عوامل سه‌گانه حمله داعش به عراق
گروه سیاسی: می‌توان شکست در سوریه، وضعیت سیاسی ـ امنیتی عراق و نیاز عربستان به افزایش نفوذ منطقه‌ای خود در برابر ایران پس از شکست در جبهه سوریه را از دلایل حمله داعش به عراق بیان کرد.
حدود یک هفته از حمله گروه تروریستی داعش به عراق می‌گذرد و ارتش عراق همراه با نیروهای مردمی در حال مبارزه با این گروه تروریستی هستند. اما اهداف داعش و حامیان منطقه‌ای این گروه از یورش به عراق چه بوده است؟
شاید محتمل‌ترین هدف حمله این گروه و در واقع برنامه‌ریزی حامیان منطقه‌ای داعش برای حمله به عراق را باید در شکست آنها در سوریه و برگزاری موفقیت‌آمیز انتخابات در سوریه دانست. سه سال جنگ خونین وحشیانه در سوریه با حمایت‌های مالی و تسلیحاتی فراوان کشورهایی مانند قطر و عربستان نهایتا نتوانست حکومت بشار اسد را ساقط کند و در کنار آن خود گروه‌های متعدد تروریستی نیز درگیر جنگ داخلی با یکدیگر شدند.
براین اساس طراحی حمله به عراق با همکاری برخی بازمانده‌های حکومت بعثی در ارتش عراق می‌توانست شکست این گروه و حامیانش در سوریه را تحت‌الشعاع قرار داده و از آثار مثبت انتخابات سوریه بکاهد.
از طرفی انتخاب مجدد نوری مالکی به سمت نخست وزیری که برخلاف خواست برخی حکومت‌های مرتجع منطقه بود، در کنار ضعف تسلیحاتی و انسانی ارتش عراق فرصت مناسبی برای تشدید برخی اختلافات کهنه فرقه‌ای و طائفه‌ای در عراق فراهم کرد به ویژه که برخی گروه‌ها و جریانات سیاسی داخلی نیز از انتخاب مجدد نوری مالکی ناراضی بودند و به دنبال ضربه زدن به دولت وی بودند. لذا درکنار هم قرار گرفتن این مجموعه عوامل در داخل عراق فرصت مناسبی برای این حمله را با همکاری باقیمانده‌های حزب بعث، که به ویژه در ارتش بودند، و برخی جریانات داخلی فراهم کرد.
از سوی دیگر در نگاهی کلان، رقابت منطقه‌ای عربستان با جمهوری اسلامی ایران را می‌توان عامل مهم دیگری در حمله داعش به عراق دانست.
در واقع پس از چندین سال تبلیغ رسانه‌ای و سیاسی «ایران‌هراسی» و «شیعه‌هراسی» از سوی برخی حکومت‌های مرتجع منطقه، آنها انتظار کاهش نفوذ و اقتدار منطقه‌ای ایران را داشتند اما به ویژه پس از توافق ژنو3 میان ایران و 5+1 و حضور فعال بین المللی جمهوری اسلامی ایران تمامی این طرح‌ها و توطئه‌ها به شکست انجامید و منزوی ساختن ایران در صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی عملا بی‌نتیجه ماند که نمونه آن نقش مؤثر جمهوری اسلامی در سوریه و عراق بود که به ویژه در انتخابات اخیر در این دو کشور که منجر به انتخاب گزینه‌های مورد حمایت ایران شد خود را نشان داد.
این مسئله بیش از پیش بر اقتدار و نفوذ منطقه‌ای عربستان تاثیرگذار بود و عربستان که با انتخاب حجت‌الاسلام روحانی انتظار افزایش سطح روابط با ایران را از موضعی قدرتمندانه داشت، با اتخاذ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر «تعامل سازنده با جهان» و «تنش زدایی» عملا با ارتقای جایگاه بین‌المللی ایران مواجه شد مسئله‌ای که خشم سران آل‌سعود را به خصوص با توافق ایران و 5+1 در پی داشت.
لذا به نظر می‌رسد عربستان که در طی ماه‌های اخیر به دنبال بهبود روابط با ایران است می‌خواهد برگ برنده‌ای در مقابل ایران در دست داشته باشد که با از دست دادن جبهه سوریه، عراق را به عنوان صحنه نبرد کلان خود با جمهوری اسلامی انتخاب کرده است تا شاید بتواند نه از موضع ضعف که از موضعی برابر تعامل و ارتباط با جمهوری اسلامی ایران را بهبود بخشد.
پس در مجموع می‌توان شکست در سوریه، وضعیت سیاسی- امنیتی عراق و نیاز عربستان به افزایش نفوذ منطقه‌ای خود در برابر ایران را از اهداف حمله داعش به عراق بیان کرد.
مهدی مخبری
