واكاوی كسب علم از منظر قرآن/
آيه 40 سوره «نور» علم را به روشنايی تعبير كرده‌است
گروه فعاليت‌های قرآنی: علم، عين نور است و خداوند در آيات قرآن، ايمان و علم را به نور تعبير فرموده است و در سوره «نور» آيه 40 هم اشاره به اين مسأله دارد، در اين آيه نور بر حسب تفسير اهل‌بيت(ع) تفسير به علم شده است.
حجت‌الاسلام و المسلمين «محمدعلی ثناپور» مسئول شورای هماهنگی تبليغات اسلامی جايزان در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه خوزستان، با بيان اين مطلب عنوان كرد: با توجه به آياتی كه در ابتدای وحی بر پيامبراكرم(ص) نازل شد، درمی‌يابيم كه آغاز وحی با يك حركت علمی همراه بوده و به اعتقاد تمام مفسران نخستين آياتی كه بر قلب نازنين پيامبر(ص) نازل شد و روح تازه‌ای در كالبد بشر دميد، توجه به امر علم‌آموزی است.
وی گفت: با آمدن دين مبين اسلام كه كامل‌ترين آيين‌های الهی بود، نقطه پايان اديان صورت گرفت. در عين اين كه پيامبر خدا فردی امی و درس نخوانده بود و محيط آن زمان حجاز يك‌پارچه جهل و نادانی بود، خداوند در نخستين آياتش تكيه بر مسأله علم و قلم، می‌كند.
ثناپور ادامه داد: اين امر اهميت و جايگاه علم را بيان می‌كند كه بلافاصله بعد از نعمت بزرگ خلقت و آفرينش به فراگيری علم در قرآن كريم اشاره می‌كند.
مسئول شورای هماهنگی تبليغات اسلامی جايزان بيان كرد: خداوند متعال موجودات بسياری را خلق كرده است از جمله جمادات، كائنات، جن، ملائكه و انسان، كه از بين همه اين موجودات خداوند انسان را خليفه خود برشمرده است.
وی گفت: علم و آگاهی ملاك برتری اين خليفه الهی است. وقتی نهايت و هدف غايی از خلقت انسان مشخص می‌شود برخی تصور می‌كنند كه انسان دانش را تنها از آن جهت كه او را بر طبيعت، برتر داشته، می‌آموزد، درصورتی كه چنين نيست.
وی تأكيد كرد: انسان دانش و آگاهی را از آن جهت كه او را بر طبيعت مسلط می‌كند، نمی‌خواهد. خداوند فريضه حقيقت‌جويی را در وی قرار داده است كه در واقع آن آگاهی را برای انسان لذت‌بخش و مطلوب می‌كند.
ثناپور گفت: علم از نظر روايات و قرآن علاوه بر اين كه وسيله‌ای برای بهتر زيستن و خوب فهميدن، بلكه مطلوب بشر است، لذا می‌بينيم در روايات و قرآن اشاره بسيار زيادی به كسب علم شده است.
وی افزود: خداوند متعال در آيه 35 سوره مباركه «نور»، نور را به علم معرفی كرده و می‌فرمايد: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَیْتُونِةٍ لَّا شَرْقِیَّةٍ وَلَا غَرْبِیَّةٍ یَكَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یَشَاءُ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِيمٌ.»، «دا نور آسمانها و زمين است مثل نور او چون چراغدانى است كه در آن چراغى و آن چراغ در شيشهاى است آن شيشه گویى اخترى درخشان است كه از درخت خجسته زيتونى كه نه شرقى است و نه غربى افروخته مىشود نزديك است كه روغنش هر چند بدان آتشى نرسيده باشد روشنى بخشد روشنى بر روى روشنى است خدا هر كه را بخواهد با نور خويش هدايت مىكند و اين مثلها را خدا براى مردم مىزند و خدا به هر چيزى داناست»
ثناپور ادامه داد: پس علم، عين نور است و در اين آيات شريفه ايمان علم را به نور تغيير فرموده است و در سوره «نور» آيه 40 هم اشاره به اين مسأله دارد، «أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِی بَحْرٍ لُّجِّیٍّ یَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ یَدَهُ لَمْ یَكَدْ یَرَاهَا وَمَن لَّمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ»، «يا [كارهايشان] مانند تاريكيهایى است كه در دريایى ژرف است كه موجى آن را مىپوشاند [و] روى آن موجى [ديگر] است [و] بالاى آن ابرى است تاريكيهایى است كه بعضى بر روى بعضى قرار گرفته است هر گاه [غرقه] دستش را بيرون آورد به زحمت آن را مىبيند و خدا به هر كس نورى نداده باشد او را هيچ نورى نخواهد بود» در اين آيه نور بر حسب تفسير اهل‌بيت(ع) تفسير به علم شده است.
وی گفت: علم عنايت الهی است امروزه می‌بينيم تمام تمدن‌ها و علوم كه نصيب بشر شده بر محور علم و قلم دور می‌زند. شنيده‌ايم كه مداد علما بر خون شهدا پيشی گرفته است چرا كه اين هم زيربنای خون شهيدان و هم پشتوانه آن قلم‌ها است.
وی افزود: اگر جامعه‌ای پيشرفت كرد به خاطر عالمان آن جامعه است و فساد و تباهی اجتماعات هم از قلم‌های مسموم و فاسد مايه می‌گيرد.
