نگاهی به كتاب «شهدای صدر اسلام و شهدای كربلا»
گروه انديشه: كتاب «شهدای صدر اسلام و شهدای كربلا» نوشته آيت‌الله سيدعلی‌اكبر قرشی به همت انتشارات نويد اسلام شرح حال دو گروه از شهدای صدر اسلام به ترتيب جنگ‌ها و شهدای بزرگوار واقعه كربلا است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، كتاب حاضر شرح حال و بيان زندگی‌نامه دو گروه از شهدای فضيلت و قربانيان راه توحيد و اسلام است. گروه اول شهدای اول اسلام است كه در زمان رسول خدا(ص) به مصداق «بَلْ أَحْیَاء عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ» در جوار آرميده و به اسلام و قرآن عزت و عظمت بخشيده‌اند.
نويسنده در مقدمه كتاب می‌افزايد: گروه دوم شهدای بزرگوار كربلاست كه در ركاب اباعبدالله الحسين(ع) شهيد شده و در معيت آن انسان مافوق، حماسه جاودان كربلا را به وجود آورده و به «وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ» مقام رسيده‌اند.
دانستن حال هر دو گروه به انسانيت درس سعادت آزادگی و آزاده زيستن را داده‌اند، لازم است تا بدانيم اوج فراز ايمان و اخلاص به كجا منتهی می‌شود، مخصوصاً احوال و عظمت شهدای كربلا كه به نظرم تا به حال آن چنان كه بايد و شايد و به طور كامل معرفی نشده‌اند.
آيت‌الله قرشی معتقد است كه اين كتاب در شرح حال شهدای كربلا به كتاب «ابصار العين» مرحوم سماوی كه توسط حجت‌الاسلام بخشايش «انصار الحسين» محمدمهدی شمس‌الدينی رجحان دارد و در عين حال در تأليف اين كتاب از آن دو استفاده شده است.
وی در معرفی منابع خود تصريح كرد: ارشاد مفيد، بحار مجلسی، مناقب ابن شهر آشوب، مقتل ابی مخنف، نفس المهموم محدث قمی، لهوف سيد بن طاووس، اعيان الشيعه سيدمحسن امين، تنقيح المقال مامقانی، مقاتل الطالبيين ابوالفرج، مقتل خوارزمی، سيره ابن هشام، مغازی واقدی و غيره استفاده شده است و در آخر كتاب زيارت ناحيه مقدسه را نقل كرده‌ايم.
آيت‌الله قرشی در ادامه اين كتاب با بيان اين‌كه در مكه تنها دو نفر سميه و ياسر، مادر و پدر عمار زير شكنجه شهيد شدند، می‌آورد: اصحاب آن حضرت هرگاه در مكه اجازه دفاع و مقاومت می‌خواستند در جواب می‌فرمود: «ان لم اومر بالقتال» من فعلا به جنگ مأمور نشده‌ام، و چون به مدينه هجرت فرمودند و آيه 39 از سوره حج نازل شد كه «أُذِنَ لِلَّذِينَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ» و حضرت اذن جهاد از خداوند دريافت كرد.
وی در ادامه به بيان شهدای هر يك از جنگ‌ها و سريه‌های پيامبر اكرم(ص) می‌پردازد؛ وی در ابتدای هر بخش توضيح كوتاهی درباره زمان درگيری، زمينه‌های پيدايش جنگ و حوادث واقع شده در آن ارائه می‌دهد و پس از آوردن ليستی از شهدا به معرفی شهدا همراه با قاتلين آنها می‌پردازد.
به عنوان نمونه نويسنده در ذيل عنوان «شهدای بدر، چهارده نفر» می‌آورد: بدر دشت وسيعی است در جنوب غربی مدينه كه با مدينه در حدود 156 كيلومتر فاصله دارد، جنگ تاريخی و سرنوشت‌ساز «بدر» در سال دوم هجرت در آنجا واقع شد و به پيروزی قوای توحيد و شكست نيروی شك انجاميد، در هفده ماه رمضان جنگ آغاز گرديد و هفتاد نفر از مشركان كشته شده و هفتاد نفر اسير گرديدند.
