«به سوی نور» با «درد دل به درگاه الهی»
کتاب و کتابخوانی در ماه آبان امسال با ماه‌های سال‌های قبل تفاوت زیادی داشت و علت عمده آن تغییرات مختلف منبعث از حضور کرونا بود. برخی از کتاب‌های مورد استقبال قرار گرفته این ماه در حوزه دین و قرآن را برای شما معرفی کرده‌ایم.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ آبان با کتاب و کتابخوانی عجین است و هر سال در این ماه، اتفاقات و رخدادهای کتاب و کتابخوانی از سایر ماه‌های سال پررنگ‌تر است، اما امسال متفاوت‌ترین آبان را تجربه کردیم. ماهی که کشورمان در بحران شیوع کرونا قرار داشته و دارد و بسیاری از برنامه‌های هفته کتاب تحت تأثیر آن قرار گرفته است. پاییزه کتاب، پررنگ‌ترین برنامه در این هفته بود که از هفته‌های پیشتر اطلاع‌رسانی آن آغاز شد و 835 کتابفروشی در سراسر کشور آن را اجرا کردند. همین طرح باعث شد چراغ کم‌فروغ نشر روشن‌تر شود و بازار نشر تا حدی جانی دوباره بگیرد. این مسئله در حوزه نشر قرآنی و دینی نیز صادق است. گروه فرهنگی ایکنا، طبق ماه‌های گذشته سری به ویترین کتابفروشی‌ها زده و جدیدترین عناوین این حوزه را معرفی کرده است.
وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن و عترت
کتاب «وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن و عترت» به قلم آیت‌الله سید محمدباقر حکیم(ره) با ترجمه عبدالهادی فقهی‌زاده به همت مؤسسه بوستان کتاب دفتر تبلیغات اسلامی منتشر شده است. نویسنده با نیم نگاهی به تحولات معاصر، به موضوع خطیر وحدت اسلامی از منظر قرآن و عترت توجه کرده است. واقع نگری و دردمندی، ویژگی‌هایی است که در تحلیل‌های کتاب حاضر به چشم می‌خورد و نشان می‌دهد مؤلف معتقدانه و به مثابه ضرورتی دیرپا به موضوع وحدت اسلامی نگریسته است. همچنین دو نوشتار دیگر به ترجمه کتاب پیوست شده است که هر دو در حوزه‌های مربوط به موضوع وحدت اسلامی و تقریب است؛ یکی «مبانی نظری مدارای دینی در تقابل با افراطی‌گری در قرآن کریم» و دیگری «اصول تقریب میان شیعه و اهل سنت» که متن اصلی آنها سال‌ها پیش در مصر به چاپ رسیده است.
انسانشناسی
کتاب «انسانشناسی» تألیف رضا فیروزی به همت پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) و شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی به تازگی منتشر شده است.
این کتاب در شش بخش و چهارده فصل تهیه شده است. هدف بخش نخست آشنایی دانشجویان با مباحث انسانشناسی به منظور کاربرد صحیح مفاهیم و اصطلاحات مرتبط و پرهیز از خَلط احتمالیِ مشترکات لفظی و خطا در استدلال به منظور دستیابی به دیدگاهی کلی درباره مباحث کتاب است. نویسنده در این فصل، انسانشناسی به اعتبار علوم مختلف تعریف و ضرورت مطالعات انسانشناسی و روابط انسان را بررسی و روش‌های تحقیق در علوم انسانشناسی و مرجحات آنها و انواع انسانشناسی را تحلیل کرده است. در آخرین فصل کتاب با عنوان «معنای زندگی» به جنجال برانگیزترین موضوع چند دهه اخیر پرداخته شده است. بحث معناداری یا بی‌معنایی و پوچ بودن زندگی از زمان اندیشه‌ورزانی، چون ارسطو مطرح بوده، اما به معنای امروزی با اظهارنظر فیلسوفانی مانند برتراند راسل، ژان پل سارتر، آلبر کامو، والتر ترنس استیس، پل ادواردز، فریدریش نیچه، مارتین هایدگر، گابریل مارسل، کارل یاسپرس و برخی دیگر از متفکران مدرن به منزله جدیترین مسئله انسان معاصر مطرح شد. مسئله معنا و بی‌معنایی در قالب هدفداری یا ارزشمندی زندگی و نیز فایده آن شکل گرفت و رواج یافت و با بحث خدا، زندگی پس از مرگ، ویژگی از خودفرارَوی انسان درآمیخت و مباحث جدیدی به آن افزوده شد.
