امامت ره‌آورد و ارمغان نبوت است

به گزارش ایکنا،  نشست معرفی کتاب «امامت علوی در سیره نبوی» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن سبزواری، عصر دوشنبه 11 مردادماه به همت کتابخانه تخصصی امیرالمومنین مشهد برگزار شد. متن این جلسه از نظر می‌گذرد؛

رسول مکرم اسلام با توجه به نص صریح قرآن بهترین اسوه و سرمشق انسان‌ها هستند؛ لذا خداوند متعال در قرآن مجید بر خلق عظیم پیامبر(ص) تاکید می‌کنند. به همین جهت می‌بینیم ایشان با بهره‌مندی از روش‌های گوناگونی همه مردم را در مسیر هدایت گسیل داشتند. پیامبر(ص) در محیطی منحط عمر خود را سپری می‌کردند ولی نتیجه‌های بی‌نظیر تلاش ایشان با آن خلق عظیم به دست می‌آید. پیامبری که نه تنها هدف والای خودش را هدایت نسل حاضر قرار داده بود بلکه برای برآوردن امتی نمونه تا روز قیامت تلاش کرد. اگر ما ملاحظه کنیم، مهمترین تفاوتی که در مبنای امامیه هست همین است که ما به حجیت مطلق رفتار و گفتار پیامبر(ص) قائل هستیم. این شخصیت والایی که وقتی به آیات قرآن مجید مراجعه می‌کنیم بر پیروی محض از ایشان تاکید شده است. اینها نشان‌دهنده این است که خداوند متعال می‌خواهد مهر حجت بودن گفتار و رفتار پیامبر(ص) را برای ما آشکار کند. اگر ما به آیات قرآن مجید نسبت به رفتار و گفتار پیغمبر توجه کنیم، آیات زیادی می‌توانیم به دست بیاوریم.

بنابراین مبنای امامیه این است آنچه پیغمبر(ص) انجام داده است برای ما در همه ابعاد حجت است. حالا این پیامبری که باید انقیاد کامل نسبت به او داشته باشیم، نباید نسبت به سنتش معرفت داشته باشیم؟ چرا؛ باید نسبت به اوامر ایشان یک آگاهی کامل داشته باشیم. این معرفت رسول خدا، معرفت به سنت حضرت بر همگان ضروری و الزامی است.

فراموشی بیان مسئله امامت؟

از سویی ما می‌دانیم مسئله دینداری سه ساحت دارد؛ یک بعد، بعد اخلاق است. یک بعد دیگرش احکام و فقه است. در این دو عرصه علمای اخلاق و فقهای ما ذره‌بین گذاشتند و سنت پیامبر را استنباط کردند و در این زمینه بسیار تلاش کردند. نکته اینجاست مهمترین بعد دین مسئله عقاید و اعتقادات است که علم کلام متکفل آن است. اما آیا سیره پیامبر(ص) در بیان عقاید مورد بررسی قرار گرفته است؟ پیامبر(ص) چه سیره و روشی داشتند که مردم را به سمت توحید سوق بدهند؟ پیامبر(ص) در مسئله توحید سیره‌ای داشتند و با گفتار خاصی این مسئله را بیان کردند. جالب اینجا است یکی از ارکان منظومه معارف دینی مسئله امامت است. بحث امامت بحث این است اگر قرار است نبوت پیامبر(ص) تا قیامت استمرار داشته باشید از طریق امامت است.

پس علت استمراربخش نبوت مسئله امامت است. باید بررسی کنیم پیغمبر(ص) نسبت به این بعد مهم چگونه کار کردند و چطور این مسئله را برای مردم بازگو کردند. ما اینجا این مسئله مهم را مطرح کردیم که پیامبر(ص) برای تبیین امام بعد از خودشان که امیرالمومنین(ع) است چه اقداماتی داشتند. هر کس عملی انجام می‌دهد که تاثیرگذار باشد، آن چیزی که از او به منصه ظهور می‌رسد یا گفتار است یا رفتار است. ما آمدیم در پایان‌نامه خودمان این موضوع را مورد مطالعه قرار دادیم.

یکی از موضوعات مهم امروز تعلیم و تربیت و شیوه‌های آموزشی است. آیا می‌شود رسول خدا به عنوان یک معلم و استاد بشریت که پدر دلسوز امت است، مسئله امامت را که به این مهمی است فراموش کند و در بیان آن اهمال کند. ما معتقدیم ایشان بیان کرده است ولی سوال اینجا است که با چه روشی بیان کرده است. نتیجه بحث این است اصلا امامت ره‌آورد و ارمغان نبوت است. پیامبری که حکیم است و حجت خدا از جانب پروردگار است چقدر باید برای امامت تبلیغ کند؟ چطور این مسئله را با رفتار و کردارش برای مردم تبیین کرده است؟ اینجا آمدیم این نوشتار را تهیه کردیم و با استفاده از علم سیره‌شناسی و روش‌شناسی از لابلای روایات این موضوع را رصد کردیم.

اهمیت توجه به مخاطب

یکی از مسائل مهمی که هر گوینده‌ای باید توجه داشته باشد بحث مخاطب است. مخاطبین پیامبر چگونه مخاطبینی بودند؟ از جمله مخاطبین ایشان جامعه مشرکین بودند که در برابر ایشان بودند، علاوه بر آن جامعه نصارا و یهود حضور داشتند. از اینها مهمتر بحث منافقین است یعنی کسانی که به ظاهر اسلام داشتند ولی در باطن کافر بودند و می‌خواستند در برابر منصب جانشینی امیرامومنین(ع) قد علم کنند. اینجا پیامبر(ص) با روش‌های مختلف بحث امامت را مطرح کردند. برای یک شخصی که معلم است باید از انحا و گونه‌های مختلف گفتاری و کرداری برای تبیین هدف خودش استفاده کند.