جایگاه مؤسسات در نمایشگاه بین‌المللی قرآن از نگاه مدیران/ لزوم بازسازی زیرساخت‌ها
گروه مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد: بیست و سومین نمایشگاه قرآن، امسال همانند سال گذشته احتمال دارد در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شود، بر اساس پیش‌بینی مسئولان، این نمایشگاه به‌مدت یک ماه میزبان قرآن‌دوستان است و این در حالی است که هنوز مشکلات زیر‌ساختی نمایشگاه حل نشده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در آخرین روزهای زمستان سال 1372 در دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت ارشاد جنب و جوش زیادی به چشم می‌خورد و شواهد نشان میداد کار بزرگی در پیش است.
شادروان طاهر حدیثی در گفت‌وگویی با نمایندگان رسانههای جمعی از برگزاری اولین نمایشگاه قرآن دراسفندماه همان سال خبر داد.
نخستین گام در مسیری پرخطر نهاده شد. میرسلیم، وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی در افتتاحیه آن دوره از نمایشگاه قرآن ابراز امیدواری کرده بود، طی سال‌های بعد نمایشگاه قرآن به‌صورت بین‌المللی برگزار شود.
این وعده اگرچه با یکسال تأخیر یعنی در سومین دوره نمایشگاه عملی شد، اما جای خوشبختی را داشت که همانند بسیاری دیگر از طرحهای بر کاغذ مانده فرهنگی برای ابد به بوته فراموشی سپرده نشد.
پس از بیست و دو سال برگزاری نمایشگاه قرآن اکنون فرصت مناسبی برای تحلیل آنچه در این سال‌ها گذشته، به‌وجود آمده است.در همین راستا خبرگزاری ایکنا برآن شده است تا در گزارشی جایگاه مؤسسات قرآنی ـ مردمی و فضای اختصاص داده شده برای این مؤسسات در نمایشگاه قرآن را ارزیابی کند.
باغ موزه دفاع مقدس در میزبانی موفق نبود
در ابتدای راه ایکنا به سراغ حسن محمدی، مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور رفته و گفت‌گویی با او داشته است.
محمدی با اشاره به مکان برگزاری نمایشگاه قرآن در دو مکان مصلی و باغ موزه دفاع مقدس، می‌گوید: یکی از مهم‌ترین ضعف‌هایی که باغ موزه دفاع مقدس دارد این است که فضای آن برای نمایشگاه طراحی نشده است، این مکان یک فضای طبیعی و بوستان‌گونه است.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته نمایشگاه قرآن در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد، بیان می‌کند: با توجه به اینکه باغ موزه دفاع مقدس، مخصوص نمایشگاه نبود، یک نمایشگاه در درون آن به راه افتاد و همین امر باعث شد تا مشکلاتی به‌وجود بیاید. طبیعی است که فضایی که اصلاً کارکرد نمایشگاهی نداشته باشد نمی‌تواند میزبان خوبی برای یک نمایشگاه بین‌المللی باشد و قطعاً با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهد شد و معضلات اجرایی زیادی را به بار می‌آورد.
بیست و دومین نمایشگاه قرآن در مأموریت خود موفق عمل نکرد
در ادامه قاسم سهرابی، بازرس هیئت مدیره اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور با بیان اینکه بیست و دومین نمایشگاه به اهداف خود نرسید، بیان می‌کند: با توجه به برپایی بیست و دومین نمایشگاه قرآن کریم در سال گذشته در باغ موزه دفاع مقدس، به طبع مشکلات بسیاری برای مؤسسات قرآنی مردمی ایجاد شد.
وی با تأکید بر اینکه نمایشگاه قرآن در سال گذشته با تغییر مکانی که داشت، نتوانست در مأموریت و برآوردن اهداف خود موفق باشد، اظهار کرد: نمایشگاه قرآن کریم در سال گذشته نتوانست نیازهای مخاطبان و بازدید‌کنندگان را برطرف کند و بصیرت و آن نگاه قرآنی که در مخاطبان باید ایجاد می‌شد، محقق نشد و ذهنیت بازدید‌کنندگان از نمایشگاه قرآن طور دیگری بود.
