نگاهی به روند اجرایی طرح قرآنی «اسوه» از سال ۹۳ تاکنون

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ طرح هشت‌ساله آموزشی ـ تربیتی قاریان ممتاز نوجوان و جوان قرآن کریم(اُسوه) به همت کارگروه قرآن بنیاد فرهنگی خاتم‌الاوصیاء(عج) و همکاری شورای عالی قرآن در راستای تربیت قاریان ممتاز تراز نظام جمهوری اسلامی ایران هر‌ساله گاهی یک یا دو بار اجرا می‌شود.

طرح اسوه به منظور شناسایی و گزینش نوجوانان مستعد در زمینه قرائت قرآن از سراسر کشور و شکوفا کردن استعدادهایشان در دوره‌های حضوری کوتاه و بلندمدت و دوره‌های غیر حضوری(ارزیابی مرحله‌ای تلاوت، مسابقه فرازخوانی و مشاوره تلفنی) از شهریورماه سال 93 آغاز به‌کار کرد.

قاریان عضو این طرح، درس‌های نظیر صوت و لحن، تجوید و قرائات، وقف و ابتدا، درک معنای آیات، حفظ قرآن، تاریخ و علوم قرآن، قواعد و مکالمه زبان عربی و ... را در سطوح مقدماتی، پیشرفته و ممتاز در مقاطع و گروه‌های سنی متفاوت فرامی‌گیرند.

اکنون حدود پنج‌سال است که شورای عالی قرآن، دوره‌های آموزشی ویژه قاریان نوجوان و جوان در مکان‌های مختلف ازجمله مشهد مقدس، کربلای معلی و ... را با حضور اساتید و قاریان برجسته کشوری و بین‌المللی برگزار می‌کند که نهمین دوره طرح اسوه از 26 مردادماه سال جاری در محل شورای عالی قرآن با حضور حدود ۷۰ قاری و برای نخستین‌بار حافظان کل قرآن آغاز شد و نیز کلاس‌های آموزشی در حوزه قرائت و برنامه‌­های معرفتی و بصیرتی، اُردوهای تفریحی و ورزشی، محافل اُنس با قرآن، دیدار با علماء و غیره با حضور اساتید برای اعضای این دوره برگزار شد.

در این دوره، اعضا به چهار گروه، براساس سال ورود به طرح در گروه‌هایی با عنوان فجر و شمس(ورودی سال ۹۳)، نجم(ورودی سال ۹۵) و قدر(ورودی سال ۹۷) تقسیم‌بندی شده‌اند. همچنین برای قاریانی که این برنامه هشت‌ساله را با موفقیت به پایان برسانند، تسهیلاتی مانند آماده‌سازی قراء به‌منظور آزمون‌های آتی استاد قرائت درجه یک، مساعدت برای دریافت اَمریه خدمت وظیفه در یکی از نهادهای فرهنگی، اعزام تبلیغی به خارج از کشور، رایزنی جهت اشتغال به‌کار و ... پیش‌بینی شده است.

راه‌اندازی طرح اُسوه ویژه حافظان نوجوان کل قرآن نیز در راستای عمل به توصیه‌ها و تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری مبنی بر اهمیت توسعه أمر حفظ قرآن در جامعه، همچنین، به منظور تربیت و معرفی الگوهای شایسته در این عرصه جهت جذب نوجوانان و جوانان مؤمن ایران اسلامی به دریای بی‌کران قرآن و ایجاد انگیزش عمومی برای حفظ این کلام آسمانی است.

دبیرخانه اُسوه که پیش از این تجربه آموزش به نوجوانان نخبه را داشت به اجرای طرحی مشابه برای حافظان نوجوان کل قرآن اقدام کرد که تعداد ۱۷ حافظ کل ۹ تا ۱۲ سال که از دیدگاه هیئت داوران حائز بالاترین نصاب شدند در قالب یک گروه با نام «مشکاه» برای شرکت در اولین دوره آموزشی، تربیتی ویژه حافظان عضو، از ۷ تا ۱۱ شهریورماه سال جاری در محل شورای عالی قرآن حاضر شدند.

