توزیع خبرساز 8 قرآن سعودی در مسابقات فرهنگیان/ زنگ خطری برای ترجمه قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، ماجرا از آنجا شروع می‌شود که در مسابقات قرآن فرهنگیان که هفته گذشته در یکی از مدارس شهر تهران برگزار شد، مدیر مدرسه تصمیم گرفت برای تقدیر از داورانی که در این مسابقات به داوری رقابت‌های قرآنی پرداخته بودند، علاوه بر حق‌الزحمه‌ای که به آنها پرداخت می‌کند یک جلد قرآن نیز به عنوان هدیه بدهد؛ قرآن‌هایی که چاپ نظام جمهوری اسلامی ایران نبوده و متعلق به عربستان سعودی است.

به گفته مسعود ثقفی، سخنگوی اداره‌کل آموزش و پرورش شهر تهران؛ پس از برگزاری مسابقات قرآن فرهنگیان در یکی از مدارس شهر تهران، مدیر مدرسه یک‌ مجموعه قرآن بسته‌‌بندی شده که در کتابخانه مدرسه وجود داشت را به داوران مسابقه اهداء کرد و یکی از داوران حاضر در مسابقات پس از بازکردن این هدیه، متوجه می‌شود که این قرآن چاپ عربستان سعودی و متعلق به سال 1417 هجری قمری است و به همین دلیل، این قرآن‌ها بلافاصله جمع‌آوری می‌شود.

وی با اظهار بی‌اطلاعی مدیر مدرسه، از تعلق داشتن این قرآن‌ها به عربستان سعودی، می‌گوید: قرار نبود از ابتدا «قرآن» به عنوان هدیه به داوران داده شود، اما به یک باره تصمیم می‌گیرند که علاوه بر حق‌الزحمه، یک جلد قرآن نیز هدیه کنند و به این دلیل که این قرآن‌ها را در دسترس داشتند، از همین‌ قرآن‌ها سلفون‌پیچ‌شده هدیه کردند.

قرآن‌هایی که از سوی مدیر مدرسه در میان داوران مسابقات قرآن فرهنگیان توزیع شده، قرآن‌هایی هستند که هر چند در متن عربی هیچ تفاوتی با قرآن‌های منتشر شده از سوی جمهوری اسلامی ایران ندارند، اما ترجمه آنها با قرآن‌های جمهوری اسلامی ایران تفاوت دارد و به گفته کارشناسان قرآنی، ترجمه این قرآن‌ها بسیار قدیمی و سنگین است و درک آن در مقایسه با ترجمه‌هایی که در قرآن‌های جمهوری اسلامی ایران می‌آید، بسیار مشکل‌تر است.

مهدی سیف، کارشناس قرآنی درباره وجود قرآن‌های سعودی در ایران می‌گوید: وجود قرآن‌های چاپ عربستان سعودی در ایران یک امر طبیعی است و همان‌‌گونه که ما قرآن‌های چاپ جمهوری اسلامی ایران را به زائران و توریست‌ها می‌دهیم، زمانی که حجاج ایرانی به عربستان می‌روند؛ آنها نیز قرآن‌هایی را با چاپ کشور خودشان به زائران و حجاج هدیه می‌کنند و این اتفاق به طور مرتب و هر سال رخ می‌دهد. البته در این زمینه نباید سخت‌گیری داشته باشیم؛ زیرا قرآن‌های چاپ ایران با قرآن‌های چاپ سعودی هیچ تفاوتی ندارد.

وی درباره تفاوت ترجمه قرآن‌های چاپ سعودی با قرآن‌های چاپ جمهوری اسلامی ایران، می‌افزاید: عربستان برای اینکه قرآن‌هایی را به فارسی‌زبانان اهداء کند، یک ترجمه که برای کشورهای هند یا افغانستان است را در کنار قرآن می‌گذارد که عمده این ترجمه‌ها نیز درست، اما با نگاه تفسیری خودشان است. به طور تقریبی بالای 90 درصد این ترجمه‌ها صحیح است؛ البته اگر این ترجمه‌ها، ترجمه‌های صحیحی هم نبودند، باز هم باید گفت که تفاوتی ندارد، زیرا در جمهوری اسلامی ایران به قدری ترجمه‌های خوب و قوی داریم که کسی از این ترجمه‌های قدیمی استفاده نمی‌کند؛ زیرا ترجمه‌هایی که آنها ارائه می‌کنند، با نثر قدیمی بوده و روان نیست.

