Feti Mehdiu’nun bu kitabında analitik bir çalışma yapan hocası Hasan Kulşi’ni  (1922-1976) takip ettiği görülmektedir.  ‘Kur’an; Arap Edebiyatında en büyük eser’ 1967 yılında Belgrad’da Sırpça olarak yayınlanan ‘Kuran’dan Alıntılar’  kitabına mukaddeme niteliğindedir.

Komünist Arnavutluk’taki herhangi bir evde Kur’an’ın bir nüshasının bulunması, sahibini hapse gönderirdi. Böyle bir ortamda Komünist Yugoslavya’da (eski) Mehdiu, Kur’an’ı Arnavutçaya çeviriyordu. Kur’an’ın Arnavutçaya ilk tam çevirisi 1985 yılında yayınlandı.

Mevdiu’dan önce , Müslümanlar ve gayrimüslimler tarafından Kur’an çevirileri Arapça olmayan dillerden Sırbistan, Bosna, Bulgaristan vb. Balkan bölgesinin diğer dillerine yapılmıştı.

Asıl ilginç olan Kur’an-ı Kerim çevirisinin mukaddesiyeti ortadan kalktıktan sonra Arnavutça peş peşe çeviri talebi ve en iyi tercümeyi elde etme yarışı başlamıştır. Bu da ‘Kur’an çevirisinin çatısı var mıdır?’ sorusunu gündeme getirmiştir.