Behişt bulaqlarının çıxan yeri
İlahi peyğəmbərlərin elm və mərifəti dünyada möminlərin qəlbinə diriltdiyi kimi quru torpağı diriltməklə axan su çayları şəklində behiştdə görünür. İndi sual yaranır ki, Quran bu çayların çıxma nöqtəsinə işarə edirmi?
“Hud” surəsində göylərin və yerin yaradılması zamanı oxuyuruq: Onun böyük ərşi su üzərində idi” (Hud, 7). Əlbəttə ki, mələkuti həqiqəti olan Allahın ərşi maddi yaradılış üzərində qurula bilməz. Buna görə də Behişt çaylarının mənşəyi ilahi ərşdə nəzərə alınmalıdır ki, bu barədə bəzi hədislərdə də bəhs olunur.
“İnsan” surəsində də oxuyuruq ki, “O (kafur) elə bir çeşmədir ki, Allahın bəndələri ondan içəcək və onu (istədikləri yerə) asanlıqla axıdacaqlar” (İnsan, 6). Ümumilikdə demək olar ki, bu su Allahın ərşindəndir və onun xüsusi bəndələri bu çeşmələrin cərəyan etdirirlər.
İndi ortaya yeni bir sual çıxır və yəni bu ilahi bəndələr kimdir? “İnsan” surəsinin davamında bu insanlar haqqında təsvirlər verilir ki, bu da bizi tarixi bir hadisəyə gətirib çıxarır: “Onlar öz iştahaları çəkdiyi (özləri yemək istədikləri) halda (və ya: Allah rizasını qazanmaq uğrunda) yeməyi yoxsula, yetimə və əsirə yedirərlər” (İnsan, 8).
Bir çox şiə və sünni təfsirçiləri İmam Həsən (ə) və İmam Hüseynin (ə) xəstələndiyini qeyd etmişlər. İnsanlar Həzrət Əliyə (ə) dedilər: Övladlarının sağalması üçün nəzir etsən necə də gözəldir! Həzrət Fatimə (s) ilə üç gün oruc tutdular. Sağaldıqdan sonra uşaqlar da onlarla birlikdə oruc tutublar. Birinci gün iftar vaxtı bir dilənçi qapıya gələndə Peyğəmbər (s) ailəsi həmin dilənçini özlərindən qabağa saldılar, ikinci və üçüncü günlərdə də eyni şəkildə evin qapısına gələn yetimi və əsiri özlərindən qabağa salıb, özləri isə ac yatmışdılar. Peyğəmbər (s) dördüncü gün ailəsinin çətin vəziyyəti ilə üzləşəndə kədərləndi. Bu zaman Cəbrayıl nazil olub bu surəni oxudu.
Bu rəvayət şiə və sünni kitablarında bir çox səhabə və tabein tərəfindən nəql edilmişdir. Səhabələrdən İmam Əli (ə), İbn Abbas və Zeyd ibn Ərqəm kimi insanları, tabeindən isə İbn Abbas vasitəsilə Mücahid, Əbi Saleh, Səid ibn Cubeyr və Ətaya (Şəvahidut-Tənzil liqəvaidut-Təfzil, c.2 s. 394-411), İmam Cəfər Sadiqə (ə) (Məcəmul-bəyan fi təfsiril-Quran, c 10, s 612), Qənbərə (Əl-Camiu li əhkamil-Quran c 20, s 131) və İbn Mehrana (Ruhul-məani fi Təfsiril-Quranil-Əzim, c 15, s 174) işarə etmək olar ki, bu tarixi hadisəni müstəqil sənədlərlə nəql etdiklərinə diqqət çəkmişlər. Əlbəttə ki, (Əbu Ubeydin nitqində İbn Əbi Təlhənin rəvayəti kimi) bəzi vahid rəvayətlər də vardır ki, onlar səhabə və tabeinlərin rəvayətlərinin çoxluğunun qarşısında dayana bilmirlər.
