Ҳақиқати истиғфор дар каломи Ҳазрати Али (а)
Дар ривоят омадааст, ки Кумайл ибни Зиёд аз Ҳазрати Али (а) мепурсад: "Гумон мекунем, ки бандаи гуноҳ мекунад ва барои он аз Худо истиғфор мекунад. Маънои ва таърифи истигфор чист?" Ҳазрат дар баёни умумӣ онро ба тавба тавсиф мекунанд. Кумайл дар бораи тарзи истиғфор мепурсад, Ҳазрат мегуянд: "Банда, вақте ки гуноҳе мекунад, бо илқо кардани лаб ва забон мегӯяд: 'Астағфируллоҳ' ва ният кунад, ки онро ба ҳақиқат пайваст кунад". Кумайл мепурсад, ки маънои ҳақиқат чист? Ҳазрат мегуянд: "Эътиқод ба дили ӯ ва тасмим гирифтани ин ки гуноҳе, ки аз он истигфор кардааст, дигар такрор намекунад".
Кумайл мегӯяд: "Агар ман чунин кунам, пас ман аз мустагфирин ҳастам?" Ҳазрат фармуданд: "Не, чунки то ҳол ба асли он нарасидаӣ". Кумайл мепурсад, ки асли истигфор чист? Ҳазрат посух медиҳанд: "Рӯи овардан ба тавба аз гуноҳе, ки аз он истигфор кардаӣ ва ин, аввали дараҷаи обидон ва тарк кардани гуноҳ аст. Истиғфор номест, ки дорои шаш маънӣ мебошад: аввал, пушаймонӣ аз гузаштаро; дувум, тасмим бар он ки дигар, ҳаргиз ба он гуноҳ барнагардӣ; савум, ки ҳуқуқи ҳар махлуқе, ки бар гардани ту аст, иҷро кунӣ; чаҳорум, ки ҳаққи Худоро дар ҳар фарзе, ки бар ту аст, иҷро кунӣ; панҷум, ки гӯштӣ, ки аз ҳаром ва ғалат бар бадани ту рӯйидааст, шӯстанӣ, то ин ки пӯсти бадан ба устухон часпад ва сипас, гӯштҳои тоза дар байни онҳо рӯйи диҳад; шашум, ки ранҷи ибодатҳоро ба баданат бичашонӣ, чунон ки лаззати гуноҳҳоро ба он часпонида будӣ".
Дар ин таъриф, омурзиш-талабӣ ва истиғфори ҳақиқӣ бо тавба пайванд меёбад, аммо чунки Ҳазрат дар бораи ҳақиқати истиғфор фармуданд, рӯҳ ва ҳақиқат истиғфор, пушаймонӣ дар дил аст; зеро то инсон нисбат ба хатоии худ пушаймон нашавад, наметавонад ҳақиқатан аз Худои Мутаъол истиғфор намояд. Чун ки Имоми Ризо (а) мегуяд: "Ҳар кас бо забонаш истиғфор кунад дар ҳоле ки пушаймон набошад, дар ҳақиқат, худро масхара мекунад".
Бар ин асос, Амир-ул-Мӯъминин (а) "пушаймонӣ дар дил"-ро яке аз сутунҳои тавба медонад. Нақши пушаймонӣ дар таҳқиқи ҳақиқии истиғфор то онҷо аст, ки дар ҳадиси дигар фармуданд: "Пушаймонӣ истиғфор аст". Гапи Амир-ул-Мӯъминин (а) маркази шиносоии ҳақ ва таъриф кардани ҳақ аст ва набояд онро аз ҳад мутаҳаммул кард; зеро пушаймонӣ ҳақиқӣ, тасмим бар такрор накардани гуноҳ ва ҷуброни гузашта аст; бинобарин, ҳама ҳудудҳои шашгонае, ки дар ҳадиси Амир-ул-Мӯъминин (а) барои истиғфор баён шуда аст, бо пушаймонӣ ҳақиқӣ (руҳ ё нияти истиғфор) ҳамроҳ аст. Аммо истиғфор барои дигарон танҳо маънии омурзиш-талабӣ барои онҳо аз Худо Мутаъол аст.
3495227
