50 پروژه پژوهشی در دستور کار مرکز فرهنگ و معارف قرآن/ تصویب کلان‌پروژه «سبک زندگی»

حجت‌الاسلام و المسلمین محمدصادق یوسفی‌مقدم، رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به ارائه گزارشی از فعالیت‌های پژوهشی صورت گرفته در این مرکز از آغاز سال 92 تاکنون پرداخت.

یوسفی‌مقدم با اشاره به وجود دشواری‌ها، ابهامات و محدودیت‌هایی در پژوهش‌های قرآنی که آن را دچار صعوبت و مشکلاتی می‌کند، بیان کرد: با وجود این مشکلات مرکز فرهنگ و معارف قرآن در عرصه‌های مختلف و حوزه‌های مختلف، بحمدلله برنامه‌ها و فعالیت‌های قابل توجهی در این مرکز به انجام رسانیده و در حال انجام است.
یوسفی‌مقدم از در جریان بودن حدود 50 پروژه پژوهشی در مرکز فرهنگ و معارف قرآن خبر داد و گفت: این تعداد اعم از پروژه‌هایی است که تازه تصویب شده و تحقیق آن تازه آغاز شده است، یا پروژه‌هایی که تحقیق آن در حال انجام است و هنوز به اتمام نرسیده است و در سال 93 هم باید این کار ادامه پیدا کند یا پروژه‌هایی که تمام شده و در مرحله نشر قرار دارند؛ و البته بخش قابل توجهی از این تعداد در حال نشر هستند و انشاءالله در سال 93 منتشر خواهند شد.
وی با بیان این‌که مرکز فرهنگ و معارف قرآن با توجه به چندجانبه بودن فعالیت‌های قرآنی رویکردهای متنوعی را دنبال می‌کند، اظهار کرد: بخشی از فعالیت‌های این مرکز شامل پژوهش‌های میان‌رشته‌ای است و موضوعاتی را در برمی‌گیرند که حول یک مسئله مطرح هستند و به صورت میان‌رشته‌ای باید مورد تحقیق قرار گیرند. برخی از پژوه‌های مرکز نیز معطوف به مسائلی است در حوزه دانش قرآن و علوم قرآنی مطرح است و جنبه میان‌رشته‌ای ندارند، اما ارزش آن‌ها در حد بسیار زیادی است.
یوسفی‌مقدم ادامه داد: به طور مثال، بحث وجوه و نظائر قرآن و بحث واژگان مشابه قرآن از بحث‌های بسیار مهمی هستند که در تفسیر قرآن نقش کلیدی ایفا می‌کنند. این‌ها پروژه‌هایی است که باید در مرکز فرهنگ و معارف قرآن پژوهش در باب آن‌ها انجام شود و ما در حال انجام این پروژه‌ها هستیم.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن با اشاره به دیگر فعالیت‌های پژوهشی در این مرکز، عنوان کرد: صرف نظر از بحث‌های میان‌رشته‌ای، فعالیت‌هایی نیز در عرصه‌های تفسیر موضوعی و در عرصه دائرةالمعارف‌نگاری در مرکز فرهنگ و معارف قرآن در جریان است و مرکز بحمدالله در این عرصه‌ها درخشیده است. همچنین در عرصه تدوین متون آموزشی نیز مرکز فرهنگ و معارف قرآن فعالیت قابل توجهی دارد و ما الان تفسیر آموزشی عزیزان حوزوی را در حال تدوین هستیم و تا الان جلد ششم آن منتشر شده است و جلد هفتم آن هم در انتشارات است و جلد هشتم نیز در دست تألیف قرار دارد.

