اجرای لائیسیته؛ بهانه‌ای برای فشار به مسلمانان در جامعه فرانسه
گروه بین‌الملل: اصل لائیسیته امروز در فرانسه به‌گونه‌ای دیگر تعریف می‌شود در‌صورتی‌که هدف اولیه آن جدایی حکومت از مذاهب و استقلال قائل شدن برای مذاهب در فرانسه بود.
«زینب فرحت»، نویسنده، پژوهشگر و فعال قرآنی فرانسه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در رابطه با افزایش اسلام‌هراسی در فرانسه که چندی پیش با ارائه پیشنهادی برای ممنوعیت حجاب در دانشگاه‌های این کشور مطرح شد، گفت: طرح تصویب قانونی برای ممنوعیت حجاب در دانشگاه‌ها در ابتدای امر بسیار عجیب به نظر می‌رسید؛ چراکه نخست درخواستی از سوی دانشگاه‌ها برای تصویب چنین طرحی داده نشد و در ادامه بانوان مسلمانی که مورد هدف این طرح هستند، افراد بالغ و مستقلی از لحاظ فکر و عقیده هستند که نمی‌توان آنان را به انجام کاری علیرغم تمایلاتشان مجبور کرد.
این بانوی مسلمان فرانسوی خاطرنشان کرد: هدف از تصویب چنین طرحی از سوی دولت فرانسه در مرحله نخست مطرح کردن نمادهای مذهبی به‌ویژه حجاب به عنوان "یک مشکل و معضل" در جامعه فرانسه است. دولت فرانسه در صدد است، با انجام این کار ریشه و سرآغاز مشکلات در جامعه را مسلمانان معرفی و چنین تصور نادرستی را در اذهان عموم ایجاد کند.
فرحت همچنین ادامه داد: هدف دیگر از طرح این پیشنهاد در دست گرفتن و کنترل فضای عمومی جامعه است؛ دولت فرانسه می‌کوشد با تصویب پشت سر هم قوانین، تبصره‌ها و آیین‌نامه‌های داخلی مختلف، مانع ظهور و بروز اعتقادات دینی در جامعه شود و به شیوه‌ای کاملاً تدریجی کاری کند تا پیروان ادیان مختلف این اجازه را نداشته باشند که اعتقادات خود را در جامعه نمایان سازند. درحالی‌که این در تضاد آشکار با حقوق بشر است که فرانسه همواره ادعای حمایت از آن را دارد.
افزایش چشمگیر اقدامات اسلامستیزانه در فرانسه
فرحت در رابطه با افزایش اسلام‌هراسی در فرانسه گفت: اقدامات اسلامستیزانه به طرز قابل توجهی از آغاز سال 2013 در فرانسه افزایش داشته‌اند و زنان محجبه در این میان بیش از پیش هدف اعمال اسلام‌ستیزان واقع شده‌اند. زنان محجبه به طرز غیرمنصفانه و ناشایستی توسط نیروهای دولتی پلیس مورد مواخذه قرار می‌گیرند که این خود گواه آشکاری بر رفتار جانبدارانه مأموران دولت و نژادپرستی آنان است.
این نویسنده کتب و مقالات فرانسوی در رابطه با حجاب افزود: حال و هوای نژادپرستانه در گفتمان احزاب سیاسی فرانسه نیز مشهود است؛ به‌طوری‌که در سخنان اغلب این افراد دو مسئله مهاجرت و مسلمانان به عنوان عوامل اصلی مشکلات روز فرانسه قلمداد می‌شوند. سیاسیون در قالب نطق‌ها و حتی عبارات کوتاه مختلفی که بر زبان می‌آورند، به شیوه‌ای در ظاهر ساده، اما در باطن کاملاً نژادپرستانه، به نارضایتی عمومی جهت می‌دهند. آنان با ایجاد و هدایت فضای اسلام‌هراسانه، می‌کوشند تا در صورت ایجاد هرگونه تنش در جامعه، مشکلات را به دوش مسلمانان بیاندازند و به جای اقدام مسئولانه، جامعه مسلمانان را که ممکن است اغلب از مهاجران باشند، مسئول مشکلات و کمبودهای اقتصادی و اجتماعی شهروندان فرانسوی‌الاصل معرفی کنند.
نقش زنان محجبه در مواجهه با اقدامات اسلامستیزانه
فرحت در رابطه با آن که زنان محجبه مسلمان چه رفتاری در برابر این اقدامات تبعیض‌آمیز از خود نشان دهند، پاسخ داد: مشکل زنان محجبه در فرانسه این است که به آنان بهای لازم در جامعه داده نمی‌شود. شکایات بانوان مسلمان علیه اقدامات اسلامستیزانه به جای آن که به عنوان مصادیقی ازاسلام‌هراسی در دادگاه‌ها بررسی شود، به آن صورت شخصی داده می‌شود و به عنوان موارد شخصی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. شهادت زنان محجبه مورد قبول واقع نمی‌شود و به سخنان آنان با شک و تردید نگریسته می‌شود. آنان در یک کلام موجودات دروغگو و غیر قابل اعتمادی قلمداد می‌شوند که نمی‌توان به حرفشان اعتماد کرد.