نگارنده در ادامه اين بخش شهدای بدر را برمی‌شمرد و مینويسد: عمير بن ابی وقاص برادر سعد بن ابی وقاص كه عمر بن عبدود او را شهيد كرد، او شانزده سال داشت، رسول خدا(ص) او را از شركت در جنگ منع فرمود، ولی او به قدری گريه كرد تا حضرت را راضی نمود، پدرش می‌گويد: حمايل شمشير او را از كمی سن، من می‌بستم.
وی در بخش «شهدای جنگ طائف؛ دوازده نفر شهيد» می‌آورد: رسول خدا(ص) بعد از شكست كفار در حنين به طرف طائف حركت، قبيله ثقيب كه در حنين منهزم شده بودند وارد طائف شده و دروازه‌های آن‌را بستند و حضرت بيست و چند روز طائف را در محاصره داشت. در محاصره طائف دوازده نفر از مسلمانان توسط تيراندازان طائف از بالای حصار شهر تيراندازی كردند، شهيد شدند.
به نظر آيت‌الله قرشی، اصحاب رسول الله و اميرالمؤمنين(ع) قابل مقايسه با اصحاب امام حسين(ع) نيستند، چون آنها با علم به اين‌كه كشته خواهند شد، از امام(ع) دست نكشيدند، حضرت در شب عاشورا به آنها فرمود: فردا من كشته می‌شوم و شما هم همگی كشته است و حدی از شما باقی نمی‌ماند.
نويسنده در ادامه به 144 نفر از شهدای كربلا اشاره می‌كند و شرح حال مختصری از هر يك از اين شهدا ارائه می‌دهد. به عنوان نمونه وی در شرح حال «عابس بن ابی شبيب شاكری» می‌آورد: در زيارت ناحيه مقدسه فرموده: «السلام علی عابس بن ابی شبيب الشاكری» و در زيرات رجبيه آمده: «السلام علی عابس بن ابی شبيب الشاكری» بدون «ابی».
آيت‌الله قرشی در ادامه می‌آورد: او در روز عاشور به امام حسين(ع) گفت: يا اباعبدالله به خدا قسم در روی زمين عزيز از تو بر من و محبوب‌تر از تو بر من كسی نيست، نه نزديك و نه دور، و اگر می‌توانستم با چيزی عزيزتر از جانم و خونم از تو دفاع كنم، حتما می‌كردم. سلام بر تو يا اباعبدالله شهادت می‌دهم كه من در دين تو و دين پدرت هستم.
نويسنده در ادامه كتاب به معرفی كسانی می‌پردازد كه در كوفه شهيد شدند، كه از اين جمله می‌توان به قيس بن مسهر صيداوی، عبدالله بن يقطر، مسلم بن عقيل بن ابيطالب، هانی بن عروه اشاره كرد. وی در شرح حال هانی بن عروه می‌آورد: او از بزرگان كوفه و از اصحاب رسول خدا(ص) و از اصحاب اميرالمؤمنين(ع) بود و در جنگ جمل و صفين و نهروان در ركاب آن حضرت جنگيده بود و از اركان حركت و قيام حجر بن عدی به شمار می‌رفت و چون ابن زياد به كوفه آمد، مسلم بن عقيل به خانه او منتقل شد.
آيت‌الله قرشی در انتهای كتاب متن كامل زيارت ناحيه مقدسه را بيان می‌كند و مینويسد: زيارت ناحيه مقدسه همان است كه در آن هشتاد و يك نفر از شهدا نقل شده و به آنها سلام داده شده است، نگارنده اطمينان دارم كه منظور از ناحيه مقدسه امام زمان(عج) است و نه امام عسكری(ع)، زيرا كلمه «ناحيه» فقط درباره امام عصر(عج) متدوال بوده است.
