Azumi a Turkiyya; Tun daga aiki na sirri zuwa matsayin kasa

IQNA - A lokacin mulkin Ottoman, al'ummar Turkiyya na iya gudanar da ayyukansu cikin sauki, ciki har da azumi, amma da hawan mulkin Mustafa Ataturk da matsin lamba ga al'ummar musulmi, addinin jama'ar ya fuskanci matsaloli.

A rahoton tashar talabijin ta Aljazeera, yin azumi a Turkiyya ba wajibi ne kawai na addini ba, amma a wasu lokuta ya zama fagen cin karo da juna tsakanin tsarin Musulunci da kuma manufofin duniya da ke neman kawar da bayyanar addini. An rufe masallatai tare da daukar azumi a wasu cibiyoyin jama'a a matsayin wata alama ta koma baya, lamarin da ya sa al'ummar musulmi da dama a Turkiyya yin azumi a asirce kamar suna aikata laifi.

Duk da irin wannan matsin lamba, watan Ramadan ya samu gindin zama a cikin rayuwar Turkawa, kuma al'adunsa sun kasance suna ta yada daga tsara zuwa tsara, har ya zuwa yau ya zama wani muhimmin bangare na rayuwar al'ummar kasar nan da matsayinsu na addini da na kasa.

Amma ta yaya Turkawa suka yi watan Ramadan a shekarun matsi da wahalhalu? Kuma ta yaya suka yi tsayin daka kuma me ya canza har sai da azumi ya fito fili?

An kafa jamhuriyar Turkiyya a shekara ta 1923, amma abin da ke haifar da rarrabuwar kawuna tsakanin addini da kasa ya faru ne bayan shekara guda, a lokacin da Mustafa Ataturk ya hambarar da mulkin Daular Usmaniyya a watan Maris na shekara ta 1924. Bayan haka ne aka rufe ma'aikatar shari'a da wakoki da kotunan shari'ar Musulunci ta Turkiyya, lamarin da ya share fagen raba addini da siyasa a sabuwar gwamnatin Turkiyya.

Sabuwar gwamnatin ba ta tsaya kan wadannan sauye-sauye ba, amma ta ci gaba da rage yawan musulmi a cikin al'umma. Ta hanyar soke Daular Usmaniyya, ta zartar da dokar daidaita ilimi, wanda ya kai ga rufe makarantun addini da cikakken ikon ilimi daga gwamnati.

Har ila yau, a shekarar 1926, an canja kalandar Hijira zuwa kalandar Miladiyya, wanda ya sa aka cire bukukuwan Musulunci ciki har da watan Ramadan daga tsarin gwamnati. Don haka gwamnati ta warware duk wata alaka a hukumance da ta shafi bukukuwan addini, kuma wadannan lokutan ba su da wani matsayi a tsakanin sauran jama'a.

A cewar wani bincike da Benjamin Kocaoglu wani masani a tarihin Musulunci ya yi, Jamhuriyar Turkiyya ba ta hana azumi a farkon shekarunta a hukumance ba, sai dai ta sanya masa takunkumi kai tsaye, lamarin da ya sanya ya zama kamar ba a so a cikin al'umma.

4269695