IQNA

Quranda nizam və intizam / 14

Qurana görə iqtisadi fəaliyyətlərdə nizam və intizam

12:34 - May 11, 2024
Xəbər sayı: 3495926
İQNA – Qurani-Kərim vurğulayır ki, cəmiyyətin sərvətləri nizam-intizamdan uzaq olan şəxslərə həvalə edilməməlidir. İqtisadi artımın meyarlarından biri də davranışda planlaşdırma, nizam-intizamdır.

 

İslam dininin ilkin qaynağı olan Quran bir çox digər ictimai qurumlarda olduğu kimi, iqtisadi qurumun əsas prinsiplərini müəyyən etmişdir. İslam iqtisadiyyatında sistem İslamın əsas qaynaqlarından, xüsusən də İslam hüququnun əsas qaynaqları olan Quran və Sünnədən əldə edilir. İslam iqtisadiyyatında hədd İslam dininin müəyyən etdiyi əhatə və çərçivədir. Məqsəd fərdin iqtisadi ehtiyaclarını ödəmək və problemlərini həll etmək, həmçinin dünya və axirət səadətini təmin etməkdir. Məqsəd təkcə maddi məmnuniyyəti təmin etmək deyil, həm də Quranın insanlar üçün qoyduğu yüksək hədəflərə çatmaqdır.

Mülkiyyət insan həyatının onurğa sütunudur. Maddi cəhətdən dolana bilməyən insanlara kasıb deyilir. “Nisa” surəsinin 5-ci ayəsində mal və sərvətin səriştəsi olmayan insanlara əmanət edilməməsi bildirilir. Sərvət insanın və cəmiyyətin tərəqqi və sabitliyinin səbəbidir. “Allahın dolanışığınız üçün verdiyi mallarınızı ağılsızlara verməyin. O mallarla onlara yedizdirin, geyindirin və onlara xoş söz deyin”. Cəmiyyətin sərvəti “həddindən artıq xərclənən, sərvətindən ağılla istifadə etmək qabiliyyəti olmayan” insanlara verilməməlidir. Çünki cəmiyyətin belini qırıb, milləti çökdürürlər.

Ruhi xəstələrin xüsusiyyətlərindən biri də var-dövlətdən istifadə etməyi və ondan faydalanmağı bilməmələridir. Qurana görə, sərmayə mülkiyyətə sahib olmaq və idarə etmək üçün təkcə yetkinlik deyil, həm də iqtisadi inkişaf və yetkinlik tələb edir. Qurani-Kərimin “Nisa” surəsinin 6-cı ayəsində yetimlər haqqında belə buyurulur: “Yetimləri evlənmək həddinə (hər bir insanın və heyvanın ruhi və cismi təkamülünün ilk mərhələsi olan cinsi yetkinlik həddinə) çatana qədər sınayın. Beləliklə, əgər onlarda (fikir və ağıl baxımından) bir inkişaf görsəniz, onların mallarını özlərinə qaytarın. Onu (onların mallarını) böyüyəcəklərinə (və mallarını sizdən geri almalarından qorxduğunuza) görə israfla və tələm-tələsik yeməyin. (Yetimlərin qəyyumlarından) ehtiyacı olmayan kəs (yetimin malına əl vurmaqdan) çəkinsin. Yoxsul olan isə (yetimin malından) ürfi (və ədalətli zəhmət haqqı) miqdar(ın)da yesin. Beləliklə, onların mallarını özlərinə qaytarmaq istəyən zaman, onlar üçün şahid tutun (ki, sonradan bir mübahisə, dava-dalaş düşməsin). Allah yetərli hesab çəkəndir.”

Yetim uşaqlar yetkinlik yaşına çatmazdan əvvəl sərvətdən ağılla istifadə etmək və iqtisadi inkişaf üçün sınaqdan keçirilməlidir. Bu, təhsil almaq və ticarəti öyrətməklə əldə edilir. Planlaşdırmada nizam və intizam və iqtisadi artımda davranış iqtisadi idarəetmənin ən mühüm elementlərindəndir.

Davranış kodeksinin təzahürlərindən biri süründürməçilikdən və işləri təxirə salmaqdan çəkinməkdir. Peyğəmbərimiz (s) belə buyurduğu bildirilir: “Vay olsun ümmətimin sənətkarlarının halına ki, işlərini sabaha qoyurlar”.

Həzrət Əli (ə) Malik Əştərə insanların suallarını cavablandırmaq, ehtiyaclarını ödəmək kimi işləri elə həmin gündə görməyi tövsiyə etmişdir. Həzrət Əli (ə) vurğulayır ki, hər bir iş vaxtında edilməli və təxirə salınmamalıdır.

Teqlər: quran ، nəzm ، iqtisadiyyat ، İslam
captcha