تدبر در قرآن؛ حلقه گمشده آموخته‌های جزیره‌ای دانشجویان در زمینه معارف اسلامی

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین مرادی دولت‌آبادی، عضو کارگروه تخصصی قرآنی حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره میزان اثربخشی دروس معارف در دانشگاه بر تغییر سبک زندگی دانشجویان، اظهار کرد: تغییر سبک زندگی بر یک شخص محصول هماهنگی و تبلیغات فکری رسانه‌ها، برنامه‌های کلان فرهنگی، برنامه‌های آموزشی و ... است.
وی افزود: هرچند که تلاوت قرآن کریم دارای ارزش منزلت والایی است، اما آنچه که امروزه از یک فرد تحصیل‌کرده در دانشگاه‌ اتنظار می‌رود، فراتر از روخوانی و روان‌خوانی قرآن است. از یک دانشجو در نظام اسلامی این انتظار هست که بتواند با استفاده از شیوه‌های صحیح تدبر در قرآن، موراد فکری را که در زندگی روزانه به آن احتیاج دارد، از قرآن به دست بیاورد.
این عضو مرکز تخصصی حدیث حوزه علمیه ادامه داد: آشنایی مقدماتی با قرآن هرچند شرط لازم است، اما شرط کافی نیست. همانطور که آیت‌الله‌العظمی سبحانی بر این مسئله تاکید دارند، اگر در آیات قرآن تدبر شود و خود را مخاطب خاص خدا قرار دهیم، به اثرات بیشتر در انس با این کتاب آسمانی می‌رسیم. اگر دانشجو خود را مخاطب آیه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَکُونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ: اى کسانى که ایمان آورده‏‌اید از خدا پروا کنید و با راستان باشید»(توبه/119) بدانیم، مسلما نحوه برخورد ما با آیه متفاوت می‌شود.
حجت‌‌الاسلام مرادی دولت‌آبادی عنوان کرد: حتی اگر به دنبال اجر و ثواب قرائت هم باشیم، باید بدانیم که تلاوت یک آیه همراه با تدبر اجر و ثواب یک دوره ختم قرآن کریم را دارد. در دانشگاه برای دانشجویان مطالب مختلف دینی و معارفی تدریس می‌شود و به جرئت می‌توان گفت که دانشجوی ما طی سالیان سال انباشت زیادی از مطالب قرآنی دینی و قرآنی را دارد، اما نمی‌تواند به درستی از آن استفاده کند.
این مدرس حوزه علمیه تصریح کرد: به نظر من تدبر در قرآن، حلقه مفقوده اتصال این معارف جدا و جزیره‌ای است که دانشجو در این مدت آموخته است، زیرا تدبر در قرآن سبب می‌شود که راه فکری و نظام‌بخشی به محفوظات برای دانشجویان باز شود و ذهن ما آنگونه که شایسته است شکل می‌گیرد و آماده پذیرش حکمت می‌شود.
وی ضمن تاکید بر پرداختن به معارف عترت(ع) در دانشگاه در کنار مباحث قرآنی گفت: در آموزه‌های اصیل اسلامی، رسیدن به معارف نجات‌بخش دین اسلام در گرو شناخت و تمسک به اهل بیت(ع) است، زیرا طبق حدیث ثقلین قرآن کریم و عترت(ع) از هم جدایی ندارند.
این پژوهشگر علوم قرآنی اظهار کرد: در روایتی آمده است که خداوند متعال می‌فرماید اگر بندگان و افرادی که از من روی برگرداندند، می‌دانستند که من خدا تا چه حد مشتاق دیدار آنها هستم از خوشحالی جان می‌دادند. اگر این مضامین برای دانشجویان تبیین شود، قطعا در اشتیاق آنها به تدبر در قرآن اثر شگرفی خواهد داشت.
این عضو کارگروه تخصصی قرآنی حوزه علمیه افزود: گاهی ما در موعظه‌های خود آن قدر کار را سخت و دشوار می‌کنیم که باعث دل‌زدگی دانشجو از برگشتن به مسیر الهی می‌شود. در آیه پایانی سوره بقره می‌خوانیم که «لاَ یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ: خداوند هیچ کس را جز به قدر توانایى‏اش تکلیف نمى‏کند. آنچه (از خوبى‏) به دست آورده به سود او، و آنچه (از بدى‏) به دست آورده به زیان اوست‏»(بقره/ 286).
این پژوهشگر علوم دینی یادآور شد: بنابراین چیزی که از یک عالم دینی انتظار دارند، از یک فرد دیگر انتظار ندارند و هرکس بر اساس ظرفیت و استعداد درونی و وسع خود مسئول است.