Isang taong-takas na Rohingya, sino tumakas mula sa etnikong karahasan sa Myanmar kasama ng 750,000 iba pa noong 2017 at nanirahan ng pitong mga taon sa Bangladesh, ang naglarawan nitong Martes ng walang katapusang siklo ng karahasan at pagpapatapon na hinaharap ng karamihang Muslim na minorya.
Sa isang espesyal na kumperensiya ng UN tungkol sa Rohingya, itinaas ni Maung Sawyeddollah ang isang litrato ng mga patay na kababaihan at mga bata na nakasuot ng sibilyang kasuotan at sinabing sila ay pinatay ng isang armadong grupo na nakikipaglaban laban sa hukbo ng Myanmar.
“Ang mga taong ito ay napatay sa isang pagsalakay ng drone ng Hukbong Arakan noong Agosto 5, 2024,” sabi ni Sawyeddollah, kasapi ng Himpilan ng mga Mag-aaral na Rohingya.
“Hindi ito iisang mga kaso lamang, ito ay bahagi ng isang sistematikong kampanya… Nasaan ang hustisya para sa Rohingya?”
Ang karamihang Muslim na Rohingya ay pinag-usig sa Myanmar sa loob ng mga dekada, at marami ang tumakas mula sa malupit na pagsupil ng militar noong 2017 na ngayon ay paksa ng isang kaso ng pagpatay ng lahi sa hukuman ng UN. Sa kasalukuyan, hindi pa rin sila makabalik dahil sa patuloy na labanan sa estado ng Rakhine. Ang estadong ito, na kanilang tinubuang-bayan sa kanlurang Myanmar, ang naging lugar ng pinakamalalalang sagupaan sa pagitan ng hukbo at ng Hukbong Arakan mula noong kudeta militar ng 2021 na nagpatalsik sa demokratikong pamahalaan.
“Hinaharangan ng Junta ang tulong, ginagamit ang mga Rohingya bilang panangga, at ipinagpapatuloy ang sistematikong pang-aapi,” sabi ni Wai Wai Nu, tagapagtatag ng Women's Peace Network, sino ilang taon ding ikinulong sa Myanmar.
Ngayon ay tinatarget na rin ang mga Rohingya ng Hukbong Arakan, isang armadong etnikong grupo na karamihan ay Budhista at lumalaban laban sa junta, ngunit ang kanilang mga taktika ay “ginagaya” ang sa junta katulad ng “masaker, sapilitang pagrerekrut, panununog, pagpapahirap… at seksuwal na karahasan,” ayon sa kanya. Kinumpirma ng ilang opisyal ng UN ang kanyang pahayag.
“Natangi ang kanilang kalagayan — hindi lamang sila patuloy na dinidiskrimina, inaalisan ng karapatan, at inaabuso, isang kalagayan na kanilang tiniis sa loob ng mga dekada, kundi nahuli rin sila sa isa sa maraming etnikong mga labanan na sumasalanta sa bansa — ngunit hindi ito kanila mismong labanan,” ayon kay Filippo Grandi, Mataas na Komisyoner ng UN para sa mga taong-takas.
Dagdag pa niya, 1.2 milyong Rohingya na mga taong-takas sa Bangladesh ang nakararanas ng epekto ng malalaking bawas sa pandaigdigang tulong.
“Mapanganib at siksikan”
“Lubha rin kaming nagdusa sa mga mapanganib at masisikip na mga kampo dahil sa mga paghihigpit sa mga oportunidad sa kabuhayan,” sabi ni Lucky Karim, na anim na mga taon nanirahan sa isang kampo sa Cox’s Bazar, at nagdagdag na siya ay nagpapasalamat sa Bangladesh sa pagtanggap sa kanya.
“Ang layunin namin ay makabalik nang ligtas sa aming tinubuang-bayan na may mga karapatan, ngunit paano kami makakarating doon?” Nauna nang nagbabala si Julie Bishop, Espesyal na Sugo ng UN sa Myanmar, na ang madugong labanan sa pagitan ng hukbo ng Myanmar at ng pangkat na armadong etnikong Arakan ay nagiging isang “hindi matatawid na hadlang” sa pagbabalik ng mga naipatapong Rohingya.
Ang kalagayan ng karapatang pantao at makataong kalagayan sa Estado ng Rakhine sa Myanmar ay labis na lumala mula pa noong Nobyembre 2023, na nagpalala ng mga kundisyong nagbabanta sa buhay ng mga Rohingya na naninirahan doon.
Ang mahirap na estadong ito — isang bahaging may ilog sa baybayin ng Myanmar na karatig ng Bangladesh — ay nakaranas ng matinding pagdurusa sa digmaang sibil ng Myanmar, na nagsimula matapos ang kudeta noong 2021 na nagpatalsik sa demokratikong pamahalaan.