تمسک به خُلق نبوی، زمینه اختلاف در امت‌های اسلامی را از میان می‌برد
گروه اندیشه: خدای بلندمرتبه و بزرگی که تمام دنیا را متاعی قلیل معرفی می‌کند، از اخلاق رسول مکرم اسلام(ص) به عنوان خُلق عظیم یاد کرده و از این منظر، پایبندی به خلقیات حضرت رسول(ص)، زمینه اختلاف و کشمکش‌ها را به کلی از بین خواهد برد.
حجت‌الاسلام الله‌رضا اکبری، مدیر دفتر امور تربیت اخلاقی معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌الملی قرآن (ایکنا)، در خصوص ویژگی‌های خُلقی پیامبر اکرم(ص)، گفت: در مورد اخلاق ایشان همین آیه از قرآن کافی است که آمده «وَإِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ؛ و بی‌شک تو بر آیینی عظیم استواری»(قلم/4). خدای بلند مرتبه و بزرگی که تمام دنیا را به عنوان متاع قلیل یاد کرده است، از اخلاق رسول مکرم اسلام(ص) به عنوان خلق عظیم یاد برده که حضرت پیغمبر(ص) دارای خلق عظیم بوده‌است. پیامبر رحمت در راستای هدف اخلاقی‌ای که داشتند، فرمودند «إنّی بُعِثتُ لاُتَمِمَ مکارم الاخلاق؛ من مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را به اتمام برسانم و کامل بکنم».
تمدن‌سازی در سایه‌سار خلق خوش محمدی(ص)
وی افزود: اگر کسی بخواهد جایگاه رسول گرامی اسلام(ص) را تا حدودی به اندازه درک بشر است، بفهمد، می‌تواند زندگی مردم شبه جزیره عربستان را قبل و بعد از اسلام مقایسه کند. حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید «تُعرَفُ الاشیاء بأضدادها؛ اگر می‌خواهید چیزی را بشناسید، باید اضداد آن را هم بشناسید».
وی بیان کرد: ما اگر خلقیاتی را که قبل از مبعث رسول مکرم اسلام(ص) در بین اعراب جاهلیت بود، با ارزش‌های اخلاقی‌ای که به برکت خلق خوش محمدی(ص)، بعد از بعثت آن حضرت ایجاد شده، بررسی کنیم، متوجه جایگاه و عظمت خاتم پیامبران(ص) خواهیم شد. در زمان جاهلیت، خرافات، شرک، خیانت و قتل و بسیاری دیگر از رذایل اخلاقی در آن جامعه هنجار تلقی می‌شده است.
مدیر دفتر امور تربیت اخلاقی معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: با آمدن حضرت محمد بن عبدالله(ص)، شاهد تحول عظیم در خلقیات جامعه آن دوران هستیم که به جای شرک، توحید فراگیر شد و در جامعه‌ای که جهالت و خرافه‌پرستی رواج دارد، حضرت محمد(ع) امت را به علم‌آموزی تشویق کردند. از جملات گوهربار آن حضرت(ص) این است که «طلبُ العلم فریضة علی کلِّ مسلمٍ و مسلمه؛ طلب علم بر تمام زنان و مردان مسلمان واجب است».
جهل ریشه رذایل اخلاقی
وی با بیان این‌که اگر بسیاری از رذایل اخلاقی را ریشه‌یابی کنیم، می‌بینیم که به جهل باز می‌گردد، اظهار کرد: افراد جاهل هستند که حسود، بخیل، حریص هستند و حب دنیا دارند و با تعصبات کورکورانه دست به خشونت، خیانت و جنایت می‌زنند. حضرت محمد(ص) ریشه این رذائل را که همان جهل است، نشانه رفتند. ایشان در رابطه با کسب علم گفتند «اُطلب العلم ولو بالصین؛ علم را حتی اگر در چین است، دنبال کنید و بیاموزید».
وی عنوان کرد: امانت‌داری، ایثار، جان‌فشانی در راه خدا، فداکاری، بی‌توجهی به مسائل دنیا و زهد نسبت به آن، از اصطلاحات، واژها و هنجارهایی است که حضرت پیغمبر(ص) در بین جامعه اسلامی رواج دادند. ایشان در زمینه روابط خانوادگی، مهرورزی زن و شوهر نسبت به هم، امانتدار بودن زن و شوهر نسبت به حقوق یکدیگر، احترام متقابل، ترحم و توجه به فرزندان و احترام‌گذاری به بزرگ‌ترها را از آموزه‌های کلیدی خود قلمداد کردند.
پایبندی به خلقیات حضرت رسول(ص) و رفع کشمکش‌ها
حجت‌الاسلام اکبری با تأکید بر این‌که با پایبندی به خلقیات حضرت رسول(ص) زمینه اختلاف و کشمکش‌ها کاملا از بین خواهد رفت، گفت: اگر بخواهیم یک محور کلیدی را در بین آحاد جمعیت شیعی و سنی معرفی کنیم، می‌توانیم به خلقیات حضرت رسول(ص) چنگ بزنیم. برادران اهل سنت هم رسول مکرم اسلام(ص) را به عنوان پیامبر و حجت خدا قبول دارند، مگر برخی افراد متحجر و متعصب که دارای اخلاق سلفی و وهابی هستند.
وی تصریح کرد: محوریت شخصیت عظیم حضرت محمد مصطفی(ص) به عنوان یکی از نقاط مشترک بین همه امم اسلامی، زمینه اختلاف را از میان خواهد برد، چرا که حضرت محمد(ص) غیبت و بدگویی نسبت به یکدیگر را حرام می‌داند و ظن نسبت به یکدیگر را جایز نمی‌دانند. حضرت خاتم(ص) مروج این آموزه قرآنی بودند که «وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْنًا، و با مردم [به زبان] خوش سخن بگویید»(بقره/83). بر این اساس، جامعه اسلامی نمی‌تواند نسبت به همدیگر بدگویی کند. در آیه دیگری آمده است که «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ؛ و همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید»(آل‌عمران/3) کسانی که دم از تفرقه می‌زنند، به آموزه‌های رسول اسلام عمل نمی‌کنند و به تعبیر حضرت امام(ره)، «زبان اختلاف از هرکسی که باشد، زبان شیطان است».
احترام به عقاید دگراندیشان در سیره نبوی(ص)
وی با بیان این‌که حضرت پیامبر(ص) محور وحدت، همدلی، دلسوزی و خیرخواه واقعی است، بیان کرد: ایشان به ما آموزش دادند که به مقدسات کسانی که غیر خدا را می‌خوانند، توهین نکنید که آن‌ها بر گردند و مقابله به مثل کنند و به خدا و رسول خدا توهین کنند. انگشت گذاشتن بر نقاط اختلافی امت اسلام و دامن زدن به اختلافات اعتقادی و مذهبی، آب به آسیاب دشمن ریختن است و در راستای اهداف بیگانگان عمل کردن است. اگر کسی بخواهد لبخند رضایت بر لب مقدس پیامبر(ص) بنشاند، باید در مسائلی که باعث وحدت امت اسلام است، تأکید و مشترکات را پروار کند.
اکبری در پایان گفت: قطعا این به معنای کنار گذاشتن عقاید مذهب نیست، اما بر روی مشترکات باید مانور داد و کار کرد، چرا که این زمینه وحدت و همدلی و پذیرش حق را در همه آحاد امت اسلام فراهم خواهد کرد.