تفسیر عرفانی از دیدگاه سید حیدر آملی
شصت و هشتمین اثر مکتوب مرکز پژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با عنوان «تفسیر عرفانی از دیدگاه سید حیدر آملی» منتشر شده است. کتاب پیشرو در مقام پاسخ به پرسش‌هایی درباره تفسیر عرفانی (تأویل) از دیدگاه یکی از چهره‌های برجسته اهل معرفت یعنی سیدحیدر آملی است. پرسش‌هایی از قبیل: تأویل در اصطلاح اهل معرفت به چه معناست؟ تأویل چند نوع است؟ روش‌های دستیابی به آن چیست؟ آیا انسان‌های عادی هم توان فهم اسرار قرآن را دارند؟ این کتاب برگرفته از پایان‌نامه دوره تربیت محقق عرفان اسلامی مرکز پژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی است که به همت حجت‌الاسلام رسول مزرئی نگاشته شده است. پایان‌نامه یادشده با عنوان «تأویل طولی و مبانی آن از نگاه سیدحیدر آملی» در چهارمین جشنواره علامه حلی شایسته تقدیر شناخته شد.
جستارهای فلسفی
کتاب «جستارهای فلسفی» اثر مهدی عباسزاده به همت انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است. در این جستارها، نگارنده کوشیده است برخی از موضوعات مهم منطق و معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و فلسفه دین را از دید برخی از متفکران اسلامی و غربی، گاه به شیوه تطبیقی یا انتقادی مورد بازخوانی و بررسی قرار دهد و گاه با نظر به آیات قرآن به بحث و تأمل بنشیند. این موضوعات عبارتند از: برهان و معانی مختلف آن، یقین و تأثیر عمل بر آن، شهود و زمان، غایت و غایتانگاری، اصل علیت و عینیت آن، مرات فعل الهی، برهان وجودشناختی در اثبات وجود خدا، فلسفه دین و الهیات جهانی، و نهایتاً نسبت دین و فلسفه و تأثیر آن بر علوم انسانی.
کلام اسلامی
جلد دوم کتاب «کلام اسلامی» نوشته حسن یوسفیان شرحی است بر کتاب گرانسنگ و ماندگار «کشف المراد» نوشته علامه حلی که خود شرحی است بر کتاب موجز و پرمغز «تجرید‌الاعتقاد» اثر خواجه نصیرالدین طوسی. در اهمیت این دو کتاب که دیدگاه اندیشمندان امامی را درباره اصول دین باز می‌نمایانند همین بس که پس از گذشت قرن‌ها همچنان بی‌بدیل مانده‌اند و حتی عالمان اهل سنت نیز خود را بینیاز از آنها ندیده‌اند. در جلد اول این اثر ابتدا زندگینامه محقق طوسی و علامه حلی ارائه شده و شرح‌های کتاب تجرید معرفی شده‌اند. در این مجلد سه بخش اول کتاب کشف المراد شرح و بسط داده شده است. بخش اول، امور عامه است و مشتمل بر مباحث وجود و عدم، ماهیت و لواحق و علت و معلول است. در بخش دوم جواهر و اعراض مطرح شده است. در بخش سوم نیز به مباحث خداشناسی از جمله اثبات وجود خدا، صفات الهی و افعال الهی پرداخته شده است.
تفسیر روایی نامه امام صادق(ع)
ادیان چالش انگیز نوظهور
کتاب «ادیان چالش‌انگیز نوظهور» نوشته جیمز آر. لوئیس و یسپر اویور پترسون، مجموع‌های دو جلدی است که جلد اول آن با ترجمه زهره سعیدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و جلد دوم با ترجمه سمیه عبداللهی به همت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات راهی بازار نشر شده است.
این کتاب به شکل مجموعه مقالاتی در حوزه جنبش‌های دینی جدید تدوین شده که تلاش می‌کند به جریان‌شناسی نحله‌ها و فرقه‌های دینی نوظهور بپردازد. مترجم در این اثر، رواج کیش‌ها و نحله‌های جدید هنجارشکن و همچنین گسترش احساس خلأ معنوی در زندگی جوانان هنجارگریز به علاوه گسترش ارتباطات و ظهور پدیده «جهانی شدن»، را شواهدی بر اهمیت پژوهش درباره جنبش‌های دینی جدید ذکر می‌کند. نویسندگان این مقالات، دانش آموختگان مقاطع دکتری و فوق دکتری در دانشگاه‌های معتبر و افرادی سرشناس و دارای آثار مهمی در حوزه مطالعات دینی هستند که اغلب آنها، خواننده را با پایه‌گذار، نحوه شکل‌گیری، آموزه‌ها و تحولات تاریخی کیش‌ها آشنا و افزون بر آن، تحلیل‌هایی روشمند راجع به آنها عرضه می‌کنند.
