Neml suresi ve Hz. Süleyman'ın kıssası

Hz. Süleyman, krallık statüsüne sahip tek peygamberdi ve sahip olduğu bilgi ve zenginliğin yanı sıra hayvanlarla konuşma yeteneğine de sahipti. Ayrıca birçok yaratık onun kontrolü ve liderliği altındaydı. Bu nedenle Süleyman'a inanılmaz bir güç kazandıran insan ve cinlerden oluşan büyük bir ordusu vardı.

Neml suresi Mekke döneminde nâzil olmuştur. 93 ayettir. Sure, adını 18. ayette yer alan "en-neml" kelimesinden almaktadır. Mushaftaki sıralamada 27. ve iniş sırasına göre 48. suredir.  

Neml, karınca demektir. Karıncalar ve Hz. Süleyman (a.s) hikayesinin ele alınması bu sureye Neml isminin verilmesinin sebebidir. Allah bu surede müminleri müjdeler ve 5 peygamber olan  Musa (a.s), Davud (a.s), Süleyman (a.s), Salih (a.s) ve Lût'un (a.s) kıssalarına değinerek müşrikleri uyarır. Bu surede de Allah'ı tanıma meselesi, tevhidin alametleri ve diriliş olayları ile ilgili hususlar yer almaktadır.

İki kez Besmele geçen tek sure Neml suresidir. Biri surenin başında, diğeri ise Hz. Süleyman'ın (a.s) Seba Melikesi'ne (Belkıs) yazdığı mektubunun başındadır: "Mektup Süleyman'dandır, rahmân ve rahîm olan Allah'ın adıyla (başlamakta)dır." (Neml /30)

Allame Tabatabai’ye göre, bu surenin asıl amacı inananlara müjde vermek ve kafirleri uyarmaktır. Bu nedenle Musa, Davud, Süleyman, Salih ve Lût gibi Allah’ın bazı elçilerinin kıssalarından kısaca bahseder. Ayrıca müminlerin kurtuluşa ereceği, kâfirlerin kötü akıbetleri, öldükten sonra dirilmek ve kıyamet dile getirilmektedir.

Surede kozmik deliller gösterilerek Allah’ın sonsuz ilmi ve kudreti ispat edilmekte, kalplerde gizlenenler dahil olmak üzere evrende var olan hiçbir şeyin Allah’a gizli kalmayacağı, müşriklerin yaptıklarının ise bâtıl olduğu vurgulanmaktadır. 

Bu surede Davud ile Süleyman kıssası ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Bu kıssada düşündürücü ve ibret alıcı dersler yer almaktadır. Örneğin, Davud'a ve Süleyman'a ilim verilmesi, Süleyman'a Davud'dan miras kalması, Süleyman'ın kuşların dilini bilmesi, cin ve insanlardan bir ordu toplaması, Süleyman'ın karınca vadisinden geçişi, Hudhud'un kaybolması ve dönüşü, Seba  Melikesi ve halkının güneşe tapınmaları, Süleyman'ın Seba Melikesi'ne mektubu, Seba Melikesi'nin liderlerle istişareleri, Süleyman'a hediye göndermesi, Süleyman'ın hediyeyi reddetmesi, Süleyman’ın Seba Melikesi'nin tahtının getirilmesini istemesi, Seba Melikesi'nin Süleyman’ın yanına gelip tahtı görmesi, Süleyman'ın sarayına girip şaşırması ve Allah’a iman getirmesi.