يادآور می‌شود، كتاب «شهدای صدر اسلام و شهدای كربلا» نوشته آيت‌الله سيدعلی‌اكبر قرشی به شمارگان 2500 نسخه به بهای 250000 ريال در 212 صفحه به همت انتشارات نويد اسلام در سال 1385 روانه بازار نشر شده است.
نويسنده در مقدمه كتاب می‌افزايد: گروه دوم شهدای بزرگوار كربلاست كه در ركاب اباعبدالله الحسين(ع) شهيد شده و در معيت آن انسان مافوق، حماسه جاودان كربلا را به وجود آورده و به «وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ» مقام رسيده‌اند.
دانستن حال هر دو گروه به انسانيت درس سعادت آزادگی و آزاده زيستن را داده‌اند، لازم است تا بدانيم اوج فراز ايمان و اخلاص به كجا منتهی می‌شود، مخصوصاً احوال و عظمت شهدای كربلا كه به نظرم تا به حال آن چنان كه بايد و شايد و به طور كامل معرفی نشده‌اند.
آيت‌الله قرشی معتقد است كه اين كتاب در شرح حال شهدای كربلا به كتاب «ابصار العين» مرحوم سماوی كه توسط حجت‌الاسلام بخشايش «انصار الحسين» محمدمهدی شمس‌الدينی رجحان دارد و در عين حال در تأليف اين كتاب از آن دو استفاده شده است.
وی در معرفی منابع خود تصريح كرد: ارشاد مفيد، بحار مجلسی، مناقب ابن شهر آشوب، مقتل ابی مخنف، نفس المهموم محدث قمی، لهوف سيد بن طاووس، اعيان الشيعه سيدمحسن امين، تنقيح المقال مامقانی، مقاتل الطالبيين ابوالفرج، مقتل خوارزمی، سيره ابن هشام، مغازی واقدی و غيره استفاده شده است و در آخر كتاب زيارت ناحيه مقدسه را نقل كرده‌ايم.
آيت‌الله قرشی در ادامه اين كتاب با بيان اين‌كه در مكه تنها دو نفر سميه و ياسر، مادر و پدر عمار زير شكنجه شهيد شدند، می‌آورد: اصحاب آن حضرت هرگاه در مكه اجازه دفاع و مقاومت می‌خواستند در جواب می‌فرمود: «ان لم اومر بالقتال» من فعلا به جنگ مأمور نشده‌ام، و چون به مدينه هجرت فرمودند و آيه 39 از سوره حج نازل شد كه «أُذِنَ لِلَّذِينَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ» و حضرت اذن جهاد از خداوند دريافت كرد.
وی در ادامه به بيان شهدای هر يك از جنگ‌ها و سريه‌های پيامبر اكرم(ص) می‌پردازد؛ وی در ابتدای هر بخش توضيح كوتاهی درباره زمان درگيری، زمينه‌های پيدايش جنگ و حوادث واقع شده در آن ارائه می‌دهد و پس از آوردن ليستی از شهدا به معرفی شهدا همراه با قاتلين آنها می‌پردازد.
به عنوان نمونه نويسنده در ذيل عنوان «شهدای بدر، چهارده نفر» می‌آورد: بدر دشت وسيعی است در جنوب غربی مدينه كه با مدينه در حدود 156 كيلومتر فاصله دارد، جنگ تاريخی و سرنوشت‌ساز «بدر» در سال دوم هجرت در آنجا واقع شد و به پيروزی قوای توحيد و شكست نيروی شك انجاميد، در هفده ماه رمضان جنگ آغاز گرديد و هفتاد نفر از مشركان كشته شده و هفتاد نفر اسير گرديدند.
