İslam tarihinde en detaylı tefsir

Kur’an-ı Kerim’in Tesnim Tefsiri, İslam tarihinde İlâhi Kitabın en ayrıntılı tefsiridir. Ayetullah Abdullah Cevad Amoli’nin 40 yıllık tefsir toplantıları derslerinin sonucudur.

Tefsirin üç ana kaynağı olan Kur’an, sünnet ve aklın yanısıra Arap edebiyatı, filozoflar ve tasavvuftan bu tefsirin yazılmasında yararlanmıştır.

Tesnim Tefsiri en detaylı tefsirlerden biridir. Eser adını Mutaffifin suresi 27-28. ayetlerinden almaktadır. “O içeceğin katkısı tesnimdir.Bir pınar ki, Allah’a yakın olanlar ondan içerler.”

Bu eser tefsir dersleri toplantılarının neticesidir ve 1980 yılında başlamış ve Nisan 2020’de bitmiştir. Şu ana kadar 63 cilt Kur’an tefsiri yayınlanmıştır ve toplam cilt sayısının 85’e ulaşması beklenmektedir. ISESCO bu tefsiri 2005 yılında "İslam ve Kur’an araştırmaları alanında en iyi araştırma" olarak seçmiştir.

Tesnim Tefsirinin oluşum hikayesi

Ayetullah-ul Uzma Cevad Amoli son tefsir toplantısında bu Kur’an tefsirinin nasıl ortaya çıktığını şöyle anlattı: “1980 yılında Kum’daki Saadet Okulunda derslerimden biri bittikten sonra okulda tek başıma oturuyordum. Ertesi gün hangi derse başlayacağımı bilmiyordum. Tefsir dersine başlamam gerektiği aklıma geldi. Tefsir derslerinin yaygınlaşması pek çok kişinin kafasındaydı, ancak o gün bu konuda daha önce deneyimim yoktu, kimse başlamamı önermedi. Allah tarafından yönlendirildim ve işe başladım. Çok geçmeden, oturuma katılan kalabalık o kadar büyüdü ki, okulun kapasitesini aştı. Bu nedenle dersleri birkaç aşamada daha büyük yerlere taşıdık. Neticede, Kum’daki Azam Camii'ne taşınmak zorunda kaldık. Bu tefsir, 2020 yılına kadar kırk yıl sürdü.”

Tesnim tefsirinin özellikleri

Tesnim ayetleri sırasıyla tefsir eden Farsça Kur’an tefsirlerinden biridir. Temel yöntemi El Mizan tefsirinde olduğu gibi Kur’an’dan Kur’an’a tefsire benzer. Müfessir, üç ana kaynağı olan Kur’an, Sünnet ve akıla ek olarak, anlamını ifade etmek için Arap edebiyatını ve birçok durumda felsefe kelamını ve tasavvufu kullanmıştır.

Tesnim Tefsir Metodu Kapsamlı İçtihad Metodudur. Kur’an’ı Kur’an ile Kur’an’ı sünnet ile ve Kur’an’ı akıl ile tefsirdir. Bunlar arasında en etkili yöntem ‘Kur’an’ı Kur’an ile tefsir’dir. Tesnim’in müfessirine göre, Kur’an’ı Kur'an ile tefsir  Peygamber Efendimizn ve Ehli Beyt’in yöntemidir.

İçeriğin sunumu

Kitabın derleme şeklinde müellif bir ayeti veya bazı ayetleri okur ve tefsirlerini dört kısımda sunar. 1-Tesirin özeti, 2-Tefsir, 3-İpuçları ve işaretler, 4-Ravilerin tartışmaları

Müfessir ayet veya ayetleri getirdikten sonra tefsirden bir özet beyan eder. Daha sonra birçok Arap edebiyatı kaynağından yararlanır ve ayetin anlamını detaylı bir şekilde inceler. Üçüncü bölüm, tefsirde içtihadın en yoğun olduğu bölümdür. Müfessirin tahlil yeteneği irfana hakimiyeti ve felsefedeki yeteneği iyi bir şekilde ortaya çıkıyor. Son bölüm olan ravilerin tartışmalarıdır. Her surede müfessirin konuşmasından rivayetleri sınıflandırarak sonunda özetlemiş ve onları ‘el-İşare’ başlığı altında toplamıştır.

Yazarın hayatı

Ayetullah Cevad Amoli 1933 doğumlu filozof, fakih, Kur’an müfessiri, Kum ilahiyat okulunda öğretmen ve çağdaş dönemde Şii taklid mercilerinden biridir. Ayetullah Burucerdi, İmam Humeyni ve Allame Tabatabai gibi büyük alimlerden ders aldı. Altmış yıl felsefe, fıkıh ve tasavvuf gibi alanlarda ders vermiş ve kitaplar yazmıştır.