این مجموعه در چهار بخش (گروه‌های مسیحی، آسیایی، اسرارآمیز و سایر گروه‌ها) دسته‌بندی شده است؛ به نحوی که تنوع تشکل‌ها از آمریکا و اروپا تا چین، ژاپن و هند را دربرمی‌گیرد. در جلد اول، دو بخش نخست و در جلد دوم، دو بخش بعدی آن عرضه می‌شود. مترجم کتاب، وجه غالب مؤسسان این کیش‌ها را ارائه طریقی برخلاف هنجار جامعه با ادعای اصلاحات، معرفی می‌کند و وجه مشترک آنها را مناقشهآمیز بودن آنها اعلام می‌کند. همچنین برخی آموزه‌ها و دعاوی مانند جهانی بودن، الهام و مکاشفه، آخرالزمانی، صلح‌طلبی و التقاطی‌بودن نیز در برخی از آنها مشترک دانسته شده و اتهاماتی همچون شست‌وشوی ذهنی، کودک‌آزاری، سوءاستفاده مالی و جنسی و فعالیت‌های غیرقانونی را متوجه بسیاری از آنها می‌داند.
قرآن و علم کلام
کتاب قرآن و علم کلام تازه‌ترین اثر حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن قدردان قراملکی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است، تلاش محقق در این تحقیق ۵۳۶ صفحه‌ای پاسخ به این سوال اصلی است: قرآن و علم کلام چه نسبت و نقشی بر یکدیگر دارند؟ به تعبیری؛ قرآن چه نقشی بر علم کلام دارد؟ علم کلام چه تأثیری بر قرآن دارد؟ مهمترین امتیاز این کتاب نوآوری در موضوع و تحقیق است؛ به این معنی که محقق درباره نقش متقابل قرآن و کلام کتابی مشاهده نکرد و این کتاب نخستین کتاب در این زمینه است. نوآوری این تحقیق صرفاً در موضوع و عنوان آن منحصر نشده است، بلکه در طرح مسائل و مطالب آن نیز خواننده فاضل شاهد طرح مباحث جدیدی در این کتاب خواهد بود. کتاب از دو بخش ترکیب یافته است. در بخش اول نشان می‌دهد که قرآن کریم با راهکار‌های مختلف در تأسیس و توصیه علم کلام با رویکرد عقلی نقش مهمی را در علم کلام ایفا کرده است، به گونه‌ای که در صورت نبود آیات فوق، چه بسا علم کلام به بهانه‌های مختلف مثل دوری از قرآن یا اهل بیت(ع) مورد بی‌مهری قرار می‌گرفت و یا به کلام خاص مثل نقلی یا حسی محدود می‌شد، رهآورد آیات فوق تأسیس کلام جامع نقلی و عقلی و فلسفی است. بخش دوم کتاب به تبیین نقش علم کلام به ویژه کلام عقلی در اثبات و تقریر مبانی و آموزه‌های قرآن (وحیانیت، زبان شناختاری، جامعیت و جاودانگی) می‌پردازد.
مبانی نظری تمدن اسلامی در قرآن کریم
انتشارات نجم‌الهدی کتاب «مبانی نظری تمدن اسلامی در قرآن کریم و تجلی آن در بیانات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری» را به چاپ رسانده است. این کتاب رساله دکتری سید سعید روحانی است که در مهر ۱۳۹۸ در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی دفاع شده است. نویسنده سعی کرده در تبیین و توضیح مسئله به بیش از هزار آیه استناد کند و آدرس آنها را در پاورقی بیاورد. در این کتاب سعی شده است اصول و مبانی شکل‌گیری تمدن اسلامی از قرآن مجید استخراج شود و تجلی آن در بیانات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به عنوان رهبران جامعه شیعی و پایه‌گذاران تمدن نوین اسلامی نمایان شود تا جامعه مطلوب قرآنی تحقق یابد. رسالت اصلی این پژوهش، شناسایی و تبیین مبانی «هستی‌شناسی»، «معرفت‌شناسی» و «انسانشناسی» تمدن از منظر قرآن است.
