بررسی رابطه دخان و بیگ بنگ در مقاله اخیر رضایی اصفهانی
گروه حوزه‌های علمیه: حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی و علی‌اکبر فراهی بخشایش در مقاله‌ای به تبیین سازگاری قرآن و علوم طبیعی از دید مستشرقان پرداختند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) در این مقاله که به تازگی در شانزدهمین شماره مجله قرآن‌پژوهی خاورشناسان منتشر شده، آمده است: برخی از مستشرقان قائل به سازگاری و توافق میان علوم طبیعی و قرآن شده‌اند که موریس بوکای و محمدشمیرعلی از جمله آن‌ها هستند، اما در مورد مسئله امشاج ادعایی کرده‌اند که درست به نظر نمی‌رسد چون تفسیر آنان با معیارهای تفسیرعلمی معتبر سازگاری ندارد و موجب افراط در تفسیر آیات قرآن با علم است.
نویسندگان این مقاله که بخش‌های مختلفی دارد در بخش مراد از توافق علم و دین آورده‌اند: اندیشمندان درباره مفهوم توافق و سازگاری این دو دو گروه هستند عده‌ای، هماهنگی کامل میان این دو را برشمرده و عده‌ای نیز مکمل یکدیگر بودن را قبول کرده‌اند.
در ادامه این مطلب ذکر شده است که موافقان توافق کامل، به آیه شریفه 88 سوره نمل استناد کرده‌اند و حرکت کوه‌ها را براساس این آیه اثبات کرده و معتقدند که برخی از گزاره‌های علمی دین می‌تواند راهنمای علوم باشد و گروه دوم نیز معتقدند که کار علم، طبیعت‌شناسی و کار دین، خداشناسی است و انسان‌سازی است؛ علم راجع به مقولات دینی که مرتبط با علم است و دین را جع به مقولات علمی مرتبط با دین بحث می‌کند که برخورد و تعارضی با هم ندارند و مکمل هم هستند.
مفهوم دخان و رابطه با انفجار بزرگ
این دونویسنده در ادامه با تصریح بر اینکه برخی از مفسران «دخان» را بر فرضیه انفجار بزرگ تطبیق داده‌اند آورده اند: برخلاف ادعای برخی مستشرقان و نویسندگان مسلمان مانند طنطاوی، فرضیه انفجار بزرگ هنوز به اثبات قطعی نرسیده است و در مورد دخان هم، از ظاهر آیه استفاده می‌شود که اسمان‌ها و زمین دخان را پشت سر گذاشته‌اند که با نظریه انفجار بزرگ تا حدی منطبق است ولی چون این فرضیه و فرضیات دیگر در نجوم به اثبات نرسیده انطابق کامل را نمی‌توان داد.
در بخش دیگری از این مقاله نیز به آب به عنوان منشا حیات اشاره و نظر چندتن از مفسران بزرگ شیعه از جمله علامه طباطبایی، مکارم شیرازی و آیت‌الله معرفت آمده است که درباره نقل علامه معرفت در این باره می‌خوانیم: «نصوص شرعی دالات دارد که آب اولین چیزی بوده که از جسمانیات خلق شده و قرآن کریم صراحت بر آن دارد که اصل حیات از آب بوده است.
مقاله در جمع‌بندی نظرات مفسران درباره منشا حیات بودن آب تصریح کرده است که اگر مراد از تفاسیر، پیدایش نخستین موجود از آب باشد این تفسیر با ظاهر تمامی آیات سازگاری دارد و یافته‌های علمی نیز آن را تایید می‌کند اما بقیه نظرات با برخی از ایات تناقض دارند و به هرحال هر کدام از مباحث که مراد آیات از آب باشد جزء رازگویی علمی قرآن محسوب می‌شود که با دانش روز نیز تطابق دارد.
تفسیر امشاج در نگاه برخی مستشرقان و مفسران
نویسندگان مقاله در بخش پایانی به تفسیر متفاوت از کلمه امشاج از سوی مفسران و مستشرقان پرداخته و نتیجه‌گیری کرده است: «امشاج» به معنای مخلوط شدن نطفه مرد و زن است و طبیعتا به دلیل این آمیختگی صفات پدر و مادر به فرزند منتقل می‌شود چون همه آن‌ها در نطفه جمع شده است و این آمیختگی از شگفتی‌های علمی قرآن است که با یافته‌های علمی جدید اثبات‌پذیر است و برخلاف تصور عرب معاصر نزول است.
این مقاله تاکید کرده است که اصرار برخی از مستشرقان بر معنا کردن امشاج به مخلوطی از عناصر تشکیل‌دهنده نطفه مرد صحیح به نظر نمی‌رسد، زیرا تعبیر قرآن، مخلوط‌هاست که منحصر در معنای نطفه مرد نیست بلکه می‌تواند معنای وسیعی داشته باشد.
یادآور می‌شود، علاقه‌مندان برای مطالعه کامل این مقاله می‌توانند به شانزدهمین شماره مجله قرآن و مستشرقان که از سوی جامعه المصطفی(ص) در قم ویژه بهار و تابستان سال جاری طی روزهای اخیر چاپ شده است، مراجعه کنند.