نگارنده در ادامه اين بخش شهدای بدر را برمی‌شمرد و مینويسد: عمير بن ابی وقاص برادر سعد بن ابی وقاص كه عمر بن عبدود او را شهيد كرد، او شانزده سال داشت، رسول خدا(ص) او را از شركت در جنگ منع فرمود، ولی او به قدری گريه كرد تا حضرت را راضی نمود، پدرش می‌گويد: حمايل شمشير او را از كمی سن، من می‌بستم.
وی در بخش «شهدای جنگ طائف؛ دوازده نفر شهيد» می‌آورد: رسول خدا(ص) بعد از شكست كفار در حنين به طرف طائف حركت، قبيله ثقيب كه در حنين منهزم شده بودند وارد طائف شده و دروازه‌های آن‌را بستند و حضرت بيست و چند روز طائف را در محاصره داشت. در محاصره طائف دوازده نفر از مسلمانان توسط تيراندازان طائف از بالای حصار شهر تيراندازی كردند، شهيد شدند.
به نظر آيت‌الله قرشی، اصحاب رسول الله و اميرالمؤمنين(ع) قابل مقايسه با اصحاب امام حسين(ع) نيستند، چون آنها با علم به اين‌كه كشته خواهند شد، از امام(ع) دست نكشيدند، حضرت در شب عاشورا به آنها فرمود: فردا من كشته می‌شوم و شما هم همگی كشته است و حدی از شما باقی نمی‌ماند.
نويسنده در ادامه به 144 نفر از شهدای كربلا اشاره می‌كند و شرح حال مختصری از هر يك از اين شهدا ارائه می‌دهد. به عنوان نمونه وی در شرح حال «عابس بن ابی شبيب شاكری» می‌آورد: در زيارت ناحيه مقدسه فرموده: «السلام علی عابس بن ابی شبيب الشاكری» و در زيرات رجبيه آمده: «السلام علی عابس بن ابی شبيب الشاكری» بدون «ابی».
آيت‌الله قرشی در ادامه می‌آورد: او در روز عاشور به امام حسين(ع) گفت: يا اباعبدالله به خدا قسم در روی زمين عزيز از تو بر من و محبوب‌تر از تو بر من كسی نيست، نه نزديك و نه دور، و اگر می‌توانستم با چيزی عزيزتر از جانم و خونم از تو دفاع كنم، حتما می‌كردم. سلام بر تو يا اباعبدالله شهادت می‌دهم كه من در دين تو و دين پدرت هستم.
نويسنده در ادامه كتاب به معرفی كسانی می‌پردازد كه در كوفه شهيد شدند، كه از اين جمله می‌توان به قيس بن مسهر صيداوی، عبدالله بن يقطر، مسلم بن عقيل بن ابيطالب، هانی بن عروه اشاره كرد. وی در شرح حال هانی بن عروه می‌آورد: او از بزرگان كوفه و از اصحاب رسول خدا(ص) و از اصحاب اميرالمؤمنين(ع) بود و در جنگ جمل و صفين و نهروان در ركاب آن حضرت جنگيده بود و از اركان حركت و قيام حجر بن عدی به شمار می‌رفت و چون ابن زياد به كوفه آمد، مسلم بن عقيل به خانه او منتقل شد.
آيت‌الله قرشی در انتهای كتاب متن كامل زيارت ناحيه مقدسه را بيان می‌كند و مینويسد: زيارت ناحيه مقدسه همان است كه در آن هشتاد و يك نفر از شهدا نقل شده و به آنها سلام داده شده است، نگارنده اطمينان دارم كه منظور از ناحيه مقدسه امام زمان(عج) است و نه امام عسكری(ع)، زيرا كلمه «ناحيه» فقط درباره امام عصر(عج) متدوال بوده است.
يادآور می‌شود، كتاب «شهدای صدر اسلام و شهدای كربلا» نوشته آيت‌الله سيدعلی‌اكبر قرشی به شمارگان 2500 نسخه به بهای 250000 ريال در 212 صفحه به همت انتشارات نويد اسلام در سال 1385 روانه بازار نشر شده است.