ثناپور خاطرنشان كرد: در كتاب «ارشاد القلوب» جلد يك صفحه 183 آمده كه «هلاك رجال امتی فی ترك العلم و جمع المال» هلاك در ترك علم و در خلاف اين در جمع مال است. در سوره «قلم» آيه اول می‌فرمايد «نون و القلم» خداون بر ابزار و نتيجه آن قسم ياد می‌كند.
وی ادامه داد: تمام فرشتگان برای طالبان علم بال‌هايشان را می‌گسترانند. زمانی كه خداوند به ملائكه دستور داد بر آدم سجده كنند به واسطه علم وی بوده است.
وی گفت: با آمدن دين مبين اسلام كه كامل‌ترين آيين‌های الهی بود، نقطه پايان اديان صورت گرفت. در عين اين كه پيامبر خدا فردی امی و درس نخوانده بود و محيط آن زمان حجاز يك‌پارچه جهل و نادانی بود، خداوند در نخستين آياتش تكيه بر مسأله علم و قلم، می‌كند.
ثناپور ادامه داد: اين امر اهميت و جايگاه علم را بيان می‌كند كه بلافاصله بعد از نعمت بزرگ خلقت و آفرينش به فراگيری علم در قرآن كريم اشاره می‌كند.
مسئول شورای هماهنگی تبليغات اسلامی جايزان بيان كرد: خداوند متعال موجودات بسياری را خلق كرده است از جمله جمادات، كائنات، جن، ملائكه و انسان، كه از بين همه اين موجودات خداوند انسان را خليفه خود برشمرده است.
وی گفت: علم و آگاهی ملاك برتری اين خليفه الهی است. وقتی نهايت و هدف غايی از خلقت انسان مشخص می‌شود برخی تصور می‌كنند كه انسان دانش را تنها از آن جهت كه او را بر طبيعت، برتر داشته، می‌آموزد، درصورتی كه چنين نيست.
وی تأكيد كرد: انسان دانش و آگاهی را از آن جهت كه او را بر طبيعت مسلط می‌كند، نمی‌خواهد. خداوند فريضه حقيقت‌جويی را در وی قرار داده است كه در واقع آن آگاهی را برای انسان لذت‌بخش و مطلوب می‌كند.
ثناپور گفت: علم از نظر روايات و قرآن علاوه بر اين كه وسيله‌ای برای بهتر زيستن و خوب فهميدن، بلكه مطلوب بشر است، لذا می‌بينيم در روايات و قرآن اشاره بسيار زيادی به كسب علم شده است.
وی افزود: خداوند متعال در آيه 35 سوره مباركه «نور»، نور را به علم معرفی كرده و می‌فرمايد: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَیْتُونِةٍ لَّا شَرْقِیَّةٍ وَلَا غَرْبِیَّةٍ یَكَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یَشَاءُ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِيمٌ.»، «دا نور آسمانها و زمين است مثل نور او چون چراغدانى است كه در آن چراغى و آن چراغ در شيشهاى است آن شيشه گویى اخترى درخشان است كه از درخت خجسته زيتونى كه نه شرقى است و نه غربى افروخته مىشود نزديك است كه روغنش هر چند بدان آتشى نرسيده باشد روشنى بخشد روشنى بر روى روشنى است خدا هر كه را بخواهد با نور خويش هدايت مىكند و اين مثلها را خدا براى مردم مىزند و خدا به هر چيزى داناست»
ثناپور ادامه داد: پس علم، عين نور است و در اين آيات شريفه ايمان علم را به نور تغيير فرموده است و در سوره «نور» آيه 40 هم اشاره به اين مسأله دارد، «أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِی بَحْرٍ لُّجِّیٍّ یَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ یَدَهُ لَمْ یَكَدْ یَرَاهَا وَمَن لَّمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ»، «يا [كارهايشان] مانند تاريكيهایى است كه در دريایى ژرف است كه موجى آن را مىپوشاند [و] روى آن موجى [ديگر] است [و] بالاى آن ابرى است تاريكيهایى است كه بعضى بر روى بعضى قرار گرفته است هر گاه [غرقه] دستش را بيرون آورد به زحمت آن را مىبيند و خدا به هر كس نورى نداده باشد او را هيچ نورى نخواهد بود» در اين آيه نور بر حسب تفسير اهل‌بيت(ع) تفسير به علم شده است.
وی گفت: علم عنايت الهی است امروزه می‌بينيم تمام تمدن‌ها و علوم كه نصيب بشر شده بر محور علم و قلم دور می‌زند. شنيده‌ايم كه مداد علما بر خون شهدا پيشی گرفته است چرا كه اين هم زيربنای خون شهيدان و هم پشتوانه آن قلم‌ها است.
وی افزود: اگر جامعه‌ای پيشرفت كرد به خاطر عالمان آن جامعه است و فساد و تباهی اجتماعات هم از قلم‌های مسموم و فاسد مايه می‌گيرد.
ثناپور خاطرنشان كرد: در كتاب «ارشاد القلوب» جلد يك صفحه 183 آمده كه «هلاك رجال امتی فی ترك العلم و جمع المال» هلاك در ترك علم و در خلاف اين در جمع مال است. در سوره «قلم» آيه اول می‌فرمايد «نون و القلم» خداون بر ابزار و نتيجه آن قسم ياد می‌كند.
وی ادامه داد: تمام فرشتگان برای طالبان علم بال‌هايشان را می‌گسترانند. زمانی كه خداوند به ملائكه دستور داد بر آدم سجده كنند به واسطه علم وی بوده است.
