Makarantun kur'ani a Siriya; Gadon addini da tarihi
A cikin wani rahoto da Taleb al-Daghim wani mai bincike dan kasar Siriya kuma kwararre kan tarihin yankin Gabas ta Tsakiya ya rubuta, kafar yada labarai ta Aljazeera ta yi nazari kan tarihin makarantu a kasashen musulmi musamman kasar Siriya. Fassarar wannan rubutu shine kamar haka:
"Katatib" ko kuma makarantar Kur'ani a ma'anarta ta gama gari ana kiranta taron koyarwar Al-Qur'ani da harshen Larabci. A zamanin Musulunci al'amarin Maktabkhana ya shahara tun farko da nufin koyar da larabci da harafi da lissafi da karatu da rubutu, a matsayi na biyu da nufin karantar da kur'ani da hadisan manzon Allah. (SAW) da ka’idojin Musulunci.
Makarantu sun karu a lokaci guda tare da ci gaban yakukuwan Musulunci, kuma mamaya sun taka muhimmiyar rawa wajen kafa makarantu a kasashen da aka ci yaki. Don haka makarantu sun karu a garuruwan Damascus, Aleppo, Quds, Homs, Basra, Kufa, Fostat, Qiravan, Gaza, Yemen da sauran kasashe. Don haka Abu al-Qasim bin Hoqal a cikin littafinsa “Al-Masalak and Al-Mamalek” ya lissafa malaman makaranta sama da 300 a birnin Palermo da ke Sicily na kasar Italiya.
A bangare guda kuma halifofin zamanin Abbasiyawa da sarakunan Ayyubid da na Usmaniyya sun kula da makarantu, kuma hakan ya faru ne saboda goyon bayan tsarin gwamnati. Haka nan akwai wasu ababe masu yawa da ke nuna hankalin halifofi da ‘yan uwa na gwamnati wajen kafa makarantu da kula da su.
Karatu a makarantar ya fi daukar nauyin karatun dalibai, kuma dalibi ya kasance yana shagaltuwa da karatun kur'ani bayan sallar asuba har sai bayan sallar la'asar da isha'i. Hakanan tsarin koyarwa kowane malami ya bambanta da wancan kuma a matakin al'adar malamin. Malam ya zauna a kasa gaban dalibai sai daliban farko suka zagaye malamin. Dalibai masu daraja sun kuma jagoranci daliban farko don taimakawa malamin. Yawanci haddar Al-Qur'ani na yin amfani da kayan aiki kamar allunan katako da alkalami.
Farkon abin da aka fara koya wa dalibi a makarantar shi ne haruffa da karatu da rubutu daga shehin ko mataimakansa. Sannan Shehin Malamin ya rika karantar da Al-Qur'ani mai girma ga Dalibai tare da tilasta musu karanta karatunsu tun daga farko har karshe. Bai bar su su yi kuskure ba. Don haka idan almajiri ya yi kuskure, sai shehun ya tilasta masa ya rika maimaitawa har sai ya kware sosai. Wani lokaci idan almajiri ya yi kuskure, shehi yakan hukunta shi.
Idan yaro ya gama karatunsa a makaranta ya haddace Alqur'ani, malami yakan gwada masa sanin haddar sa da kuma tabbatar da haddarsa. Yanzu idan ya ci jarrabawa za a yi masa biki a karshen kwas sannan yaron ya shiga rayuwarsa ta zahiri ko kuma ya ci gaba da karatunsa a masallatai.
