بررسی چالش‌های طرح پزشک خانواده برای تحقق عدالت در سلامت
گروه اجتماعی: طرح پزشک خانواده از جمله طرح‌های کلان در حوزه سلامت و درمان کشور است که به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران و مسئولان اجرایی تحقق آن از الزامات رسیدن به شاخص‌های عدالت در عرصه سلامت است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از آذربایجان غربی، در دین مقدس اسلام به‌عنوان کامل‌ترین دین عرضه‌شده بر بشر سلامت جسمی و روانی انسان از جایگاه و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، از همین رو متولیان عرصه‌های سلامت در یک جامعه دینی باید با تأسی از مفاهیم اسلامی در تدوین و ارائه طرح‌های اجرایی که بتواند عدالت را در نظام سلامت محقق سازد اهتمام جدی داشته باشند.
بروز هرج و مرج در نظام سلامت، سردرگمی بیماران و هدایت منابع انسانی و مالی به سطوح تخصصی و فوق تخصصی، مسئولان نظام سلامت کشور را بر آن داشت تا با برنامه‌ریزی‌های مناسب و استفاده از منابع محدود در اختیار، طرح پزشک خانواده را اجرایی کنند اما در عمل این طرح با مشکلات و چالش‌های بسیاری روبروشده است.
در گزارش پیش رو بایدها، موانع و چالش‌های اجرای طرح پزشک خانواده در گفتوگو با مسئولان بررسی شده است.
رسول خضری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای 
اسلامی در گفتوگو با خبرنگار ایکنا، اظهار کرد: طرح پزشک خانواده 70 سال پیش برای اولین‌بار در انگلستان اجرا شد و در این مدت نیز تغییر و تحولاتی در این طرح صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه اجرای طرح پزشک خانواده زیرساخت‌های لازم خود را می‌طلبد، بر اهمیت تربیت پزشک متخصص خانواده اشاره کرد و افزود: بحث آموزش نیروی تخصصی یکی از الزامات اجرای موفق هر طرحی است و نبود زیرساخت‌های لازم اجرای هر طرحی را با شکست مواجه می‌سازد.
منتخب مردم در خانه ملت با بیان اینکه در حال حاضر پزشک متخصص خانواده نداریم، بر لزوم جدی گرفتن بحث ارائه آموزش‌های لازم برای تربیت نیروی متخصص تأکید کرد.
خضری ادامه داد: طرح پزشک خانواده طرح شتاب‌زده‌ای بود که در سال 84 به‌صورت نیم‌بند در روستاها اجرا شد در صورتی‌که در این طرح تقسیم‌بندی شهری و روستایی وجود ندارد، پزشک خانواده از مناطق محروم روستایی و عشایری شروع شده و پس از تحت پوشش قرار دادن حاشیه شهر به مرکز شهر تسری پیدا می‌کند.
کمبود منابع مالی؛ مشکل اصلی در اجرای طرح پزشک خانواده
وی با اشاره به کمبود بودجه لازم برای اجرای طرح پزشک خانواده گفت: کیفیت و عمق بیمه‌ها بسیار ضعیف است و علت اصلی رواج پدیده شوم زیرمیزی در حوزه سلامت نبود کیفیت لازم در ارائه خدمات بیمه‌های درمانی است.
خضری اظهار کرد: بیمه باید حلقه واسطه بین پزشک و بیمار باشد که رابطه پولی و مالی بین پزشک و بیمار وجود نداشته باشد.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس ادامه داد: بالای 10 میلیون نفر بیمه نشده داریم و این در حالی است 15 میلیون نفر از سه یا 4 نوع حمایت بیمه‌ای برخوردار هستند و این خود مصداق بارز بی‌عدالتی در بحث درمان و بهداشت است.
وی تجمیع صندوق‌های بیمه را از اولویت‌های برنامه‌های پنجم توسعه که باید از سال اول یعنی 1390 اجرایی می‌شد، عنوان کرد و افزود: تلاش داریم تجمیع صندوق‌های بیمه را به‌عنوان نمادی از عدالت در حوزه درمان و سلامت در سال جاری به مرحله اجرا برسانیم.
منتخب مردم در خانه ملت همچنین بنیادی‌ترین قسمت عدالت در جامعه را عدالت در درمان دانست و افزود: در حال حاضر سرانه بهداشت و درمان در کشور 10 درصد کشورهای همسایه مانند ترکیه و امارات است و سهم حوزه سلامت از درآمد ناخالص ملی تنها 4 درصد است.
افزایش سهم حوزه سلامت از درآمد ناخالص ملی
خضری ادامه داد: برای ایجاد تحول در حوزه بهداشت و سلامت کشور باید سهم این حوزه از درآمد ناخالص ملی را به 7 درصد برسانیم.
