اثرات تلاوت در انس با قرآن بیشتر از قرائت است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) برنامه «افق» این هفته رادیو قرآن روز گذشته، 15 شهریورماه با حضور مصطفی عباسی‌مقدم، محقق و پژوهشگر قرآنی و محمدرضا پورمعین کارشنا‌س‌ ـ مجری به موضوع «عمومی کردن فهم قرآن» پرداخت.
عباسی‌مقدم در ابتدای این برنامه درباره انس با قرآن گفت: انس، ریشه قرآنی دارد هرچند که اصطلاح انس یک اصطلاح جدید است  و اصطلاحا در رابطه با قرآن در ادبیات قدیم به کار نرفته، اما از این واژه به خوبی در رابطه با قرآن استفاده شده و جاافتاده است. ریشه انسه و انس در قرآن است. در آیه 27 سوره نوح، آمده «تا وقتی که انس بگیرید» در اینجا انس یعنی آشنایی ایجاد کردن اما اصطلاح انس با قرآن اصطلاحی جدید و به‌جا است.

انس با قرآن به معنای جاری بودن قرآن در تمام زندگی است
ابوالفضل بهرام‌پور در این بخش از برنامه، میهمان تلفنی بود که طی سخنانی گفت: انس با قرآن، آن است که قرآن در تمام سال، زندگی انسان را فراگیرد، مراد از انس با قرآن فقط قرائت نیست؛ قرائت برای فهم است؛ قرآن، مظلوم است از آنجا که فقط آن را می‌خوانند بدون هیچ قیدی که بدانند در آن چه آمده است.
وی افزود: نتیجه انس با قرآن، خواه ناخواه این می‌شود که به مفاهیم قرآن پی ببری و ببینی که خدا از تو چه می‌خواهد پس رادیو قرآن، تلویزیون، مساجد و... باید یکی از دغدغه‌های عمومی‌شان این باشد که ما چگونه می‌توانیم، مردم را با ترجمه قرآن آشنا کنیم و یک مقدار هم رنگ آموزش به برنامه‌های خود بدهیم.

انس با قرآن باید دائمی، پیوسته و عمیق باشد
در این بخش از برنامه عباسی‌مقدم عنوان کرد: انس با قرآن فقط در یک بُعد از زندگی، یک مراسم یا مراتبی معنا پیدا نمی‌کند بلکه انس باید دائمی، پیوسته و عمیق باشد که البته مراتبی دارد و انسان باید به حداقل هم دلخوش باشد. تلاش پیشوایان ما و خود قرآن این است که انسان‌ها به طور مرتب بخوانند و بخوانند و تدبر کنند تا انس بیشتری پیدا کنند.
این پژوهشگر قرآنی ادامه داد: انسان مسلمان، مگر می‌شود که قرائت قرآن آن هم به صورت دائمی نداشته باشد؟ اگر کسی مقید باشد که هر روز 50 آیه از قرآن را بخواند به طور قطع به معانی و مفاهیم هم توجه می‌کند و سعی می‌کند این آیات و معانی را در زندگی خود عملی کند.
وی یادآور شد: تلاش قرآن و پیشوایان ما این است که انسان‌ها از حداقل انس به بالاترین سطح انس برسند. اگر ما با قرآن انس بگیریم زندگی ما متحول می‌شود پس راه تحول افراد و جامعه قرآنی شدن و انس با قرآن است.

در آستانه یک تحول مطلوب قرآنی در کشور هستیم
در این بخش حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، میهمان تلفنی برنامه بود که در بخشی از سخنان خود اظهار کرد: با خیزش و حرکت عمومی که در سطح ستادی و صف کشور ما در سال‌های اخیر اتفاق افتاده در حوزه قرآن در آستانه یک تحول مطلوب قرآنی هستیم؛ آنچه که رهبر معظم انقلاب همواره بر آن تأکید داشته و امسال نیز به بُعد راهبردی آن پرداخته‌اند، فهم عمومی و انس عمومی با قرآن است.
وی افزود: اگر بخواهیم به سطح مطلوب پیوند با قرآن برسیم به نظر بنده خود قرآن نقطه عظیمت را برای ما بیان کرده است آنجا که می‌فرماید: «قرائت کنید قرآن را هرچقدر که میسر است» اطلاق و فراگیری گستره قرائت قرآن به گونه‌ای است که همه حالات انسان را دربر می‌گیرد به این معنی که شما هیچ حالتی را پیدا نمی‌کنید که در آن حالت و وضعیت از شمول این توصیه و فرمان الهی خارج باشید و هیچ حالتی پیدا نمی‌کنید که نشود قرائت قرآن کرد.

