Sabiq SSR ölkələrinin Quran nüsxələrinə qısa bir baxış – Foto
Sabiq Sovet İttifaqı ölkələrində 70 milyondan çox müsəlman yaşamasına rəğmən onların hüquqları pozulmuş, ruhanilər aradan götürülmüş, sürgün edilmiş, məscidlər bağlanmış və dini fəaliyyətlər qadağan edilmişdi.
SSR-dən öncə müsəlman ölkələrində dini ədəbiyyat, o cümlədən Orta Asiya, Qafqaz, Qazaxıstan, Tatarıstan və Krımda Quran çap və nəşr edən çapxana və nəşriyyatlar qapadılmışdı.
Kommunistlər 1917-ci ildən 1956-cı ilədək müsəlman ölkələrindəki çapxanalar heç bir dini ədəbiyyat və Quran çap və nəşr etmədilər.
SSR Müsəlmanlarının Dini Mərkəzi 20-ci əsrin ortalarında Qurani-Kərimdən bəzi surəslərin (Həmd, İxlas, Bəqərə surəsinin ilk ayələri, Yasin, ər-Rəhman) və duaların (Çərəkə) çap və nəşrinə başladı. Beş min tirajla başlanan bu iş 1927-cu ildə 15 min nüsxəyə çatdırılmışdı.
Orta Asiya və Qazaxıstan 1954-cü ildə rəsmi şəkildə Qurani-Kərimi Ərəb xətti ilə çap və nəşr etməyə başladı. 1956-cı ilə SSR müsəlmanları ilk dəfə Daşkəntdə Qurani-Kərimi 3000 nüsxə ilə Ərəb dilində çap edə bildilər. Bu Müshəf nüsxəsinin üzərinə 1 Məhərrəm 1375-ci hicri-qəməri tarixi qeyd edilmişdir.
Tatar dilindəki qədim nüsxəyə istinadən çap edilmiş digər Quran nüsxəsi 4000 tirajla nəşr edildi və müsəlman ölkələrinə göndərildi.
Bundan sonra müsəlmanlar 1960 və 1984-cü illərdə Qurani-Kərimin yeni nüsxələrini Moskva, Leninqrad, Kazan, Ufa, Almata, Duşənbə və Kaleninqrad kimi böyük şəhərlərdə çap və nəşr edərək müxtəlif ölkə və şəhərlərə göndərdilər. /3932294