گزارش ایکنا حاکی است، شرکت در آزمون نظری طرح ارزیابی به صورت مستقل با شرکت در آزمون پایان سطح اُسوه تفاوت‌هایی دارد به طور مثال، برای شرکت‌کنندگان آزمون پایان سطح طرح، امکان آموزش مفاد آزمون نظری طرح ارزیابی و رفع اشکال به صورت حضوری در دوره‌های بلندمدت و کوتاه مدت و غیر حضوری به صورت مشاوره‌های تلفنی فراهم می‌شود. و از آنجاکه محتوای اُسوه هماهنگ با محتوای طرح ارزیابی است، به‌طور طبیعی این افراد در آزمون نظری ارزیابی نسبت به سایر شرکت‌کنندگان موفق‌تر خواهند بود. در واقع، با هم‌افزایی ایجاد شده فی ما بین اُسوه و طرح ارزیابی، قاریان از دو امکان و ظرفیت مهم ملی به‌صورت همزمان بهره‌‎مند می‌شوند. از این رو خبرنگار ایکنا، برای اطلاع بیشتر از جزئیات طرح و مطالب ارائه شده در نهمین دوره اسوه با برخی از اساتید طرح گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید؛

مسعود وکیل، مدرس درس درک معنای آیات قرآن کریم در طرح(اسوه) در گفت‌وگو با ایکنا، در ارتباط با گروه آموزشی و مباحث تدریس شده گفت: گروهی که در نهمین دوره طرح(اسوه) تحت آموزش بنده قرار گرفتند گروه«فجر» در مقطع تحصیلی دوم متوسطه بودند که مبحث آموزش معنا و درک مفاهیم را با استفاده از منابع و کتب 9 جلدی، آموزش مفاهیم قرآن به تألیف خودم از ابتدای طرح با دوستان قراء همراه بوده‌ام که در این دوره به جلد ششم آموزش درک معنای آیات قرآن رسیده‌ایم.

این استاد قرآن ادامه داد: آموزش دروس در این طرح معمولاً غیر حضوری است و فقط در آغاز هر ترم یک برنامه کوتاهی در دو یا سه جلسه در رابطه با آشنایی قراء با نحوه فعالیت‌هایشان در ترم جدید برگزار می‌شود تا افراد اطلاعات و موضوعات جدید را کسب و سوالاتشان را بپرسند و به مدت چهار الی پنج ماه کتاب را مطالعه و برای ترم بعد آماده می‌شوند.

وکیل اظهار کرد: علاوه بر این برنامه حضوری یکی از مربیان در طول ترم سه الی چهار بار با قراء تلفنی ارتباط برقرار می‌کند و در رابطه با اینکه به کدام مرحله رسیده‌اند و نحوه روند انجام تمرینات را از اعضا پرس و جو می‌کند. این فعالیت‌ها مجموع کارهایی است که در طول ترم اتفاق می‌افتد.

استاد طرح(اسوه) بیان کرد: با این میزان از غیر حضوری بودن طرح موافق نیستم و یا حداقل این مبحثی که بنده کار می‌کنم نیاز به جلسات حضوری بیشتری دارد و دو سه جلسه کفایت نمی‌کند. خود اعضا هم بر این باور هستند و می‌گویند: این مباحث از دور، ساده است و لی زمانی که وارد ترم جدید می‌شویم می‌بینیم مباحث بسیار دقیق و جزعی هستند که نیاز به بحث و ممارست در جلسات حضوری دارد

وی در رابطه با آینده و موفق بودن طرح گفت: اگر موفقیت از نظر ما قاری، حفاظ و نابغه شدن اعضا در زمینه درک و مفهوم آیات باشد باید گفت در این زمینه سرمای‌گذاری بسیاری شده و اگر تلاش کنند موفق می‌شوند البته چون طرح غیر حضوری است موفقیت اعضا بیشتر به زمان و تلاش خودشان بستگی دارد.

