خدمت به قرآن مسابقه نیست، تکلیف است/ راهکارهای توسعه فرهنگ قرآنی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در بیست و دومین دوره تجلیل از خادمان قرآن کریم که در نمایشگاه بین‌المللی قرآن در تهران برگزار شد، با حضور رییس جمهور، از 12 نفر از منتخبان و خادمان برگزیده قرآن کریم که با در نظر گرفتن اولویت‌های تخصصی، علمی، هنری و اخلاقی از میان ده‌ها فعال قرآنی انتخاب شده بودند، تجلیل شد.
عبدالرضا عبدالله‌زاده یکی از برگزیدگان بود که در رشته آموزش قرآن کریم از وی تقدیر شد. وی که از سنین نوجوانی به کسوت معلم قرآن درآمده و اکنون 61 ساله است و شاگردانش از اساتید قرآن هستند، در گفت‌وگو با ایکنا ضمن معرفی فعالیت‌های قرآنی خود، به بیان راهکارهایی برای گسترش مفاهیم قرآن پرداخت. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

ایکنا: آقای عبدالله‌زاده راجع به زندگی خود و آغاز فعالیت‌های قرآنی‌تان توضیحاتی را بیان بفرمائید.

حقیر آموزش روخوانی را در سن 9 سالگی در مکتب قدیمی که به نوع خود شیوه جالب و البته  قدری هم مشکل هم بود فرا گرفتم. محل سکونت ما در دهی نزدیک شهر بوشهر بود و مکتب‌مان 5 کیلومتر با محل ما فاصله داشت؛ که این فاصله را هر روز در هوای بسیار گرم تابستان پیاده طی می‌کردیم.
اما در خصوص مراتب قرائت یعنی همان تجوید و صوت و لحن و آواشناسی هیچ استادی را درک نکرده‌ام. در آن زمان یعنی 53 سال پیش که بیش از نیم قرن از آن می‌گذرد، در بوشهر هیچ استادی نبود که بنده در این زمینه نزد ایشان تلمذ کنم و هیچ‌گونه کتاب یا وسایل کمک‌آموزشی نیز یافت نمی‌شد تا حداقل بدین‌وسیله به خواسته‌ام برسم.
با علاقه‌ای غیرقابل وصف و با شرایط فوق‌الذکر ناچار دست به ابتکاراتی زدم که هر چند بسیار شنیدنی است لیکن شرح آن در اینجا نمی‌گنجد و مجبورم از توضیح آن صرف نظر کنم.
همین قدر عرض کنم که شیوه‌های منحصر به فردی بود که هر شنونده‌ای را به تحسین وامی‌دارد. البته قصد خودستایی ندارم. تحسین می‌تواند از بابت آن همه اراده، پشتکار و زحماتی باشد که در این راستا متحمل شدم تا توانستم بدون هیچ استادی خود معلمی شوم که افتخار آموزش کسانی را داشته باشم که امروز از مفاخر استان و کشور به حساب می‌آیند.
قاریان و حافظان بین‌المللی چون آقایان کریم منصوری، دکتر رضا دیانت و عباس هاشمی و ده ها قاری برجسته که نمونه‌های آن مرتلین منتخب استان هستند که توانستند به لطف خداوند با اجرای ترتیل‌خوانی شایسته خود در سال گذشته رتبه نخست ترتیل‌خوانی کشور را به خود اختصاص دهند.
هر چند اکنون 11 سال است که به عارضه حنجره دچار شده‌ام و سه چهارم حنجره‌ام با عمل جراحی لارنژکتومی برداشته شده و دیگر هیچ گونه جهری در صوت ندارم و به سختی صحبت می‌کنم ولی به فضل پروردگار کمترین خللی در فعالیت‌های قرآنی بنده به وجود نیامده و در حال حاضر به کلاس‌های شاگردانم که خودشان از اساتید خوب استان و کشور محسوب می‌شوند سرکشی می‌کنم و راهکارهای لازم را در حد توان به آنها می‌دهم و ضمن اینکه یک کلاس متشکل از برادران و خواهران هم به تعداد 65 نفر را خود اداره می‌کنم. همچنین به عنوان دبیر ستاد فعالیت‌های قرآنی و مسئول مجمع قاریان و حافظان قرآن کریم استان مشغول به خدمت هستم.