این نماینده مجلس اظهار کرد: بودجه‌ای که به حوزه سلامت داده اختصاص داده می‌شود باید طبق سنوات گذشته صرف پیشگیری و سلامت شود ولی متأسفانه تنها 7 درصد در بخش پیشگیری هزینه شده و 93 درصد آن صرف هزینه‌های درمانی می‌شود.
مناطق محروم؛ جامعه هدف در اجرای طرح پزشک خانواده
جواد آقازاده، رئیس دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی در 
گفتوگو با خبرنگار ایکنا در این رابطه گفت: رویکرد جدید وزارت بهداشت و درمان در تحقق عدالت در حوزه سلامت اولویت قرار دادن اجرای طرح پزشک خانواده است.
وی با بیان اینکه مناطق محروم اولویت اصلی در اجرای این طرح است، افزود: با توجه به سیاست‌های کلی دولت در عرصه سلامت بخشی از اعتبارات این طرح از اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه‌ها تأمین می‌شود.
آقازاده به روند اجرایی طرح پزشک خانواده در استان اشاره کرد و افزود: این طرح در ماه‌های آینده در شهرستان نقده به‌صورت نمونه اجرا می‌شود.
وی دلیل انتخاب کردن شهرستان نقده برای اجرای آزمایشی طرح پزشک خانواده را دسترسی آسان برای نظارت بر اجرای درست این طرح عنوان کرد و افزود : اعتباراتی که در سال گذشته برای اجرای این طرح اختصاص یافته بود بسیار ناچیز بود به‌طوری‌که در بسیاری از مراکز درمانی پزشک خانواده وجود نداشت.
رفع نواقص سیستم بهداشت و درمان کشور با اجرای طرح پزشک خانواده
وی با بیان اینکه پیش‌بینی کردیم که هر پزشک عمومی در طرح پزشک خانواده بتواند دریافتی نزدیک به 60 میلیون ریال داشته باشد، افزود: این افزایش دریافتی باعث می‌شود که پزشکانی که راغب نیستند در مناطق محروم خدمت کنند به‌سمت این مناطق کشیده شوند؛ چراکه اولویت اصلی در طرح پزشک خانواده تحت پوشش قرار دادن مناطق محروم و پیشگیری قبل از درمان است.
این مقام مسئول اضافه کرد: اگر بخواهیم مشکل سیستم سلامت حل شود چاره‌ای جز اجرای طرح پزشک خانواده نداریم و اجرای درست این طرح که تحقق عدالت در عرصه‌های سلامت را در پی دارد می‌تواند 70 درصد مشکلات را در این بخش حل کند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی گفت: امسال 51 میلیارد تومان برای طرح تحول ساختار نظام سلامت در استان اختصاص پیدا کرده است که با شروع اجرای این طرح در اختیار دانشگاه و بخش درمان و سلامت استان قرار می‌گیرد.
نبود زیرساخت‌های فرهنگی طرح پزشک خانواده بین پزشکان و مردم
عابد فتاحی، منتخب مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در 
گفتوگو با خبرنگار ایکنا اظهار کرد: مهم‌ترین مانع در تحقق سیاست‌های اجرایی طرح پزشک خانواده فرهنگ‌سازی عمومی است.
وی با بیان اینکه عدم تخصیص بودجه‌های لازم تحقق این طرح را متوقف کرده است، افزود: به‌دلیل نبود اعتبارات لازم نیز برنامه‌ریزی خاص و هدفمندی برای اجرای طرح پزشک خانواده نداریم.
فتاحی معتقد است که تحقق طرح‌های کلان در حوزه سلامت که منجر به ارتقای شاخص‌های حوزه درمان و بهداشت کشور می‌شود نیازمند ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی و فرهنگی است و همراهی جدی مردم را در این حوزه می‌طلبد.
وی با تأکید بر اینکه زیرساخت‌های فرهنگی طرح پزشک خانواده بین پزشکان و مردم فراهم نشده است، اظهار کرد: این طرح به‌دلیل اینکه سیستم عادلانه‌ای از توزیع امکانات بهداشتی و پزشکی را برای همه آحاد مردم فراهم می‌کند می‌تواند سهم مهمی در تحقق منویات رهبری در ابلاغ سیاست‌های نظام سلامت داشته باشد.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس گفت: طرح پزشک خانواده بر توزیع عادلانه امکانات حوزه بهداشت و درمان تأکید دارد و تا زمانی‌که نتوانیم فرهنگ‌سازی لازم برای چگونگی حمایت مردم و نقش‌آفرینی آنان در این طرح را داشته باشیم نمی‌توانیم به توفیق لازم دست پیدا کنیم.