انس با قرائت قرآن، مقدمه انس با قرآن است
حجت‌الاسلام بهمنی با بیان اینکه آنچه در گام اول باید اتفاق بیافتد انس با قرائت قرآن است، گفت: قرائت قرآن زمینه فهم، انس و تدبر با قرآن است؛ این کلید است، شاید در برنامه‌ریزی‌های ملی و سراسری هم ناگزیر هستیم که درباره قرائت قرآن بیش از این سرمایه‌گذاری داشته باشیم.
در بخش دیگری از برنامه افق، عباسی‌مقدم اظهار کرد: امام خمینی(ره) می‌فرماید: «فرزندم به قرآن این کتاب معرفت آشنا شو اگرچه با قرائت آن باشد و راهی از آن به سوی محبوب باز کن و تصور نکن قرائت بدون متن، اثر ندارد و این وسوسه شیطان است.»
وی افزود: مبنا و پایه همه توجهات به قرآن، قرائت است، انس با قرآن فرآیندی است که با قرائت آغاز می‌شود و هر چه بیشتر باشد بهتر است. بعد از قرائت به مرحله تلاوت می‌رسیم و تلاوت آن چیزی است که بر دیگران خوانده می‌شود و به صورت جمعی است و چه بهتر که در جمع باشد.

اثرات تلاوت قرآن از قرائت بیشتر است
عباسی‌مقدم با بیان اینکه اثر تلاوت از قرائت بیشتر است، گفت: بعد از مرحله تلاوت هم مرحله استماع است که استماع البته هم ردیف قرائت و تلاوت است و دیگری می‌خواند و شما گوش می‌کنید. ادامه این فرآیند به ترتیل می‌رسد که ترتیل اوج قرائت و خواندن قرآن است و بهترین، ناب‌ترین خالص‌ترین نوع قرائت قرآن ترتیل است.
وی یادآور شد: مرحله نهایی تدبر است و زمانی که قرائت، تلاوت، استماع، ترتیل انجام شد مرحله آخر تدبر است به معنی تلاش برای واکاوی آیات قرآن و انسان هربار که این آیات را بررسی کند به نتایج خوبی برسد.
این پژوهشگر قرآنی در بخش دیگری از سخنان خود ادامه داد: اولین کار و عاملی که می‌تواند کمک کند تا مردم انس بیشتری با قرآن گرفته و به تدبر قرآن برسند این است که مفاهیم را تعریف کنیم و بگوییم تلاوت، قرائت و تدبر در قرآن به چه معنا است؛ البته هر قشر و دسته از مردم ظرفیتی دارند که به اندازه ظرفیت آنها باید مفاهیم قرآن را برای آنها بازشناسی کنیم و توضیح دهیم.
لزوم آماده‌سازی ترجمه‌های ساده برای اقشار مختلف جامعه

وی ادامه داد: در مرحله بعد به بیان ساده مفاهیم قرآنی می‌رسیم، ما باید ترجمه‌های ساده برای اقشار مختلف از جمله؛ نوجوان، جوان، اقشار کم سواد، باسواد و... داشته باشیم در حالی که هم‌اکنون ترجمه‌هایی که از قرآن وجود دارد برای اقشار مختلف نیست و همه از یک ترجمه استفاده می‌کنند.
عباسی‌مقدم در پایان گفت: مرحله بعد برای انس مردم با قرآن و عملی کردن قرآن در زندگی آنها، عرضه کردن نمونه‌های تدبر، انس با قرآن و...به اقشار مختلف است.