زینب فرحت ادامه داد: وضعیت به‌گونه‌ای است که ما در مجموع شاهد هستیم که نیروهای دولتی و رسانه‌ها در فرانسه به هیچ عنوان کاری برای زنان محجبه‌ای که مورد آزار و اذیت و خشونت واقع می‌شوند، انجام نمی‌دهند و از آنان حمایت نمی‌کنند. به‌طوری‌که زنان مسلمان به عنوان شهروندان جامعه فرانسوی که خود را مدافع حقوق بشر معرفی می‌کند، هیچ راهی جز استفاده از قوانین و راه‌کارهایی که قانون در اختیار آنان گذاشته، ندارند؛ از جمله این راه‌کارهای قانونی می‌توان به ثبت شکایت، جمع‌آوری مستندات پزشکی، مراجعه به دادگاه به منظور تعقیب و مجازات حمله‌کننده برای دفاع از حقوق خود اشاره کرد. این راه‌کارها اگرچه کمی طولانی و زمان‌بر می‌باشند، اما تنها راه‌کار قانونی و دستاویز موجودی هستند که زنان محجبه می‌توانند از آن استفاده کنند.
این شخصیت فعال شیعه خاطرنشان کرد: بانوان مسلمان در صورتی که مورد هدف اعمال اسلامستیزانه واقع شوند، نباید خود به صورت شخصی برای احیای حقوقشان اقدام کنند که این دامی توسط اسلام‌ستیزان و وسیله‌ای برای تبلیغات منفی علیه مسلمانان است ولی این امر نباید موجب شود که بانوان مسلمان در صورتی که مورد حمله قرار گرفتند، به خاطر ناامیدی از گرفتن نتیجه یا نداشتن شهامت کافی از شکایت صرف‌نظر کنند. بلکه باید با کمک گرفتن از سازمان‌های اسلامی مثل کمیته مبارزه با اسلام‌هراسی در فرانسه شکایت خود را ثبت و برای احیای حقوق خود اقدام کنند تا مانع از بروز چنین بی‌عدالتی‌هایی در آینده در حق زنان مسلمان دیگر شوند.
اصل لائیسیته؛ توجیه‌کننده اقدامات اسلامستیزانه و اعمال محدودیت علیه زنان مسلمان در فرانسه
فرحت در رابطه با این که آیا اصل لائیسیته و لزوم رعایت آن در جامعه می‌تواند توجیه مناسبی برای اقدامات تبعیض‌آمیز و اعمال محدودیت علیه زنان مسلمان باشد؟، گفت: امروز اصل لائیسیته در فرانسه از محتوای اصلی خود در سال 1905 بسیار فاصله گرفته است. لائیسیته در ابتدا برای جدایی حکومت از مذاهب و استقلال قائل‌شدن برای مذاهب در فرانسه به وجود آمد تا ادیان موجود در کشور بتوانند آزادانه و بدون آن که تحت تاثیر دولت باشند، تبلیغ و فعالیت کنند. درحالی‌که امروز تعریف جدیدی از لائیسیته توسط رئیس‌جمهور، «فرانسوا اولاند»، ارائه شده است که لائیسیته را در دو فضای شخصی و عمومی به طور جداگانه تعریف می‌کند.
این کارشناس مسائل اسلامی در فرانسه افزود: مطابق این تعریف، آزادی عقیده و مذاهب تنها به محیط‌های شخصی محدود می‌شود و در محیط‌های عمومی با آن مبارزه شده و نمادهای مذهبی کنار گذاشته می‌شوند. در گذشته نمادهای مذهبی تنها برای کارمندان دولت ممنوع شمرده می‌شد، اما اکنون این نمادها برای هر شخصی هم که در فضای عمومی جامعه ظاهر می‌شود، حتی اگر در شرکت‌های خصوصی مشغول به کار باشد، ممنوع است و باید اعتراف کرد این ممنوعیت‌ها تنها و تنها برای مقابله با مسلمانان است.
وی در ادامه تصریح کرد: اقدامات محدودکننده دولت به جایی رسیده که می‌خواهد مسلمانان را حتی در خانه‌های شخصی خودشان نیز کنترل کند و زنان مسلمان را موظف می‌کند تا حتی اگر در خانه‌هایشان نیز کار نگهداری و مراقبت از کودکان را به عهده دارند، حجاب خود را بردارند.
نقش دولت در گسترش فضای اسلام‌هراسی در فرانسه
فرحت در رابطه با مسئولیت دولت در رابطه با اسلام‌هراسی گفت: دولت اگرچه به طور مستقیم با مسلمانان درگیر نمی‌شود، اما به طور غیرمستقیم با دامن زدن به اسلام‌هراسی در جامعه، مسلمانان را نشانه می‌گیرد. نخست با مواضع سستی که مقامات دولتی در برابر حمله به اماکن مقدس اسلامی و شهروندان مسلمان اتخاد می‌کنند این هدف را پیش می‌برد؛ در حالی‌که همین مقامات اگر چنین حملاتی علیه اقلیت‌های دیگر جامعه مانند یهودیان انجام شود، به شدت واکنش نشان می‌دهند و آنان را محکوم می‌کنند. در ادامه با وضع بیش از پیش قوانین محدودکننده و آزادی قائل شدن برای حمله‌کنندگان به بهانه مسائلی چون لائیسیته به نوعی حمایت خود از اسلام‌ستیزان را در جامعه به نمایش می‌گذارد.
این پژوهشگر مسائل اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: در هر صورت آن چه مسلم است این که هدف دولت از این اقدامات نشانه گرفتن مسلمانان است و برای همین هم بیشتر زنان مسلمان و مسئله حجاب اسلامی آنان را وسیله قرار می‌دهد. دولت می‌خواهد با طرح موضوعاتی چون ممنوعیت حجاب در دانشگاه‌ها فضای چالشی نسبت به مسلمانان در جامعه ایجاد کند و به اسلام‌هراسی در فرانسه دامن بزند و با این کار خود به افراط‌گرایان بفهماند که می‌توانند به حملات خود علیه زنان مسلمان ادامه داده و به اماکن مذهبی مسلمانان جسارت کنند.
