ایمان به وعده الهی؛ مؤلفه قدرت‌آفرین و آماده‌ساز در مقابل دشمن
آیه 22 سوره مبارکه «احزاب» را می‌توان آیه آمادگی دائمی مؤمنان در مقابل دشمن دانست که بر مؤلفه ایمان به وعده‌های خدا و پیامبر(ص) به عنوان عامل قدرت‌آفرین در مقابل دشمن تأکید دارد و این همان مؤلفه‌ای است که امروزه از آن به مثابه قدرت نرم یک جامعه یاد می‌شود.
به گزارش ایکنا، رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات‌شان در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری با استناد به آیه 22 سوره احزاب فرمودند: «تا مادامی که جبهه مرکّب دشمن -جبهه شیطان که مرکّب از شیاطین مختلف است- در مقابل انسان قرار نگرفته و انسان از همه‌طرف محاصره نشده، معنای این آیه را درست نمی‌فهمد که «وَلمّا رَءَا المُؤمِنونَ الاَحزابَ قالوا هٰذا ما وَعَدَنَا اللهُ وَ رَسولُه، وَ صَدَقَ اللهُ وَ رَسولُه وَ ما زادَهُم اِلّا ایمانًا وَ تَسلیمًا»؛ یعنی وقتی که مواجه شدیم با یک چنین پدیده‌ای که پدیده سختی است، دستپاچه نشویم؛ یعنی نه خودت دستپاچه بشو، نه مردم دستپاچه بشوند؛ دستپاچه نشوید؛ هٰذا ما وَعَدَنَا اللهُ وَ رَسولُه.»
متن آیه: «وَلَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَٰذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ ۚ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَتَسْلِيمًا»
ترجمه آیه: «و چون مؤمنان دسته‌هاى دشمن را ديدند، گفتند: «اين همان است كه خدا و فرستاده‌اش به ما وعده دادند و خدا و فرستاده‌اش راست گفتند»، و جز بر ايمان و فرمانبردارى آنان نيفزود.»
آیت‌الله مکارم شیرازی درباره این آیه در تفسیر نمونه چنین بیان می‌دارد که «خداوند در این به بيان حال مؤمنان راستين پرداخته چنين مى‌گويد: هنگامى كه مؤمنان، لشگريان احزاب را ديدند، نه تنها تزلزلى به دل راه ندادند، بلكه گفتند اين همان است كه خدا و رسولش به ما وعده فرموده و طلايه آن آشكار گشته و خدا و رسولش راست گفته‌اند و اين ماجرا جز بر ايمان و تسليم آنها چيزى نيفزود؛ (و لما راء المؤمنون الاحزاب قالوا هذا ما وعدنا الله و رسوله و صدق الله و رسوله و ما زادهم الا ايمانا و تسليما). اين كدام وعده بود كه خدا و پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) وعده داده بود؟
بعضى گفته‌اند اين اشاره به سخنى است كه قبلا پيامبر (ص) گفته بود كه به زودى قبایل عرب و دشمنان مختلف شما دست به دست هم مى‌دهند و به سراغ شما مى‌آيند، اما بدانيد سرانجام پيروزى با شما است.
مؤمنان هنگامى كه هجوم احزاب را مشاهده كردند يقين پيدا كردند كه اين همان وعده پيامبر (ص) است گفتند: اكنون كه قسمت اول وعده به وقوع پيوسته قسمت دوم يعنى پيروزى نيز مسلما به دنبال آن است، لذا بر ايمان و تسليم‌شان افزود.
ديگر اينكه خداوند در سوره بقره آيه 214 به مسلمانان فرموده بود كه آيا گمان مى‌كنيد به سادگى وارد بهشت خواهيد شد بى‌آنكه حوادثى همچون حوادث گذشتگان براى شما رخ دهد؟ همان‌ها كه گرفتار ناراحتی‌هاى شديد شدند و آن‌چنان عرصه به آنان تنگ شد كه گفتند: يارى خدا كجا است؟
خلاصه اينكه به آنها گفته شده بود كه شما در بوته‌هاى آزمايش سختى آزموده خواهيد شد و آنها با مشاهده احزاب متوجه صدق گفتار خدا و پيامبر (ص) شدند و بر ايمان‌شان افزود. البته اين دو تفسير با هم منافاتى ندارد، مخصوصا با توجه به اينكه يكى در اصل وعده خدا و ديگرى وعده پيامبر (ص) است و اين دو در آيه مورد بحث با هم آمده، جمع ميان اين دو كاملا مناسب به نظر مى‌رسد.»