سهرابی با اشاره به اینکه، حضور مؤسسات مردمی در نمایشگاه قرآن کریم، تنها بهمنظور مسائل اقتصادی نیست، تأکید کرد: این تفکر بسیار اشتباه است که مؤسسات قرآنی بهمنظور فروش محصولات در نمایشگاه قرآن شرکت کرده‌اند، بلکه بهمنظور ارائه فعالیت قرآنی و نشان دادن قرآن به مخاطبان در این نمایشگاه حاضر شده و بعد معنوی را در‌نظر گرفته شده است.
بازرس هیئت مدیره اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور در ادامه با اشاره به اینکه از بازدید‌کنندگان نمایشگاه قرآن در برپایی هر‌چه بهتر نمایشگاه قرآن کریم باید نظرسنجی صورت گیرد، می‌گوید: بهمنظور برپایی شایسته نمایشگاه قرآن کریم باید از بازدید‌کنندگان نظرسنجی شود و با توجه به بازخوردها و تأثیرات بر مخاطبان برنامه‌ریزی‌ها صورت گیرد.
تعطیلی نمایشگاه به نوعی عقب‌روی است
سهرابی با اشاره به شواهدی بر تعطیلی نمایشگاه قرآن کریم در سال 94، تأکید کرد: معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از بنیانگذاران نمایشگاه قرآن است که در برپایی مستمر این نمایشگاه همچنان باید استوار پیش رود و با بستن درهای نمایشگاه قرآن و برچسب تعطیلی بر آن، به نوعی عقب‌روی در امر قرآن است که با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری، باید جامعه قرآنی داشته باشیم و به‌سمت و سوی قرآن پیش رویم.
متمرکز نبودن فضای نمایشگاه قرآن؛ معضل مؤسسات
حجت‌الاسلام سید‌احمد سجادی، مدیرعامل مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان نیز با اشاره به فضای کلی نمایشگاه قرآن به میزبانی باغ موزه دفاع مقدس به ایرادات و مشکلاتی که در سال گذشته برای غرفه‌داران مؤسسات قرآنی به‌وجود آمده بود اشاره می‌کند، و می‌گوید: متمرکز نبودن فضای نمایشگاه از جمله مشکلاتی بود که در سال گذشته بازدید‌کنندگان را کمتر به سمت این غرفه‌ها جذب می‌کرد.
سجادی با اشاره به همزمانی برگزاری این نمایشگاه با ماه رمضان، می‌گوید: در رفت و آمدهای بازدید‌کنندگان و ساعات ورود و خروج و ساعت افطار آنان بی‌نظمی‌هایی وجود داشت و حتی فضایی به منظور افطار در اختیار غرفه‌داران مشخص نشده بود و همچنین وسایل رفاهی و بهداشتی در‌نظر گرفته نشده بود.
بازدید از غرفه‌های ابتدایی سالن
وی در ادامه تأکید می‌کند: بسیاری از بازدید‌کنندگان چون مساحت را زیاد می‌دیدند از همان ابتدا تصمیم می‌گرفتند که تنها از چند غرفه بازدید کنند و به بقیه غرفه‌ها سر نمی‌زدند و غرفه‌هایی که در اختیار مؤسسات قرآنی گذاشته شده بود در وسط سالن بود و تعداد کمی از بازدید‌کنندگان را جذب می‌کرد و این موضوع بر فروش محصولات تأثیر می‌گذاشت.
درخواست مؤسسات قرآنی برای برگزاری نمایشگاه قرآن
سجادی با اشاره به برگزاری نمایشگاه قرآن کریم در مصلای بزرگ امام خمینی(ره)، بیان می‌کند: مؤسسات قرآنی درخواست دارند که در برگزاری این نمایشگاه در مصلی تلاش شود تا هم برای بازدید‌کنندگان از نظر رفت و آمد مشکلی نباشد و هم برای غرفه‌داران بازخورد خوبی داشته باشد.
