İlahi nemətlərin artırılmasında əsas amil
İnsanların gündəlik həyatına həm psixoloji, həm də mənəvi cəhətdən böyük təsir göstərən insanların həyatında ən mühüm məsələlərdən biri də şükür etmək məsələsidir. Nemətlərə şükür etmək, Allahın bəndəyə verdiyi nemətlərə görə şükür etmək deməkdir. Bu məsələ həm qəlbən minnətdar olmaq, həm də dildə təşəkkür etməklə mümkündür.
Allah Quranda şükür etməyin insan həyatındakı təsirini çox mühüm hesab edir. Elə ki, insan bu əməli etməklə başqa nemətlərin təməlini hazırlayır. Nəticədə nemətlər artar: "Əgər şükür etsəniz, sizə olan nemətimi artıraram" (İbrahim, 7).
Bu və digər ayələrə əsasən, şükür etmək insanla Allah arasındakı münasibətdə və insanla insan arasındakı münasibətdə böyük təsirə malikdir. Hər birinə misal olaraq qeyd edilir:
- Şükür etməyin insanla Allah arasındakı əlaqəyə təsiri: Allaha verdiyi nemətlərə görə həmd və şükür edən şəxs açıq şəkildə Rəbbinə bəyan edər ki, mən daha çox nemətə layiqəm və buna görə də Allah onun nemətlərinə əlavə edər. Ona görə də Əmirəl-möminin İmam Əli (ə) buyurur: "Şükür etməklə nemətlər davam edər".
- Şükür etməyin insanın insanla münasibətlərində təsiri: Allahın nemətlərinə şükür etmək tövsiyə edildiyi kimi, insanların yaxşılığı qarşısında da şükür etmək barəsində də çoxlu tövsiyələr vardır. Əgər insan özünü xalqa minnətdar hesab edirsə, təbiidir ki, insanlarda empatiya artacaq və bu cəmiyyət istənilən hadisədən xilas ola bilər. İmam Rzanın (ə) bir hədisində deyilir ki, yaradılmışlara təşəkkür etməyən Allaha şükür etməmişdir: "Məxluqlara təşəkkür etməyən kəs, Allah-Təalaya şükür etməmişdir".
Bu məqamlara əlavə olaraq, Allah başqa bir ayədə şükür etməyi insan üçün faydalı olaraq təqdim etmişdir: "Həqiqətən, Loğmana: “Allaha şükür et!” (deyə) hikmət verdik. Kim (Allahın nemətlərinə) şükür etsə, özü üçün şükür edər. Kim nankor olsa, (bilsin ki) Allah onun şükürünə möhtac deyildir, (özlüyündə) şükürə (tərifə) layiqdir! (Onun bütün işləri bəyəniləndir!)" (Loğman, 12).
Ərəb dilində indiki zaman şəkilçisi bir şeydə davamlılıq əlamətinə işarədir, keçmiş zaman isə belə bir məna daşımır. Qeyd edək ki, şükür etmək indiki zaman, nankorluq isə keçmiş zaman feli kimi qeyd edilərək, təkamül və tərəqqi yolunda davamlı şükürün vacibliyinə, bir anlıq nankorluğun isə ağrılı nəticələrə səbəb olacağına işarə edilir. Başqa bir məqam budur ki, bu ayənin altında iki “Qəni və Həmid” (ehtiyacsız və tərifəlayiq) sifətinə, başqa bir ayədə isə iki “Qəni və Səxavətli” (ehtiyacsız və ləyaqətli) sifətinə işarə edilmişdir. Bu fərq bəlkə də Allahın ehtiyacsız olduğuna və bəndələrinin şükür etməsinə ehtiyacı olmadığına, mələklərinin isə daim ona şükr etməsinə işarədir. Allahın onların şükür etmələrinə ehtiyacı olmasa da, bu bəndələr nemətlərini artırmağın yolunu məhz Ona şükür etmək vasitəsilə tapırlar.
