افراط گرایی دینی و سیاست دوگانه حزب آمنو مالزی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) شعبه شرق آسیا، در سال‌های اخیر اصطلاح «بنیادگرایی اسلامی» در زبان رسانه‌ها رواج فراوانی پیدا کرده و بازگشت به اصول بنیادین اسلامی به روش‌های ایجابی، سلبی تفسیر و تبیین شده است.

هر تفسیری که از این اصطلاح داشته باشیم بازگشت به اصول و ارزش‌های دینی در جهان کنونی به یک موضوع مهم در مجامع رسانه‌ای و علمی دانشگاه‌های مختلف جهان تبدیل شده است و بی شک رواج این پدیده و گسترش آن در کشورهای اسلامی سؤالات زیادی را درباره آینده سیاسی و اجتماعی آن مناطق مطرح کرده است و اگر نژاد مالایی در مالزی با 27 میلیون جمعیت و اندونزی با 220 میلیون تن را پر جمعیت‌ترین نژاد مسلمان به‌شمار آوریم در آن صورت خواهیم دید که بررسی وضعیت جایگاه حرکت‌های اسلامی در منطقه مالایی تبار مالزی و اندونزی و پیوند آنها با حرکت‌های اسلامی تایلند، فیلیپین، سنگاپور و برونئی از اهمیت زیادی برخوردار است.
جامعه‌شناسان و اندیشمندان علوم سیاسی با بررسی دقیق خاستگاه حرکت‌های اسلامی خاورمیانه به این نتیجه رسیده‌اند که ماهیت حرکت‌های اسلامی شرق آسیا با خاورمیانه تفاوت‌های اساسی دارد و مردم آرام و صلح جوی مناطق استوایی همواره با چهره مسالمت آمیز ورود اسلام به این مناطق روبرو بوده‌اند و کمتر احتمال بروز خشونت‌های دینی آن گونه که در پاکستان و عراق در سال‌های اخیر شاهد آنها بوده‌ایم در این سرزمین‌های استوائی وجود داشته است.
در قرون گذشته نیز درگیری‌های نژادی و دینی در این سرزمین‌ها نسبت به خاورمیانه کمتر بوده است و حوادث 13 اردیبهشت سال 1342 در کشتار نژادی چینی تبارها نیز به عنوان یک صفحه تاریک در تاریخ این مردم صلح طلب به‌شمار می آمده است. پس از حوادث 11 سپتامبر ردپای برخی جریان‌های تندروی سنی در این مناطق مشاهده شده است و برخی از تحلیل گران سیاسی معتقد هستند که مالزی و اندونزی به سمت و سوی یک جریان افراط گرایی دینی حرکت می کند و سیاست‌های احزاب مختلف مالزی نیز در این روند تأثیر زیادی داشته است.
حرکت‌های اسلامی مالزی به طور کلی به چهار جریان که همگی سنی مذهب هستند تقسیم می‌شود: تندورهای افراطی که اقلیت را تشکیل می‌دهند و گروه مجاهدین مالزی و جماعت الاسلام جزء این دسته هستند، اصول گرایان که با شدت کمتری با محافظه کاری به دنبال استقرار حکومت اسلامی هستند و بسیاری از کادرهای مرکزی حزب پاس به این سمت گرایش داشته‌اند، ولی رویکرد اخیر آنان عدول از ایجاد حکومت اسلامی و حاکمیت ارزش‌های دینی در مالزی است، احیاگران که با گسترش اسلام به روش‌های مدرن اعتقاد دارند و در سال‌های اخیر در صحنه بین‌المللی بحران‌های خاورمیانه چون بحرین، سوریه، یمن، فلسطین و جنگ بالکان حساسیت نشان داده و با ارسال کمک‌های مردمی سعی در ایجاد قطب اسلامی مالزیایی مدرن با محوریت انور ابراهیم و حزب عدالت ملی دارند، و سنت گرایان دینی که تحت لوای حزب سکولار ملی‌گرای آمنو فعالیت می‌کنند و معتقد هستند که اگر عربستان مرکز اسلام تاریخی است، مالزی مرکز اسلام مدرن و الکترونیک است.
گروه اول معمولاً در رسانه‌های دولتی مالزی مورد هجوم قرار می‌گیرد و فعالیت اعضای آن تحت کنترل قرار گرفته است.
در سال‌های اخیر حزب آمنو رویکرد جدیدی را تجربه می کند که نشان از رفتار دوگانه در زمینه افراط گرایی دینی است. نجیب تون رزاق، نخست وزیر مالزی با شعار ساتو مالیزیا یا مالزی واحد درصدد جذب حداکثری نژادهای چینی تبار و هندی تبار بوده و امتیازات زیادی را به آنان برای کسب آراء در انتخابات سال 1392 به این دو نژاد رقیب بومی پوترا اعطا کرده است که با انتقاد ملی گرایانی تندرو چون مهاتیر محمد روبرو شده است.