حضور موفق مؤسسات قرآنی در مصلی
سیدمرتضی نیکزاد، مدیر بنیاد قرآن روشندلان اصفهان با بیان اینکه، کتاب قرآن مجید از بزرگی و عظمت در کشور قرآنی و اسلامی ما برخوردار است، اظهار می‌کند: با تعطیلی نمایشگاه کاری درست نمی‌شود و مشکلات برطرف نمی‌شود و باید مسئولان ساختارها رابازسازی کنند و با رایزنی‌هایی که با مدیران مصلی امام خمینی(ره) انجام می‌شود، مکان موسسه را به جایگاه همیشگی انتقال دهند.
وی در ادامه می‌گوید: موسسات قرآنی طی سالیان گذشته، تجربیات و بازخوردهایی مناسبی در مصلی داشته‌اند که در مکان باغ موزه دفاع مقدس جز نارضایتی چیزی نبود و با مشکلات بسیاری در رفت و آمد، تجدید وضو، صرف افطار، گرمای بالا، نبود وسیله تهویه و ... پیش رو بودند که امیدواریم در بیست و دومین دوره برپایی نمایشگاه قرآن، با انتخاب مکان مناسب مشکلات برطرف شود.
آبگرفتگی غرفه‌های مؤسسات قرآنی در نمایشگاه قرآن
مدیربنیاد قرآن روشندلان اصفهان در ادامه با اشاره به اینکه در نمایشگاه قرآن سال گذشته، مکان باغ موزه دفاع مقدس برای مؤسسات قرآنی مشکلات بسیاری به‌وجود آورد، اظهار می‌کند: با توجه به اینکه باغ موزه دفاع مقدس، مکانی بوستان‌گونه است، با آبیاری گل و درختان، آب با فشار بسیار به داخل غرفه‌ها نفوذ کرد و مؤسسات آبگرفتگی غرفه‌ها را شاهد بودند و به‌دنبال آن خسارات بسیاری برای محصولات نوشتاری حاصل شد که نارضایتی غرفه داران را به دنبال داشت.
صورت مسئله را پاک نکنیم
نیکزاد با بیان اینکه تعطیلی نمایشگاه قرآن کریم راه‌حل برطرف کردن مشکلات نیست، بیان می‌کند: تعطیلی تنها راه‌حل نیست و نباید صورت مسئله را پاک کنیم و با تمام قوت و قدرت باید در برپایی نمایشگاه قرآن کریم تلاش کرده و با عظمت، شأن قرآن را در جهان نشان دهیم.
حمایت مالی برای حضور مؤسسات قرآنی در نمایشگاه
ابراهیم مرادی، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات قرآنی مردمی استان بوشهر با بیان اینکه مؤسسات محروم با حمایت می‌توانند در این عرصه حضور داشته باشند، تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته به مؤسسات مناطق محروم، با حمایت‌های مالی بن‌هایی با رقم 500 تا یک میلیون پرداخت می‌شد که بتوانند در نمایشگاه قرآن حضور یابند که دو سالی از این موضوع می‌گذرد و حمایتی انجام نشده است و این کار باعث کمرنگ شدن حضور موسسات مناطق محروم در نمایشگاه قرآن شده است.
وی با اشاره به اینکه در سال گذشته نمایشگاه در مکان دائمی خود برپا نشد و در باغ موزه دفاع مقدس برپا شد، اظهار می‌کند: با توجه به تغییر مکان نمایشگاه و عدم حمایت مالی سال گذشته در نمایشگاه حضور نداشتیم و در بازخوردهای مؤسسات حاضر نیز نارضایتی به گوش رسید.
مرادی با توجه به اینکه هیچ یک از مؤسسات قرآنی استان بوشهر در نمایشگاه قرآن سال گذشته، غرفه‌ای نداشت، بیان می‌کند: اگر به نمایشگاه با نگاه بازدید‌کننده، بنگریم، برپایی در مکان مصلی بسیار مناسب و بازخورد قرآنی بالاتری دارد که این ظرفیت در باغ موزه دفاع مقدس به چشم نمی‌خورد.
