«جای پای او» عنوان مستندی داستانی است که در چهارمین روز جشنواره مردمی فیلم عمار به نمایش درآمد این فیلم جزء معدود کارهایی است که ساختار و شکلی حرفهای دارد. کارگردانی این مستند که با محوریت سبک زندگی تولید شده به طور مشترک بر عهده افشین ایمانیفر و جواد صافی است.
این مستند محصول سازمان فرهنگی هنری اوج است؛ ویژگی که به خودی خود سبب میشود کار به لحاظ کیفی رشد مطلوبی داشته باشد. دلیل این ادعا نیز این است که تجربه نشان داده تمام کارهای که موسسه اوج تولید کننده آن است به لحاظ ساختار ظاهری آبرومند دارد. مستند «جای پای او» روایتگر تلاش یک مدیر مدرسه در روستائی دور افتاده است که سعی کرده فرهنگ کتابخوانی را در روستا رواج دهد.
رواج فرهنگ کتابخوانی در روستا وی (مدیر مدرسه) در فصل زمستان که برف سراسر روستا را سفید پوش میکند و عملا تردد در کوچهها امکان پذیر نیست کتاب به در منازل میبرد تا خانوادهها کتابخوانی را به واسطه سرما از دست ندهند. این مدیر در فصل تابستان نیز روزنامههای هر روز استان خراسان را، جمع آوری کرده و به طور رایگان در ایستگاهی به نام ایستگاه مطالعه به مردم عرضه میکند.
این مستند توانسته با در اختیار داشتن میزانسن درست تصویری واقعی از جامعه روستائی داشته باشد در ضمن مصاحبههای که در این مستند استفاده شده کاملا در خدمت قصه است و تنها برای پر کردن زمان در کار جای داده نشده است. کارگردانی این کار بر خلاف بسیاری از مستندهای رایج بسیار زمان بر و سخت بوده، اما فکر میکنم بودن دو نفر پشت دوربین کمک کرده تا کیفیت کار رشد محسوسی داشته باشد.
اما درباره سازمان فرهنگی هنری اوج نیز باید بگویم این مرکز توانسته با گذشت تنها چند سال از افتتاح آن، کارکردهای محسوسی در فرهنگ و هنر کشورمان داشته باشد. گواه این ادعا، تولیدات؛ سینمایی، موسیقیایی و نمایشی این سازمان است، حتی در حوزه هنرهای تجسمی نیز، اوج فعال بوده و کارهایی در خور توجهای انجام داده است. در حوزه مستندسازی هم سازمان اوج قادر است به شکلی کاربردیتر رخ بنماید، زیرا فیلمهای مستند به واسطه واقعهنگری که دارند قادرند بسیار از آرمانهای انقلاب اسلامی را مد نظر قرار دهد.
«کیک»؛ فیلم کمارتباط با جشنواره عمار«کیک» عنوان مستندی کوتاه است که آن نیز در چهارمین روز جشنواره مردمی فیلم عمار به نمایش درآمد؛ زمان این کار شش دقیقه است، اما اگر زمان آن 60 دقیقه نیز بود باز هم فیلم به جشنواره عمار ارتباط سختی پیدا میکرد. البته کارگردان سعی کرده با حربههای مختلف بهنوعی این اثر را مرتبط با جشنواره کند، ولی موضوع فیلم که تهیه یک کیک تولد است قابلیت ارتباط گرفتن با جشنواره عمار را ندارد. برای قضاوت بهتر خلاصهای از داستان را به شرح زیر میآوریم.
دو کودک برای تولد مادرشان تصمیم میگیرند کیکی درست کنند و در نهایت نیز به این خواسته میرسند اما زمانی که کیک آماده میشود زنگ در خانه به صدا در میآید و پدر با کیکی که از قنادی خریده وارد میشود. پدر زمانی که میبیند فرزندانش با تلاش برای مادرشان کیک درست کردهاند شرمنده شده و کیک خود را در یخچال قرار داده و از کیک بچههایش برای جشن استفاده میکند. نکته جالب اینکه کلام آخری است که به صورت نوشتاری در تیتراژ پایانی میآید به این صورت که «محصول خارجی را جایگزین محصول ملی نکنیم»!
جای طرح این سوال است که چگونه کیکی که در شیرینیپزی تهیه شده نماد محصول خارجی میشود؟ آیا برای معنا کردن چنین شعاری باید به چنین ابزار کم ارتباط و کودکانه متوسل شد؟ باید دقت کرد شأنیت محصولات داخلی در حد کیک کودکپز به کیکهای شیرینیپزی نیست و بعضا آثار داخلی دارای کیفیت قابل رقابت هستند. جدا از این نکات باز این نکات مطرح است که آیا جشنوارهای با نام عمار نمایش هر فیلمی با هر موضوعی در این رویداد در راستای اهداف جشنواره میگنجد.
«بد عهد» عنوان انیمیشن 6 دقیقهای است که به شکل یک گزارش خبری تهیه شده است؛ البته این کار کارکرد علمی ندارد چون منابع آن علمی نیستند و تنها در آن به اظهار نظرها بسنده شده است، البته این انیمیشن کوتاه به بهانه ضد آمریکای بودن در جشنواره عمار به نمایش درآمده است. باید دقت داشت که در تولید فیلم کوتاه، باید از پیامهای سطحی و شعاری دوری کرد زیرا این رویکرد موجب فرار تماشاگران از سالنهای سینما خواهد شد.