کتاب «ماهیت و ضرورت پول و بهره در نظام سرمایهداری: رویکرد انتقادی» منتشر شد
گروه اقتصاد: کتاب «ماهیت و ضرورت پول و بهره در نظام سرمایهداری: رویکرد انتقادی» توسط انتشارات ارسطو روانه بازار نشر شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، این کتاب در نه فصل تنظیم شده و با نگاه انتقادی به ماهیت پول و بهره و بحران‌های اقتصادی- اجتماعی ناشی از آن پرداخته است. در این کتاب ضمن پرداختن به ماهیت پول و بهره در نظام متعارف و بحران های اقتصادی- اجتماعی ناشی از آن، با رویکرد اسلامی راه‌حل‌های برون رفت از آن نیز بیان میشود.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: پول به عنوان یک قرارداد اجتماعی، شکل‌دهنده و تسهیل کننده فعالیتهای اقتصادی انسان‌ها است. بنابراین شکل‌گیری فعالیتهای اقتصادی بستگی تام به نهادینه شدن نظام‌های پولی دارد. نظام پولی مسلط امروز دارای نواقص عمده‌ای است. بنابراین، ضعف تلقی رایج نسبت به ماهیت پول، مکانیزم انتشار و نحوه توزیع آن، باعث ناکارآمدی نظام پولی حاکم شده که نتیجه نهایی آن می‌تواند ناکارآمدی در تخصیص بهینه منابع و هزینه رفاهی تورم باشد. از این رو، رشد ثروت پولی و افزایش بدهی‌ها، تمرکز ثروت در دست گروهی خاص، توزیع ناعادلانه درآمدها، پایمال شدن عدالت اجتماعی، مصرف‌گرایی و ایجاد بحران های زیست محیطی، افزایش بیکاری، تورم و در نهایت تهدید صلح اجتماعی از طریق بحران‌های اقتصادی ـ اجتماعی، برخی از پیامدهای منفی نرخ بهره مثبت در جامعه است.
در بخش دیگری از پیش‌گفتار می‌خوانیم: «بهره پولی معلول پول کالایی است که از قوانین کالا تبعیت نمی‌کند. هر کالایی در معرض تلف شدن و از مد افتادن بوده و نگهداری آن همراه با هزینه است، به همین خاطر باید به سرعت در بازار عرضه شود؛ در حالی که پول هیچ یک از این خطرات را نداشته و با توجه به رجحان نقدینگی پول، بازدهی خود پول بیشتر از دارایی‌های دیگر است و کَنز پول صورت می‌گیرد. بنابراین هیچ زمانی بازار حقیقی پول بر اساس عرضه و تقاضای پول شکل نمی‌گیرد. این در حالی است که با خارج شدن پول از جریان اقتصادی، چرخ‌های اقتصاد نیز از کار می‌افتد. به بیان واضح‌تر، ضوابط بازار در مورد پول برقرار نیست. از یک طرف صاحبان مشاغل و خانوارها برای تامین کالاهای سرمایه ای و نیازهای مصرفی متقاضی وام هستند؛ از طرف دیگر، صاحبان پول نقد تنها در صورتی حاضر به عرضه پول خود هستند که بهره دریافت کنند. بنابراین، در نظام سرمایهداری بهره رشوه‌ای است که به صاحبان پول نقد داده میشود تا این کالای حیاتی را عرضه کنند. واضح است تا زمانی که پول از چنین ماهیتی برخوردار باشد، حاکمیت و سلطه اصلی با پول و سرمایه خواهد بود و نیروی انسانی چاره‌ای جز اسارت و بندگی نخواهد داشت. نتیجه نهایی نظام پولی مبتنی بر بهره، علاوه بر بحران‌های اقتصادی و زیست محیطی، ایجاد شکاف طبقاتی و تنش‌های اجتماعی بین فقیر و غنی است و باعث از بین رفتن سنت انفاق، قرض‌الحسنه و اجتماع‌های انسانی می شود. به همین دلیل تمام ادیان الهی آن را ممنوع کرده‌اند و بدترین کیفرها را برای آن در نظر گرفته اند. همچنین، نرخ بهره پولی عامل جدایی پس انداز و سرمایه گذاری است؛ زیرا با توجه به اینکه نرخ بهره پولی حدی است بر بازدهی سرمایه گذاری، تمایل کل به سرمایه گذاری کاهش مییابد و پروژه های سرمایه گذاری کمتری حائز اولویت انتخاب خواهند شد؛ بنابراین این شکاف بین پس انداز و سرمایه گذاری بیشتر خواهد شد و رکود عمیق تر میشود. نتیجه بحث این می شود که کل پس اندازی که به‌وسیله خانوارها از نظام خارج میشود، به چرخه اقتصاد بر نمی گردد».
این کتاب در نه فصل تنظیم شده است و با نگاه انتقادی به ماهیت پول و بهره، به بحران های اقتصادی- اجتماعی ناشی از آن نیز پرداخته است. تأکید اصلی این کتاب بیشتر بر ماهیت بهره و بحران های اقتصادی- اجتماعی ناشی از آن است و بحث ماهیت پول به طور اجمالی بررسی شده است. در فصل اول به طور اجمالی به بیان ماهیت پول و سیر تحول آن پرداخته شده است. در فصل دوم، مفهوم، ماهیت و سیر تاریخی ممنوعیت بهره در غرب بررسی شده و مخالف با بهره از زمان عهد عتیق تا قرن 21 دنبال شده است. در فصل سوم، دکترین غرب در دفاع از بهره و به سیر تحولات تضعیف نظریه ممنوعیت بهره در غرب پرداخته شده است. در فصل چهارم، تبیین و نقد ماهیت نظریه مولد بودن سرمایه، در فصل پنجم، تبیین و نقد ماهیت نظریه مولد فیزیکی بودن سرمایه بوم باورک، در فصل ششم، تبیین و نقد ماهیت نظریه بهره فیشر؛ در فصل هفتم، ماهیت نظریه بهره صفر شومپیتر تبیین و نقد شده است. در فصل هشتم، به تحلیل رابطه نرخ بهره پولی و بحران های اقتصادی پرداخته شده و راه برون رفت با رویکرد اسلامی مطرح شده است. سرانجام در فصل نهم به رابطه بین نرخ بهره اسمی، مالیات تورمی و رفاه پرداخته شده است.
نخستین ویراست کتاب «ماهیت و ضرورت پول و بهره در نظام سرمایه داری: رویکرد انتقادی»، به قلم حجت ایزدخواستی و رحیم دلالی‌اصفهانی، توسط انتشارات ارسطو در 233 صفحه چاپ شده و با قیمت ۱۰۰ هزار ریال در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