در این میان، نکته قابل تأمل آن است که اگر ما در کشور قرآن‌هایی با ترجمه قوی و خوب به چاپ می‌رسانیم که البته به گفته مسئولان قرآنی مربوطه این قرآن‌ها نثر بسیار ساده و روانی نیز دارند، پس چرا باید به داوران مسابقات قرآن یا حتی شرکت‌ کنندگان در مسابقات، قرآن‌هایی را هدیه کنیم که متعلق به عربستان سعودی بوده و هر چند در متن عربی هیچ تفاوتی با قرآن جمهوری اسلامی ایران ندارد، اما متناسب با مخاطبان فارسی‌زبان هندی‌ و افغانی‌ است؟

مهدی سیف درباره توزیع این قرآن‌های سعودی در میان داوران مسابقات قرآن فرهنگیان می‌گوید: توزیع قرآن‌های سعودی در بیان فرهنگیان هیچ چیز پیچیده‌ای نیست و اشکال خاصی ندارد؛ از طرفی این قرآن‌ها به داوران قرآن که افراد مطلع و باسواد قرآنی هستند، هدیه شده است که اگر هم اشکالی داشته باشند؛ هیچ تأثیر بدی روی داوران نمی‌گذارند، زیرا داوران قرآن به هر حال از علم و آگاهی کافی در این زمینه برخوردار هستند.

وی ادامه می‌دهد: در شرایطی که ما در کشور قرآن‌هایی با ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی، حداد عادل، فولادوند و... با نثرهای فوق‌العاده زیبا و معاصر داریم، کسی به سراغ قرآن‌های چاپ عربستان سعودی نمی‌رود؛ پس دلیلی نیز وجود ندارد که بگوییم با توزیع این قرآن‌های سعودی، چه بلایی بر سر ملت ما خواهد آمد؟

احمد حاجی‌شریف، معاون نظارت بر چاپ و نشر سازمان دارالقرآن‌الکریم درباره توزیع یا عدم توزیع قرآن‌های چاپ عربستان سعودی می‌گوید: قرآن‌هایی که از سوی عربستان به چاپ می‌رسند، هیچ تفاوتی با قرآن جمهوری اسلامی ایران ندارد و دقیقاً شبیه به هم هستند، البته توزیع این قرآن‌ها در کشورمان نیز هیچ آسیبی نمی‌تواند به همراه داشته باشد و البته این نکته را نیز باید عنوان کنیم که متأسفانه با توجه به جلوگیری از چاپ قرآن‌هایی به شیوه ایرانی، اکثر قرآن‌هایی که در حال حاضر در کشور چاپ می‌شوند، به خط قرآن‌های عربستان هستند.

معاون نظارت بر چاپ و نشر سازمان دارالقرآن‌الکریم ادامه می‌دهد: متأسفانه در حال حاضر برخی از مسئولان ما نیز اصرار دارند تا قرآن‌هایی در کشور چاپ و توزیع شود که کتابت آنها برای 10 قرن پیش است، در حالی که می‌توانیم قرآن‌هایی را به چاپ برسانیم که به شیوه ایرانی هستند و در این میان برای جلوگیری از گسترش قرآن‌هایی با کتابت عربستان سعودی، باید تمهیداتی اندیشیده شود تا قرآن‌های عربستان از طریق حجاج وارد ایران نشود؛ این در حالی است که هر ساله تمامی حجاجی که به سرزمین وحی اعزام می‌شوند، در بازگشت از این سفر معنوی یک قرآن به چاپ عربستان سعودی وارد کشور می‌کنند که جلوی این کار باید از سوی سازمان حج و زیارت و مسئولان مربوطه گرفته شود.

در این میان، حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود حاجی‌ابراهیمی، مدیر تأمین محصولات فرهنگی بعثه مقام معظم رهبری درباره ورود قرآن‌های چاپ عربستان سعودی به کشور می‌گوید: ما نمی‌توانیم مانع ورود قرآن‌های چاپ عربستان به ایران شویم، زیرا عربستان این قرآن‌ها را 10 دقیقه قبل از بازگشت حجاج به ایران به عنوان هدیه به آنها می‌دهد و این کار یک کار تبلیغی است که ما نیز نمی‌توانیم جلوی آنها را بگیریم و مانع این کار شویم.

وی درباره تفاوت ترجمه قرآن‌های چاپ سعودی با قرآن‌های چاپ جمهوری اسلامی ایران ادامه می‌دهد: به هر حال ترجمه‌هایی که در ایران انجام می‌شود، معطوف به روایات و اهل بیت(ع) هستند و بهتر است قرآن‌هایی در سطح کشور توزیع شوند که با همین ترجمه باشند و هیچ دلیلی ندارد در شرایطی که ما ترجمه‌های بسیار خوب، دقیق و مستند با نگاه به کتاب‌الله و عترت(ع) داریم، قرآن‌هایی را در کشور توزیع کنیم که مربوط به عربستان سعودی هستند.