این نظریه را در بخش قبلی در بحران 13 اردیبهشت سال 1342 و ایجاد جرقه جنگ شیعه، سنی و سرکوب اقلیت بی‌دفاع شیعیان مالزیایی برای وحدت بومی پوتراها بررسی کردیم. شکاف سیاسی بین مهاتیر محمد و هسته مرکزی حزب آمنو سابقه دیرینه دارد و همان طور که در مقاله قبل به آن اشاره شد مهاتیر برای مدتی از حزب آمنو کنار گذاشته شده بود و وی پس از 11 سال از واقعه 13 اردیبهشت سال 1342  درصدد عملی کردن سیاست‌های خود در موازنه مثبت به سمت بومی پوتراها برآمد و نظریه« تبعیض مثبت» را برای حاکمیت مالایی تبارهای بومی عملی ساخت.
 مهاتیر محمد در سخنرانی اختتامیه تسامح (تولرانس) در حالی که خود را یک تندروی ملی گرا معرفی کرد به انتقاد از سیاست‌های بانی این کنفرانس یعنی نجیب تون رزاق پرداخت. برای بررسی چهره دوگانه حزب آمنو در ایجاد فضای فرقه گرایی افراطی دینی به سخنان صلح جویانه نجیب تون رزاق در 68 امین جلسه سازمان ملل در 28 سپتامبر سال 1392 اشاره می‌کنیم.
وی می‌گوید: درسراسرجهان،افراط‌گرایی زندگی افراد زیادی را در برگفته و فرصت‌های زیادی را از بین برده است. به اعتقاد من بزرگترین تهدید برای مسلمانان امروزازجهان خارج نیست، بلکه این تهدید از درون ما است. نخست وزیرمالزی همچنین گفت: اسلام که بر اساس صلح وتحمل دیگران استوار شده است توسط افراط‌گرایان ضربه خورده است، کسانی که با استدلال نادرست در صدد تفرقه و توجیه خشونت هستند.
افراط‌‌‌‌‌‌گرایان در سراسرجهان اسلام کارهای منحرف خود را در لفافه مذهبی پیچیده اند و سبب جدایی پیوند خانواده‌ها، کشورها و امت شده‌اند.
وی افزود: من معتقدم که اعتدال دردین وروند سیاسی میتواند مانع از نابودی زندگی وتضمین آزادی درجهان اسلام شود در پشت خشونت‌های غم‌انگیزجنگی برای آینده اسلام شکل گرفته است شاید برگزاری کنفرانس بین‌المللی تسامح به رهبری حزب حاکم مالزی مهمترین حادثه در جهت معرفی چهره صلح طلبانه حزب آمنو و تسامح دینی برای زمینه چینی انتخابات 1392 جذب حداکثری جریان‌های مختلف فکری و به دست آوردن وجهه مثبت بین‌المللی بوده است.
فراموش نکنیم که در سفر رئیس جمهور دولت تدبیر و اعتدال به آمریکا مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران نیز تشابه فراوانی به سخنان نخست وزیر مالزی داشته است. دکتر روحانی در ملاقات با تعدادی از روشنفکران و اندیشمندان در نفی افراط گرایی دینی گفته است: ایجاد رعب و وحشت در میان جوامع به شیوه ای برای ترساندن یا به تسلیم کشاندن کافر تبدیل شده است. در سال‌های اخیر یک نوع قرائتی از اسلام در برخی جوامع تبیین شده است که گوئی از اسلام بابی جز جهاد وجود ندارد. متأسفانه گاهی افراط گرائی به نام دین و جهاد ترویج می شود.
رئیس جمهور ایران  برای طرد افراط گرایی راهکارهای عملی ذیل را پیشنهاد کرده است: زمینه‌سازی برای وحدت در مسائل جزیی و اصولی، به‌کارگیری روش‌های جدید توسط مبلغان دینی و آشنایی با فرهنگ‌های مختلف دنیا. همان طور که می بینیم با روی کار آمدن سیاست‌های جدید دولت تدبیر و امید انتظار می‌رفت که دولت مالزی با استفاده از تجارب عملی جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های پس از انقلاب اسلامی بتواند نقش مثبتی در ایجاد وحدت میان مسلمانان و طرد افراط گرائی دینی بردارد، اما حوادث بدین گونه پیش نرفت و مالزی با نفوذ دیگر کشورهای عربی و دخالت‌های دول غربی و آمریکا به سوی افراط گرایی دینی در حرکت است.
در بخش بعدی به چهره دوم حزب آمنو و تشکیلات دینی رسمی مالزی در سیاست فرقه گرایی و زمینه‌های اجتماعی بروز افراط گرایی دینی در مالزی بر اساس آخرین پژوهش‌های انجام شده اشاره خواهیم کرد.

ادامه دارد....