در ادامه، حجت‌الاسلام مهدی کریمی، خود را معرفی کرد و گفت: در طرح اسوه به عنوان کارشناس و مشاور تربیتی طرح در خدمت قراء بودم و دروس اندیشه اسلامی و احکام را آموزش می‌دادم. نکته مهمی که در این طرح وجود دارد، بخش آموزشی، تربیتی طرح است که آموزش و تربیت را در کنار هم دارد.

وی در رابطه با بحث آموزشی، تربیت اظهار کرد: در بحث تربیتی هر فردی سه ساحت بینشی، گرایشی و رفتاری دارد که در این سه ساحت به ترتیب به مباحث اعتقادات و وجود خدا، مسائل اخلاقی و احکام می‌پردازیم که با فراگیری این مباحث قراء با جزئیات زندگی اسلامی آشنا می‌شوند.

کریمی افزود: بحث دیگری که در این دوره تربیتی به اعضا آموزش داده شد، بحث ارتباط بود. هر انسانی در زندگی شخصی‌اش چهار ارتباط را تجربه می‌کند که اگر روند تربیتی شخص درست و اصولی باشد، باید این چهار ارتباط یعنی ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با دیگران و ارتباط با خلقت و هستی را در زندگی حس کند و به خودشناسی و خداشناشی برسد که این موضوع در طرح اسوه هدف قرار گرفته است.

این مدرس طرح اسوه تصریح کرد: آشنایی و نحوه ایفای اعضا با نقش فعلیشان که فرزندی است و نقش‌های همسری و پدری که در آینده کسب می‌کنند از جمله فعالیت‌های دیگر طرح است که البته وظیفه اصلی این بخش بر عهده والدین است و ما فقط به آن‌ها کمک می‌کنیم.

کریمی در رابطه نقاط قوت و ضعف طرح اسوه بیان کرد: هر طرحی در ابتدای کار کسری‌هایی دارد ولی با توجه به بازخوردهایی که از اولیاء به عنوان مخاطبین اصلی طرح داشتیم، مورد پسند و قبول خانواده‌ها بود و اگر کسری بوده، کوتاهی است و نقطه انحرافی ندارد.

استاد و مدرس طرح اسوه گفت: اگر بخش حضوری این طرح بیشتر شود، با توجه به بخش‌های تفریحی که دارد، ارتباط بهتری بین اعضا ایجاد می‌شود و قطعٱ یادگیری دروس به صورت حضوری تأثیر بیشتری خواهد داشت.

وی در رابطه با آینده این طرح گفت: امیدوارم در آینده به اهداف طرح که تربیت قاریان و حافظان ممتاز به عنوان نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و مبلّغین دین اسلام است، برسیم.

کریمی در پایان گفت: اسوه به معنی الگو است و هدف اصلی ما در این طرح تربیت الگو و اسوه‌هایی است که آموزش و تربیت دینی دیده‌اند و نه فقط آموزش دینی، قرآنی، درواقع افرادی که علاوه بر فراگیری تلاوت،‌ نحوه عمل به قرآن را هم یاد گرفته‌اند و در زندگی به کار می‌برند.

سعید رحمانی، مدرس وقف و ابتدا طرح اسوه آخرین فردی بود که در این گزارش با او گفت‌وگو کردیم. رحمانی در رابطه با آموزش علوم قرآنی گفت: متأسفانه در بحث آموزش علوم به ویژه در کلاس‌های تجوید، فقط نکات کلی را به بچه‌ها یاد داده‌اند و بحث وقف و ابتدا از اول به‌صورت کلاسیک و منسجم آموزش داده نشده که خوشبختانه در این طرح کاملاً به این موضوع پرداخته شده است و به‌صورت خاص و ویژه به مباحث اشاره می‌شود و علاوه بر این موضوع، به انواع معانی ریشه‌ایی و مغزی نیز پرداخته‌ایم.

وی در رابطه با تأثیرگذار بودن طرح اسوه گفت: از اینکه طرح، خاص یک گروه مستعد و ویژه برگزار می‌شود و آموزش در یک نکته خاص خلاصه نمی‌شود و علاوه بر نکات تلاوت، نکات پیرامونی تلاوت نیز مانند صوت و لحن و مفاهیم و... با اعضا کار می‌شود، نکته بسیار خوبی است که تجربه و اطلاعات اشخاص را بالا می‌برد. همچنین، اینکه با پایان یافتن دوره حضوری، کلاس‌ها تمام نمی‌شود و تا برگزاری دوره بعدی اعضا مرتب به صورت تلفنی مشاوره و راهنمایی می‌شوند و آموزش‌ها ادامه دارد، خوب است.