بهجت و سعادت به روایت ابن سینا
در کتاب «بهجت و سعادت به روایت ابن سینا»، ۱۷۹ صفحه‌ای که به همت انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است ترجمه، تبیین و تحلیلی است از نمط هشتم شرح اشارات خواجه نصیرالدین طوسی همراه با نکاتی انتقادی که با هدف تسهیل خوانش یکی از متون اصلی حکمت اسلامی، برای نخستین بار، با شکل و شیوه حاضر به زبان فارسی نگاشته شده است. مخاطبان اصلی این اثر، دانشجویان و طلابی هستند که به فراگیری شرح اشارات اشتغال دارند و مقصود آن بوده است که آنان را در فهم صحیح مطالب و دقت بیشتر در نکات آن یاری رساند و کمبود‌های احتمالی درس را جبران کند. جایگاه مهم شرح اشارات خواجه، تأثیر چشمگیر آن در فلسفه اسلامی و محور درس و بحث بودن آن در حوزه و دانشگاه، همراه با دشواری دستیابی به مقاصد آن در بسیاری از موارد، از جمله اموری بوده‌اند که انگیزه نگارش این اثر را پدید آورده‌اند.
نا
در ماه گذشته که با روزهای سخت کرونایی همراه بود، آثار اندکی به چاپ دوم می‌رسند یا تجدید چاپ می‌شوند. یکی از این آثار که اهمیت خاصی دارد، کتاب «نا» است. این اثر روایتی جامع از زندگی شهید صدر به قلم مریم برادران است که در پاییز امسال به همت انتشارات مؤسسه صدر روانه بازار کتاب شد و پس از دو هفته به چاپ دوم رسید.
نویسنده کوشیده این روایت، کتاب بلند و پرحجمی نباشد، اما داستانی جامع همراه با جزئیات فراوان را روایت کند که از ارتباطات خانوادگی گرفته تا مبارزات سیاسی و فعالیت‌های علمی و… را دربربگیرد. برادران درباره انتخاب «نا» برای اسم کتاب می‌گوید: در طول این روایت، احساس می‌کردم اگر آدم‌ها «ما» بودند، محمدباقر صدر شهید نمی‌شد. شهید صدر برای «ما بودن» خیلی زحمت کشید و در تجربه‌های زندگی ایشان هم مشهود است که هر وقت مشکلی پیش می‌آمد، ما بودن راه حل خارج شدن از بن‌بست می‌شد. اتفاق بد وقتی افتاد که آن شکاف ایجاد شد و ما دیگر ما نشد.
ویرانی دروازه شرقی
کتاب «ویرانی دروازه شرقی» به قلم سرلشکر وفیق السامرایی، مسئول اطلاعات ارتش عراق در سال ۱۹۹۷ میلادی (۱۳۷۶ خورشیدی) به زبان عربی تدوین و در سال ۱۳۷۷ ترجمه و به همت مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است. سرلشکر سامرایی پیش از فرار حسین کامل حسن، داماد صدام، به سوریه گریخت و پس از اخذ پناهندگی سیاسی راهی کشور انگلیس شد. او خاطرات خود را درباره اتفاقات جنگ عراق علیه ایران و اشغال کویت از سوی رژیم عراق در کتابی با عنوان «حطام البوابه الشرقیه» به رشته تحریر درآورد که ابتدا روزنامه کویتی القبس آن را به صورت پاورقی منتشر و سپس به صورت کتاب به بازار نشر فرستاد.
اهمیت این کتاب به حدی است که پس از انتشار، صدام، رئیس رژیم بعث عراق به تعدادی از فرماندهان ارتش و یکی از نویسندگان وابسته مأموریت داد کتاب را مطالعه و جهت کاهش تأثیرات افشاگرایانه آن برایش جوابیه تهیه کنند.
این کتاب در پنج فصل کلی با عناوین جنگ ایران و عراق و علل و زمینه‌های تاریخی آن، بعد از جنگ با ایران تا اشغال کویت، اشغال کویت و جنگ عراق با متحدین با محوریت آمریکا، صدام و امنیت او در عراق و انتفاضه مردمی و مخالفان علیه صدام، به نگارش درآمده و اکنون به چاپ دهم رسیده است.
انتهای پیام