مصلی از فضای قرآنی مناسب‌تری برخوردار است
حجت‌الاسلام و‌المسلمین مهدی مقامی، عضو هیئت مدیره اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور با اشاره به فضای مناسب مصلی در برپایی نمایشگاه قرآن کریم، می‌گوید: در کشور قرآنی ایران و البته در تهران مکان مناسبی برای برپایی نمایشگاه کتاب و قرآن کریم ساخته نشده است که در این راستا تنها مکان با فضای قرآنی، مصلی امام خمینی(ره) است که مناسب‌ترین مکان بهمنظور برپایی این جریان بزرگ قرآنی مشخص می‌شود.
اعتماد به نهادهای مردمی در برپایی نمایشگاه
مدیرعامل مؤسسه تدبر در قرآن کریم و سیره در ادامه با اشاره به اینکه باید اسباب و شرایط حضور نهادهای مردمی در نمایشگاه قرآن کریم فراهم شود، بیان می‌کند: عملاً شرایط حضور نهادها و سازمان‌های مردمی را باید نمایشگاه قرآن فراهم کنیم و از ظرفیت‌ها و نظرات آنان در این امر کمک گرفته و با واگذاری این امر مهم را با اعتماد کامل به مؤسسات قرآنی واگذار کنیم.
دعوت از مؤسسات قرآنی
وی با اشاره به اینکه از توان افراد قرآنی که حرفی برای گفتن دارند باید استفاده کرد، می‌گوید: با توجه به اینکه برپایی نمایشگاه قرآن هزینه‌های خاصی دارد و افراد فعال قرآنی که محصولات خوبی برای عرضه داشته ولی از نظر مالی در مضیقه هستند، حمایت انجام شود و از مؤسسات قرآنی با احترام برای شرکت در نمایشگاه دعوت شود و صرفاً برای ثبت نام فراخوان اعلام نشود.
چالش‌های نمایشگاه قرآن
عضو هیئت مدیره اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور در ادامه با اشاره به چالش‌ها و آسیب‌های نمایشگاه قرآن که همواره به چشم می‌خورد، اظهار می‌کند: یکی از چالش‌های نمایشگاه قرآن کریم، عدم ارائه قرآن و پژوهش‌های قرآنی است و تنها حضور مؤسسات و نهادهای مردمی را به بازدید‌کنندگان نشان می‌دهیم و گردهمایی قرآنی برای مؤسسات قرآنی ایجاد شده است و مفهوم اصلی قرآن به فراموشی سپرده شده که یک آسیب جدی در نمایشگاه به‌شمار می‌رود و چالش دیگر؛ برپایی بخش‌های زیاد و گوناگون قرآنی است که مخاطبان را در یافتن بخش‌های مورد نیاز، دچار سردرگمی می‌کند.
وی با اشاره به چالش‌های مطرح شده در نمایشگاه قرآن، پیشنهادهایی را مطرح می‌کند و می‌گوید: بخش‌بندی نمایشگاه قرآن کریم بر اساس فعالیت‌های قرآنی انجام شود و اساساً فعالیت‌های قرآنی در سه حوزه تعریف شده که شامل آموزش‌های قرآنی، پژوهش‌های قرآنی و یا هنرهای قرآنی است که در چیدن بخش‌های نمایشگاه قرآن، این موضوعات را مد‌نظر قرار دهیم
حجت‌الاسلام مقامی در پایان با درخواستی که از متولیان برپایی نمایشگاه قرآن، بیان می‌کند: از دست‌اندرکاران قرآنی که وظیفه برپایی نمایشگاه را دارند، خواستاریم، به بدنه قرآنی ـ مردمی کشور اعتماد کنند و از ظرفیت‌‌های آنان استفاده کرده، زیرا قریب بر 4 هزار مؤسسه قرآنی ـ مردمی فعال در کشور داشته که بار مباحث قرآنی بر دوش این نهادها است و دارای توانمندی‌های بالایی هستند که در امر قرآن می‌توان از آنها بهره برد.
گزارش از سمیه عیادی