ایکنا: فعالیت‌تان بیشتر در چه زمینه‌هایی بوده است؟

باید عرض کنم در مجموع مراتب علم قرائت و بیشتر در بحث تجوید و آواشناسی، بنده را به نام مبدع و اشاعه‌دهنده آن در استان بوشهر می‌شناسند.

ایکنا: نظرتان در مورد این‌که به عنوان خادم برگزیده قرآن انتخاب شده‌اید چیست؟

به طوری که استحضار دارید از 12 نفر در حوزه‌های مختلف چاپ و نشر کتابت قرآن، ترجمه و تفسیر، مدیریت قرآنی،‌ صحافی، فیلم، همچنین یک قاری و یک حافظ بین‌المللی و دو نفر هم در حوزه آموزشی یعنی جناب استاد حاج هوشنگ بادپا و بنده به عنوان خادم برگزیده قرآن تجلیل به عمل آمد.
اولاً باید عرض کنم که چگونگی گزینش افراد همانطور که در مجله تدوین شده توسط مسئولین برگزارکننده جناب حجت‌الاسلام والمسلمین حاج آقا خسروی شرح داده‌اند که در حوزه‌های مختلف کار گروه‌هایی تشکیل و نسبت به گزینش افراد اقدام شده است.
در همان مجله نیز جناب استاد موسوی بلده که مسئولیت کار گروه آموزشی را به عهده داشته‌اند در خصوص گزینش در این حوزه توضیحاتی داده‌اند که قطعاً ملاحظه فرموده‌اید. اما چون این مجله در دسترس همگان نیست به استحضار می‌رسانم که بنده اطلاع زیادی از شیوه گزینش افراد ندارم. به طوری که شنیده‌ام در هر حوزه کار گروه جداگانه‌ای تشکیل داده شده که نسبت به گزینش افراد اقدام کنند. در حوزه آموزش نیز به فرموده جناب دکتر موسوی تعداد زیادی مورد نظر بوده و حتی کارگروه را دچار مشکل در گزینش کرده و در نهایت پس از بررسی نهایی کارگروه توسط کارشناسان این حوزه که بنده خبر ندارم کدام اساتید این کاشناسی را به عهده داشته‌اند این کمترین را انتخاب کرده‌اند. البته خود را در حد و اندازه این تجلیل نمی‌دانم شاید اگر بیشتر بگویم به بزرگواران بی‌حرمتی شود، لذا تشکر می‌کنم از بذل محبت عزیزان و توفیقات‌شان را از صاحب قرآن مسئلت دارم.

ایکنا: از این قضیه چه احساسی دارید؟

باید بگویم که احساس خوبی دارم، از این بابت که این گونه مراسمات در حقیقت اکرام قرآن کریم است و ارج‌گذاری به خادمان قرآن، ضمن گرامی‌داشت قرآن کریم و حرمت به ساحت مقدس کلام وحی می‌تواند پیامهای خوبی در پی داشته باشد. از جمله احترام به پیشکسوتان و تشویق بیشتر به کار بیشتر آنها، از طرفی باعث تشویق دیگران که در این راستا گام برمی‌دارند می‌شود.

ایکنا: برگزیده شدن به عنوان خادم قرآن به نظر شما چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟

اصولاً خدمت به ساحت مقدس قرآن یک مسابقه نیست که نفرات برتر و برگزیده داشته باشد، تکلیفی است به گردن همگان. بعضی افراد که آشنایی بیشتر و توفیق بیشتر داشته‌اند و از این سفره الهی بیشتر متنعم بوده‌اند، زکات شامل‌شان می‌شود و دینی به گردن دارند و با اشاعه فرهنگ قرآن در زمینه‌های مختلف ادای دین می‌کنند و در حقیقت زکات می‌دهند. در نتیجه همان‌طور که در پاسخ سؤال قبل عرض کردم، این گونه مراسم‌ها ضمن گرامی‌داشت قرآن کریم، مایه تشویق و باعث پیشرفت در این امور می‌شود که کاری زیبنده است و در این خصوص حتی روایاتی هم داریم.
اما در مورد خودم باید بگویم: «گر از حق نه توفیق خیری رسد/ کی از بنده خیری به غیری رسد»
خداوند را شاکرم که این توفیق را نصیبم کرده که همانا شاگرد قرآنم.