در واقع حرکت در مسیر حق قطعا با هجمه‌ها و فشارهایی از سوی دشمن همراه می‌شود و این امری اجتناب‌ناپذیر است و لذا جبهه مؤمنان نباید از این اتفاق دچار حیرت و شگفتی شده و همواره از آمادگی و اعتماد به نفس لازم برای مقابله با این توطئه‌ها برخوردار باشند. به عبارتی مؤمنان از حملات دشمن باید به صدق و باور بیشتری رسیده و ایمان‌شان قوی‌تر شود. این نشانه آن است که نباید دشمنی دشمن را فراموش کرد و دشمن را ضعیف تصور کرد که این اولین گام غفلت و فراهم کردن زمینه نفوذ دشمن در صفوف مؤمنان و ایجاد سستی در جامعه اسلامی است.
مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نیز در تفسیر راهنما به بیان نکاتی درباره این آیه می‌پردازد که شامل موارد ذیل است:
ـ مسلمانان مدینه، با دیدن سپاهیان احزاب متّحد، اذعان داشتند، آنچه دیده اند، همان چیزی است که خدا و پیامبرش وعده داده اند.
ـ مسلمانان مدینه، پیشاپیش، از رویارویی شان با احزاب متّحد، با خبر بودند.
ـ مسلمانان مدینه، به وعده های خداوند و پیامبرش، ایمان راسخ داشتند.
ـ بر زبان آوردن راستی و درستی وعده های خداوند و پیامبرش، امر پسندیده ای است.
ـ آنچه مسلمانان مدینه، در رویارویی با احزاب متّحد مشاهده کردند، بر ایمان؟شان به راه خود و تسلیم بودن شان افزود.
ـ ایمان انسان، احساس خطر احتمالی را به مقوله ای بس رشد‌دهنده تبدیل می‌کند؛ در آیات پیش، آمده است که منافقان با دیدن سپاه احزاب متّحد، وعده خدا و پیامبر(ص) را فریبی بیش ندانستند (ما وعدنا اللّه و رسوله إلاّ غروراً) و در این آیه که سخن از مؤمنان است می‌فرماید: مسلمانان با دیدن همان سپاه، بر ایمان‌شان افزوده شد. این، از تأثیر ایمان در تغییر دادن موقعیت های به ظاهر منفی، به عامل رشد، خبر می دهد.
ـ توجه مسلمانان مدینه به تحقق وعده‌های خدا و پیامبرش، در غزوه احزاب، باعث شد که آنان، با دیدن سپاه دشمن بر ایمان‌شان افزوده شود.
در نهایت می‌توان از این چنین برداشت که:
ـ ایمان عامل قدرت است؛ پایه قدرت معنوی که غالبا دشمنان از محاسبه ظرفیت و توانایی چنین قدرتی در جامعه دین‌مدار و مؤمن غافل هستند.
ـ منافقان، دشمنى را كه حضور ندارد، حاضر مى‌پندارند، ولى مؤمنان، دشمنان موجود و مهاجم را ناچيز مى‌شمرند.
ـ هجوم دشمنان متّحد، براى مؤمن غير منتظره نيست.
ـ سخن رسول خدا، همان سخن خداست.
ـ مؤمنان، تحقّق وعده‌هاى خدا و رسولش را حتمى مى‌دانند.
ـ جبهه و جنگ براى مؤمن، بستر رشد و ترقّى است.
ـ مؤمنان، از تعداد و تشكّل دشمنان نمى‌ترسند.
ـ ايمان و تسليم داراى درجات و مراتبى است.
ـ تحقق يافتن وعده‌هاى خدا و رسول، بر ايمان مؤمنان مى‌افزايد.
انتهای پیام