کتاب‌های منتشرشده از سوی مرکز فرهنگ و معارف قرآن در سال 92
وی با اشاره به کتاب‌های منتشرشده از سوی مرکز فرهنگ و معارف قرآن در سال 92، بیان کرد: ما کتابی تحت عنوان «تربیت اعتقادی و تربیت معنوی با نگاه قرآنی» منتشر کردیم، کتاب دیگری نیز با عنوان «جامعه آرمانی قرآن کریم» داشتیم، جلد 11 دائرةالمعارف قرآن کریم نیز در سال 92 منتشر شد، «نقش سیاق در فقه و تفسیر قرآن کریم»، دو جلد «المفتاح الجامع لمصطلحات القرآن و مفاهیمه»، «روش بیان قرآن»، جلد ششم «تفسیر آموزشی» از جمله کارهایی بود‌ه‌اند که در سال 92 منتشر شده‌اند.
یوسفی‌مقدم با اشاره به احتمال دو یا سه خروجی دیگر از پروژه‌های جاری مرکز در زمان باقی‌مانده از سال جاری، افزود: ما همچنین در حال تدوین متن آمو‌زشی‌ای در حوزه عرفان و قرآن هستیم که در سال 91 کلید خورده است و انشاءالله در سال 93 به اتمام می‌رسد. اخیراً و به تازگی نیز پروژه‌ای با عنوان «سبک زندگی در آموزه‌های قرآن کریم و روایات» تصویب شد که در سطح یک کلان‌پروژه قرار است اجرا شود و خروجی آن یک دانش‌نامه را شامل خواهد شد. بنابراین ملاحظ می‌فرمایید که فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقی مرکز فرهنگ و معارف قرآن در این عرصه‌های متنوع و همچنین با رویکردهای متنوع در حال انجام است.
وی با اشاره به یکی دیگر از محصولات مرکز که در سال جاری ارائه شده است، بیان کرد: یکی از کارهای ما تولید نرم‌افزاری بود که تحت عنوان «فرهنگ موضوعی تفاسیر» تولید شد و 20 دوره تفسیری شیعه و اهل سنت را در بر می‌گیرد که به صورت موضوعی دسته‌بندی شده است و کاربر می‌تواند برای مطالعه هر موضوع، همزمان از مطالب موضوعی و متن تفاسیری که آن عنوان در آن تفاسیر آمده است، استفاده کند.
یوسفی‌مقدم در بخش دیگری از این گفت‌وگو از تدوین برخی برنامه‌ها به عنوان فعالیت‌های مرکز یاد کرد و گفت: علاوه بر تدوین برنامه‌های مرکز فرهنگ و معارف قرآن برای سال 93 و تصویب بسیاری از طرح‌های پژوهشی ما برای سال 92 و 93، ما تهیه و تدوین برنامه‌های قرآنی دفتر تبلیغات اسلامی برای شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز بر عهده داشته‌ایم که انجام گرفته است. در واقع کل برنامه‌های دفتر تبلیغات شامل هم برنامه‌های ترویجی و تبلیغی و هم برنامه‌های پژوهشی تنظیم و هم مجمع مشورتی، به شورای عالی پژوهش و آموزش در وزارت علوم ارائه شد.
وی در پاسخ به این سؤال که مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم که یکی از بزرگترین مراکز علمی ـ پژوهشی قرآنی است، تا چه حد به برگزاری نشست‌های علمی اهتمام دارد، بیان کرد: ما البته در سال گذشته فعالیت‌هایی را در این زمینه داشتیم و چند نشست را در مرکز برگزار کردیم و برای سال‌های آینده هم نشست‌هایی را داریم، اما تقریباً می‌توانیم در این عرصه از بروز و ظهور بیشتری برخوردار باشیم. در حقیقت با توجه به شرایطی که در مرکز وجود دارد و ظرفیتی که داریم، می‌توانیم فعالیت بیشتری داشته باشیم تا در هدایت فعالیت‌های قرآنی در سطح کشور هم بتوانیم نقش‌آفرین باشیم. ما البته باید نشست‌های علمی‌مان را بیشتر کنیم و به همایش‌هایی نیز که می‌تواند در جهت هدایت فعالیت‌های قرآنی به سوی نیازها و مسئله‌ها نقش‌آفرین باشد، توجه کنیم.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن افزود: در همین راستا در نیمه اول سال آینده ما پیش‌همایشی را از مجموعه همایش «اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان» قبول کرده‌ایم و برگزار خواهیم کرد که با ارائه چند مقاله و سخنرانی و برگزاری نشست‌های علمی همراه خواهد بود.