ایکنا: با توجه به زمینه‌ای که در آن برگزیده شده‌اید، ارزیابی شما از این حوزه چیست؟

قدر مسلم حوزه آموزشی در کار قرآنی، اساس کار و پایه اصلی را در بر می‌گیرد و به عقیده بنده به لحاظ اهمیت از مهم‌ترین‌ها به شمار می‌رود. ما باید پله‌های اولیه را محکم و به خوبی طی کنیم تا به جاهای رفیع برسیم. محکم کردن این پله‌ها آن قدر اهمیت دارد که امروزه همه متولیان امر در صدد آن هستند تا بتوانند بستر مناسب و مطلوبی فراهم کنند تا بشود باقیمانده بنا را که سنگینی آن و عدم توجه به آن می‌تواند تبعاتی در جامعه داشته باشد که جبرانش بسیار سخت خواهد بود، به نحو درستی استوار کرد. انشاءاله که این امر به زودی و به خوبی محقق شود.

ایکنا: شخصاً چه دغدغه‌هایی در حوزه فعالیت قرآنی خود دارید؟

اگر بخواهم این دغدغه‌ها را به صورت فهرست‌وار بیان کنم باید بگویم که احیای نهضت قرآن‌آموزی، تربیت مربیان شایسته و البته تدوین یک شیوه واحد، بودجه کافی برای آموزش صحیح و اصولی قرآن، تأمین دانشگاه قرآن «با رشته‌های مختلف قرائت، حفظ و ...»، دعوت از اساتید مطرح مانند اساتید الازهر مصر، اجباری کردن صرف و نحو عربی و مکالمه زبان عربی برای قاریان و حافظان، ایجاد واحد قرآن در رایزنی‌های فرهنگی در سایر کشورها در آموزش قرآن و مکتب اهل بیت(ع)، و آسیب‌شناسی آموزشی قرآن در کشور از دغدغه‌های این جانب است.

ایکنا: چه پیشنهاداتی در زمینه راهکارهای گسترش مفاهیم قرآن دارید؟

در این زمینه هم به نظر من آسیب‌شناسی آموزشی مفاهیم در مدارس و دانشگاه‌ها، تربیت مربیان شایسته در این مورد و دادن حقوق مکفی به آنها، ساده کردن ترجمه‌های قرآن، ترجمه آیات کاربردی به صورت موضوعی و توزیع آن بین اقشار جامعه به صورت بسته‌های آموزشی و آموزش زبان عربی در مقطع دبستان و سپس مقاطع دیگر را مفید می‌دانم.

ایکنا: در زمینه راهکارهای توسعه و نهادینه کردن فرهنگ ‌قرآنی در جامعه چه پیشنهاداتی دارید؟

در این رابطه ایجاد یک وزارتخانه به نام قرآن و فعالیت‌های قرآنی مانند وزارت ورزش می‌تواند مناسب باشد. انجام پژوهش میدانی در مورد علت عدم گرایش مردم به قرآن و مسائل دینی و استخراج و تجزیه و تحلیل نتایج آن در این رابطه لازم و ضروری است و بایستی بر اساس نتایج حاصله از این پژوهش‌های میدانی برنامه‌ریزی صورت گیرد.
مواردی همچون تنوع و گسترش برنامه‌های صدا و سیما در برنامه‌هایی مانند اسراء و ...، طراحی و برگزاری یک جشنواره فرهنگی هنری قرآنی در سطح استانی، کشوری و بین المللی با جوایز بسیار بزرگ و ارزنده به جای مسابقات قرآن اوقاف، جهت دهی و ساماندهی مسئله وقف در کشور در جهت توسعه و نهادینه کردن فرهنگ قرآنی، ایجاد محافل قرآنی در مساجد برای نوجوانان و تشویق آنان به حضور در مساجد و محافل قرآنی با اهداء جوایز به ویژه برای بچه‌های دبستانی، توسعه مدارس قرآن در سطح ابتدایی و دبیرستان در کشور و اعطاء تسهیلات بدون بهره و یا با کم بهره برای مجریان این طرح‌ها، تشویق هنرمندان سینما، تئاتر و ... و ساختن فیلم و تئاتر و ... در استان‌ها، اتحاد میان اهالی قرآن و نپرداختن به مسائل حاشیه‌ای و اختصاص بودجه عمرانی به تأسیس ساختمان‌هایی برای یک تشکل بزرگ قرآنی در استان‌ها می‌تواند از دیگر راهکارهایی باشد که در این زمینه قطعاً مؤثر خواهد بود.
به امید اینکه انشاءاله ما اخلاص در گفتار و عمل را مطابق فرامین قرآن کریم سرلوحه کارهای‌مان قرار دهیم.