نعمت‌های باطنی ویژه تنها با ورود به بهشت کامل می‌شوند
گروه اندیشه: در نمازهای پنج گانه و در آیات سوره حمد از خداوند می‌خواهیم ما را در راه کسانی قرار دهد که به آنها نعمت داده است، اما منظور از این نعمت‌ها چیزی جز نعمت‌های باطنی ویژه نیست که فقط مخصوص عده‌ای خاص است و با ورود به بهشت کامل می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) جلسه تفسیر آیت الله محمد محمدی ری شهری، تولیت آستان حضرت شاه عبدالعظیم(ع) پنجشنبه، 22 آبان بعد از نماز مغرب و عشا در مصلای حرم حضرت شاه عبدالعظیم(ع) برگزار شد.
بنا بر این گزارش، در حال حاضر در جلسات تفسیر این مفسر قرآن، تبیین آیات سوره مبارکه حمد، پیگیری می‌شود. وی در تفسیر آیه «اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ» گفت: در نمازهای پنچ گانه درخواست خود را از خداوند در قالب این آیه بیان می‌کنیم و می‌خواهیم که خداوند ما را به راه راست هدایت فرماید، اما این راه راست چه راهی است، «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ؛ راه آنان که گرامىشان داشتهاى نه [راه] مغضوبان و نه [راه] گمراهان»، (حمد/ 7) منظور راه کسانی است که خداوند به آنها نعمت داده است.
وی افزود: حال این سؤال پیش می‌آید که خداوند به چه کسانی نعمت داده است. نعمت‌های الهی چند دسته هستند؛ دسته اول نعمت‌های ظاهری خداوند است که همه از آن برخوردارند و منظور آیه، این نیست چون این نعمت به همه افراد اعطا شده است. دسته دوم نعمت‌های باطنی است، مثل فطرت، خداشناسی و توحید که خداوند این استعداد را به همه داده است، پس منظور آیه، این گروه از نعمت‌ها نیز نیست. دسته سوم نعمت‌های ظاهری ویژه است که مظاهر رحمت رحیمه الهی هستند و ویژه مؤمنان است و تعبیر «رحمت‌پاداشی» نیز از آن می‌شود.
تولیت آستان حضرت شاه عبدالعظیم(ع) در مثال نعمت‌های ظاهری ویژه گفت: مانند آیه ششم سوره ابراهیم، «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اذْکُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْکُمْ ...؛ و [به خاطر بیاور] هنگامى را که موسى به قوم خود گفت نعمت خدا را بر خود به یاد آورید...»، منظور این آیه نعمت ظاهری ویژه است که خداوند فقط به بنی‌اسرائیل داده بود و آن در ادامه آیه آمده است: «... إِذْ أَنجَاکُم مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذَابِ وَیُذَبِّحُونَ أَبْنَاءکُمْ وَیَسْتَحْیُونَ نِسَاءکُمْ وَفِی ذَلِکُم بَلاء مِّن رَّبِّکُمْ عَظِیمٌ؛ آنگاه که شما را از فرعونیان رهانید [همانان] که بر شما عذاب سخت روا مىداشتند و پسرانتان را سر مىبریدند و زنانتان را زنده مىگذاشتند و در این [امر] براى شما از جانب پروردگارتان آزمایشى بزرگ بود».
وی ادامه داد: در آیه 137 سوره اعراف «وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِینَ کَانُواْ یُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِی بَارَکْنَا فِیهَا وَتَمَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ بِمَا صَبَرُواْ وَدَمَّرْنَا مَا کَانَ یَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا کَانُواْ یَعْرِشُونَ؛ و به آن گروهى که پیوسته تضعیف مىشدند [بخشهاى] باختر و خاورى سرزمین [فلسطین] را که در آن برکت قرار داده بودیم به میراث عطا کردیم و به پاس آنکه صبر کردند وعده نیکوى پروردگارت به فرزندان اسرائیل تحقق یافت و آنچه را که فرعون و قومش ساخته و افراشته بودند ویران کردیم»، نعمت‌های الهی که به قوم بنی‌اسرائیل اعطا شده بود، برشمرده شده است، به تعبیری کلمات حسنای الهی بر بنی اسرائیل کامل شد و حکومت زمین برای بنی‌اسرائیل شد و این پاداش صبر آنها بود. اعطای نعمت ویژه حکمت دارد و حکمت این نعمت، صبر آنها بود. نعمت‌های ظاهری فرعونیان به خاطر صبر بنی‌اسرائیل از بین رفت.
صبر بر جور و مقاومت، تسلط بر سرنوشت را به دنبال دارد
آیت‌الله ری‌شهری با بیان اینکه در طول تاریخ ثابت شده است که هر جمعیتی بر جور مقاومت کند، خداوند آنها را بر سرنوشتشان مسلط می‌فرماید، گفت: نمونه این مورد آیه 9 سوره احزاب است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَاءتْکُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَکَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرًا؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید نعمتخدا را بر خود به یاد آرید آنگاه که لشکرهایى به سوى شما [در]آمدند پس بر سر آنان تندبادى و لشکرهایى که آنها را نمىدیدید فرستادیم و خدا به آنچه مىکنید همواره بیناست»، این آیه، سال پنجم هجری را یادآوری می‌کند، آن هنگام که در جنگ احزاب، قبایل مختلف عرب بر ضد مسلمانان متحد شدند.
وی افزود: در همین رابطه امام علی(ع) در جنگ صفین به سپاهیانش فرمود: «فلما رآنا الله صبرا صدقا أنزل الله بعدونا الکبت، وأنزل علینا النصر»، (وقعه الصفین/531)، به این معنا که خداوند وقتی دید صادق هستیم و صابر، دشمن را سرکوب کرد و اسلام پیروز شد. بنی‌اسرائیل از نعمت ظاهری ویژه برخوردار شدند ولی عاقبت بخیر نشدند، پس منظور از نعمت در آیه هفتم سوره حمد، این دسته از نعمت‌ها هم نیست.
تولیت آستان حضرت شاه عبدالعظیم(ع) آخرین گروه از نعمت‌ها را، نعمت های باطنی ویژه دانست و در تبیین آن اظهار کرد: این دسته از نعمت‌ها در واقع توفیق و هدایت خاص خداوند است. هدایتی که انسان را به مقصد می‌رساند. در روایتی از امام علی(ع) آمده است: «النعیم فی الدنیا الامن وصحة الجسم وتمام النعمة فی الآخرة دخول الجنة وما تمت النعمة على عبدٍ قط ما لم یدخل الجنة»، (معانی الاخبار: 87/408)، در این روایت امنیت و سلامتی جسم دو نعمت مهم برشمرده شده‌اند و مکمل این نعمت‌ها ورود به بهشت دانسته شده است. در واقع نعمت بر کسی تمام نمی‌شود مادامی که وارد بهشت نشده است. در حدیثی دیگر از آن حضرت می‌خوانیم: «کل نعیم دون الجنة فهو محقور، وکل بلاء دون النار عافیة؛ هر نعمتی بدون بهشت حقیر است و هر بلایی غیر از آتش جهنم، عافیت است».