رحمانی در رابطه با شیوه انتخابی قراء بیان کرد: در حال حاضر قرآن‌پژوهانی که ادعا دارند در زمینه تلاوت استعداد دارند، رصد می‌شوند و بعد اساتید یک سری از افراد را معرفی می‌کنند و در نهایت طی آزمونی افرادی برگزیده می‌شوند. نکته این موضوع این است که می‌توان فعال‌تر نیز عمل شود. یعنی مرحله استعدادیابی با دقت بیشتری انجام گیرد زیراکه افراد بااستعداد در ایران کم نیستند که بسیاری از این افراد برای ما شناخته شده نیستند لذا اساتیدی که کار استعدادیابی را برعهده دارند، باید در کل کشور شهر به شهر بروند و افرادی را که حتی خودشان نمی‌دانند چنین استعدادی دارند را شناسایی کنند زیراکه این افراد با آموزش‌هایی که در طرح می‌بینند، بسیار موفق خواهند.

استاد طرح اسوه با اشاره به اینکه این طرح تا نهمین دوره بسیار خوب عملکرده، گفت: مسئولین و مربیان طرح با استفاده از تشویق‌ها و با دقت و حوصله مشغول فعالیت هستند که نتایج موفقیت‌آمیزی را به همراه داشته است.

رحمانی در پایان بیان کرد: از آنجایی که این رشته کاملٱ کلاسیک آموزش داده می‌شود، هم به کتاب درسی و هم به کتاب کار نیاز دارد که به سختی می‌توان آن‌ها را تهیه کرد. تاکنون از منابع ترجمه شده حاضر استفاده کرده‌ایم و البته نیمی از مطالب ارائه شده نیز از دانش شخصی خود بنده بود که قصد دارم در آینده در قالب کتاب ارائه دهم تا ا‌‌ن‌شاءالله مشکل منابع درسی این رشته نیز رفع شود.

یادآور می‌شود، اختتامیه طرح ارزیابی و پذیرش قراء در روز چهارشنبه، هفتم شهریور با حضور مسئولان اجرایی و پیشکسوتان قرآنی برگزار شد و افتتاحیه طرح ارزیابی و پذیرش حفاظ نیز آغاز شد که در این مراسم، میرزاجانی، مدیر طرح قرآنی اسوه نیز طی سخنانی گفت: اولین توفیقی که از دوره گذشته تاکنون به دست آمده، جذب جدید در بخش قاریان بوده است. در این زمینه ۱۲ قاری ۹ تا ۱۲ ساله به جمع طرح اسوه اضافه شدند.

مدیر طرح اسوه راه‌اندازی طرح اسوه ویژه حافظان کل قرآن را دستاورد دیگر این طرح از دوره گذشته تاکنون عنوان کرد و ادامه داد: بعد از حدود پنج سال تصميم گرفتیم طرح اسوه را به حافظان کل قرآن کریم تعمیم دهیم. لذا این مراسم علاوه بر اینکه اختتامیه بخش قاریان است، افتتاحیه بخش حافظان کل قرآن نیز می‌باشد و تا یازدهم شهریورماه در این بخش ادامه خواهد داشت.

وی در پایان گفت: ملاقات با آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی و دیدار با آیت‌الله فاطمی‌نیا حاوی نکات فنی و بسیار دقیق و ارزشمندی برای حاضران در این طرح بود و از جمله اتفاقات ارزشمند نهمین دوره طرح اسوه به شمار می‌آید.

یادآور می‌شود، در مراسم اختتامیه از برگزیدگان توسط انگشتر و چفیه اهدائی مقام معظم رهبری تقدیر شد.

گزارش تصویری روز اختتامیه را اینجا ببینید.

گزارش از زینب رحیمی

انتهای پیام