Tafsirin Alkur'ani mai girma; cikakken tafsirin da bai kammala ba
Rubuta tafsirin dukkan ayoyin kur'ani mai girma bincike ne mai daukar lokaci wanda zai iya daukar shekaru masu yawa na rayuwar marubucin. Don haka ne aka samu malaman tafsiri da suka yi kokarin yin tawili, amma rayuwarsu ba ta kai ga kammala tafsirin ba. Sayyid Mustafa Khomeini dan Ruhollah Khumaini (mai sharhi, masanin fikihu kuma wanda ya assasa Jamhuriyar Musulunci ta Iran) na daga cikin mutanen da suka rubuta tafsirin kur'ani mai tsarki da ba a kammala ba. Sayyid Mustafa Khomeini wanda ya kasance haziki ne a fagen ilimi da ilimi, ya samu damar yin bayani kan surar Hamd (Fatiha) da ayoyin bude Suratul Baqarah a cikin tafsirinsa mai suna “Tafseer Al-Qur’an Al-Karim” da “ Muftah Ahsan Al-Khazain Al-Ilahiya".
Game da marubucin
An haifi Sayyid Mustafa Khumaini (1309-1356 shamsiyya) babban dan Imam Khumaini shi ne mujtahidin Shi'a kuma daya daga cikin mayakan juyin juya halin Musulunci na Iran. Ya yi matsayi na ilimi tare da manyan malamai kamar Imam Khumaini, Ayatullah Boroujerdi, Sayyid Mohammad Mohaghig Damad, Sayyid Mohammad Hojjat Koh Kamrehai da kuma Ayatullah Khoi, kuma yana dan shekara 27 ya kai matsayin Ijtihadi.
Ya yi kokarin fahimtar manufar gwamnatin Musulunci a aikace, ya kuma rubuta risalar “Al-Islam wa Al-Hukuma” (Musulunci da Hukuma) a cikin wannan mahallin, tare da koyon ka’idoji da fikihu, ya kuma koyi falsafa da hikima. , tauhidi, sufi, ilmin taurari, tarihi da tafsiri. Daya daga cikin sifofin ilimi na Sayyid Mustafa shi ne ra'ayinsa da ruhinsa a fagen ilimin Musulunci.
Darajar sharhin Sayyid Mustafa Khumaini
Sayyid Mohammad Mousavi Bojanvardi, daya daga cikin abokan karatun Sayyid Mustafa Khomeini, ya yi imanin cewa, idan aka kammala rubuta wannan tafsiri, to da babu kamarsa a duniyar Shi'a. Watakila babban abin da ke cikin wannan aikin da ya bambanta shi da sauran tafsirin shi ne cikar sa. Sayyid Mustafa Khomeini, wanda yake da cikakken ilimin kimiyya kamar mahaifinsa, ya rubuta tafsirinsa da irin wannan tsarin da ya dace kuma ya yi nazarin kowace aya ta fuskar ilimi daban-daban.
Marubucin ya yi amfani da ka'idojin da aka tabbatar a cikin ilimomi daban-daban, ya yi jawabi ga ayoyin kur'ani tare da fassara su. Kwarewar marubucin a kan ilimomi daban-daban da kuma ikonsa na samar da alaka tsakanin ayoyi da ilimomi a fili suke. Fassarar tafsirin ya kai ga buga tafsirin suratu Hamad da ayoyi 46 na Suratul Baqarah a juzu'i biyar.
Duk da cewa marubucin ya yi magana kan batutuwan falsafa da tauhidi da maudu’ai na ilimi gaba daya a cikin ayoyin, a lokaci guda kuma ya fadi hadisai da suka shafi kowace aya ya kuma yi bayanin wasu daga cikinsu.
Hanyar Ijtihadi ta tawili
A cewar malaman tafsiri, hanyar da Sayyid Mustafa Khumaini ya bi a wannan tafsiri ita ce hanyar ijtihadi, kuma bincike da ijtihadi na daya daga cikin ginshikin mawallafin wajen tafsirin Alkur'ani. Da irin wannan hukumci na ijtihadi da ya motsa cikin fikihu da ka’idoji, shi ma ya shiga fagen tawili.
Ya riki cikakken ijtihadi a tsawon tafsirinsa. Don haka ne a duk lokacin da wata makala da ta saba wa bincike ta shahara, sai ya yi ta suka kuma ya fayyace al’amarin da kwararan dalilai. Kamar yadda aka sani cewa ma’anar “godiya” da “hamd” iri daya ne a fassarori na sirri da na shahara, amma ya kira wannan al’amari da “bakon abu” ya nazarce shi ta bangarori daban-daban.