مدیر تأمین محصولات قرآنی بعثه مقام معظم رهبری با بیان اینکه اتفاقاتی از جمله توزیع قرآن‌های سعودی در مسابقات قرآن فرهنگیان باید ما را به این فکر بیندازد که از این پس چه کار باید بکنیم، می‌گوید: گسترش قرآن‌های سعودی زنگ خطری برای فضای ترجمه و نشر قرآن در کشور است. به هر حال اشتباهی در توزیع این قرآن‌ها از سوی آموزش و پرورش صورت گرفته است و کسی که این اشتباه را انجام داده، باید بگوید که چرا این اتفاق رخ داده و هم چنین از این پس نیز باید تلاش کنیم تا شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم.

وی  ادامه می‌دهد: در جمهوری اسلامی ایران باید به این سمت برویم که اگر قرآن را هدیه تلقی می‌کنیم، واقعاً به چشم هدیه به آن نگاه کنیم و کشوری که با عنوان جمهوری اسلامی ایران و با اعتقادات شیعی شناخته شده، باید به این سمت برود که قرآن‌هایی با ترجمه بسیار قوی و با کیفیت بالا و همچنین با رسم‌الخط خوب به چاپ برساند و تا ما در چنین برنامه‌ها و مسابقاتی دیگر دغدغه آن را نداشته باشیم که چه قرآنی هدیه کنیم و قرآن را از کجا بیاوریم.

حاجی‌ابراهیمی در ادامه عنوان می‌کند: قرآن‌هایی که با ترجمه جمهوری اسلامی ایران و با بهترین کیفیت به چاپ می‌رسند، باید به قدری فراوان باشند که قدرت انتخاب برای تمامی اقشار و گروه‌های جامعه را فراهم کنند تا افراد در تمامی گروه‌های سنی و با هر سلیقه و نیازی بتوانند قرآن مورد نظر خود در هر سایز و اندازه و با هر ترجمه و کیفیتی انتخاب کنند.

وی در ادامه می‌گوید: مسئولان قرآنی جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف باید به این نکته توجه داشته باشند که در جامعه اسلامی ایران لازم است به سمتی حرکت کند که تمام نیازهای قرآنی خود را خودمان برطرف کنیم و به جایی برسیم که هر فرد یک قرآن باب دل خودش داشته باشد و در این میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به قدری در تولید و چاپ قرآن، تنوع ایجاد کند که هر کسی در هر گروه سنی و با هر ذائقه و سلیقه‌ای یک قرآن داشته باشد و بتوانیم قرآن را به عنوان هدیه به دیگران بدهیم.

هرچند که به گفته کارشناسان و مسئولان قرآنی کشورمان اساساً، توزیع قرآن‌های چاپ عربستان سعودی ممکن است مشکل خاصی ایجاد نکند و فقط ترجمه این قرآن‌ها با ترجمه جمهوری اسلامی ایران تفاوت دارد، اما چرا ما به عنوان نظام جمهوری اسلامی ایران باید به سمتی برویم که از قرآن‌های عربستان سعودی استفاده کنیم؛ در حالی که به گفته همین کارشناسان قرآنی، کشور ما از ظرفیت بالایی برای ترجمه قرآن برخوردار است.

نکته‌ قابل تأمل دیگر آن که اگر عربستان سعودی قرآن‌های چاپ خود را به زائران و حجاج سایر کشورها هدیه می‌کند، ما در جمهوری اسلامی ایران چرا نباید این ظرفیت را داشته باشیم تا بتوانیم قرآن‌هایی در سطح وسیع به چاپ رسانده و به زائران و توریست‌های سایر کشورهایی که به زیارت حرم امام رضا(ع)، حرم حضرت معصومه(س) و... می‌آیند اهدا کنیم؟

نکته پایانی اینکه اگر چه به گفته مسئولان آموزش و پرورش شهر تهران، در مسابقات قرآن فرهنگیان، فقط هشت جلد «قرآن»، آن هم به داوران مسابقات اهدا شده است که البته جا داشت این هدیه‌ها با دقت بیشتری انتخاب می‌شد؛ اما خبرساز شدن این رویداد از سوی رسانه‌ها جای تأمل بیشتری دارد و بهتر بود که باز شدن چند قرآن از داخل سلفون، صدایی به این بلندی نداشت.