شناسایی استعدادها از اثرات استخدام مربیان قرآنی
گروه فعالیت‌های قرآنی: در نشست بررسی کارکرد مدارس قرآن در مورد خروجی‌های این مدارس و نیز سرنوشت آنها بحث و تبادل نظر و شناسایی استعدادهای قرآنی تنها یکی از خروجی‌های این طرح عنوان شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست تعدادی از معلمان و کارشناسان قرآنی شهر تهران به منظور عملکرد مدارس قرآنی در ایکنا برگزار شد. در این نشست که با حضور سه کارشناس مسئول قرآن، عترت و نماز شهر تهران و نیز مدیر قرآن، عترت و نماز اداره آموزش و پرورش شهر تهران برگزار شد، به برخی ابهامات در مورد مدارس قرآنی پاسخ داده شد.
معلم‌های قرآن که معاون پرورشی شدند
در ابتدای این نشست محمد حیدری، کارشناس و معلم قرآن منطقه هفت تهران با بیان اینکه مربیان قرآن در ابتدای امر به عنوان معلم قرآن استخدام شدند و در مرحله بعدی با عنوان مربی پرورشی کار خود را ادامه دادند، اظهار کرد: این افراد در حال حاضر با عنوان معاونان پرورشی در مدارس انجام وظیفه می‌کنند، طرحی که از جانب آموزش و پرورش برای استخدام معلمان قرآن ارائه شد در ابتدای امر کلی بود و در حال حاضر مدیرمحور پیش می‌رود.
وی با بیان اینکه استخدام معلمان قرآن در مدارس اصولی نبوده است، اظهار کرد: وضعیت مربیان و معلمان قرآن به این شکل پیش رفت که ابتدا مربی قرآن بودند و در گام بعدی معلم پرورشی ـ فرهنگی و در گام آخر به عنوان معاون فرهنگی شناخته می‌شدند. ارائه طرح استخدام معلمان قرآن از سوی وزارتخانه، اگر بر همان اصول ابتدایی پیش می‌رفت شاید موفق‌تر عمل می‌کرد.
حیدری با بیان اینکه یکی از برنامه‌های منسجم و درستی که در حال حاضر در زمینه برنامه‌های قرآنی پیش می‌رود مسابقات قرآن و عترت دانش آموزی است، اظهار کرد: این مسابقات که در سطح مدارس برگزار می‌شود نمی‌تواند تنها معیار سنجش برای فعالیت معلمان قرآن در مدارس باشد. در مدارس قرآنی چه در گذشته و چه در حال حاضر، برنامه خاص و منسجمی ارائه نشده است و همین امر باعث شده که معلمان، دچار سردرگمی شوند.
کم رنگ شدن برنامه‌های پرورشی در مدارس
وی با بیان اینکه متاسفانه در حال حاضر برنامه‌های پرورشی در مدارس خیلی کم‌رنگ شده است، گفت: وزیر آموزش و پرورش نیز در صحبت‌هایی که داشتند، به این امر اشاره داشت که آموزش و پرورش کم کم به سمت صرفاً برنامه‌های آموزشی می‌رود و از برنامه‌های پرورشی غافل شده است که این امر خود آسیبی جدی برای آموزش و پرورش است.
این کارشناس قرآن عترت و نماز به زمان آموزشی در مدارس ابتدایی و دبیرستان اشاره کرد و گفت: باید یک برنامه‌‌‌ریزی درستی در حیطه آموزشی در این مدارس باشد چرا که هشت ماه تحصیلی برای مدارس ابتدایی زمان طولانی و برای دبیرستان کوتاه است و باید این وقت آزاد دانش‌آموزان ابتدایی با برنامه‌های قرآنی پر شود.
حیدری در پایان بیان کرد: در زمان‌هایی که معلمان درس‌های مختلف در کلاس حضور پیدا نمی‌کردند مربیان پرورشی جایگزین می‌شدند و این فرصتی بود تا معلمان پرورشی برنامه‌های قرآنی و پرورشی مدنظر خود را برای دانش‌آموزان ارائه دهند.
تسهیل در ورود دانش‌آموزان به فعالیت‌های قرآنی فوق برنامه
در بخش دیگری از این نشست، ملکی، کارشناس مسئول قرآن، عترت و نماز منطقه 11 آموزش و پرورش تهران نیز با بیان اینکه در کلیت قضیه حرکت خوبی بود، گفت: به اعتقاد من راه‌اندازی مدارس قرآن، دارای محسناتی بود.
وی افزود: با اجرای طرح مدارس قرآن، وضعیت به گونه‌ای شد که ورود دانش‌آموزان علاقه‌مند به قرآن که تا پیش از این در مساجد آموزش‌ها را فرا می‌گرفتند، تسهیل شد و برای آموزش‌های بیشتر وارد مدارس شدند و این باعث شد تا ساماندهی بهتری نسبت به این قضیه داشته باشیم.
این کارشناس مسئول امور قرآنی تصریح کرد: بعد از ورود معلم‌های قرآن به این طرح یک سری آموزش‌ها برای آنها در نظر گرفته شد، البته در این زمینه آموزش‌های ضمن خدمت کم‌رنگ بود و بحث آموزش در تهیه و تدوین چند بسته آموزشی و دادن برخی منابع به معلم‌های قرآن خلاصه شد. در منطقه 11 که در محدوده فعالیت کاری من بود ساعت تشکیل کلاس‌ها در مدارس قرآن از ساعت 13 تا 17 بود که این بحث موافق‌ها و مخالفان زیادی داشت.
ملکی در ادامه با تأکید مجدد بر اینکه کلیت کار و تشکیل مدارس قرآن حرکت خوبی بود، اظهار کرد: همان طور که گفته شد در کلیت کار ایرادی وجود ندارد اما هر حرکتی در آغاز همراه با اشکالاتی است که این طرح نیز این گونه بود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مورد وضعیت فعلی مدارس قرآن کریم، گفت: در حال حاضر مدارس قرآن وجود خارجی ندارد، اما معلم‌هایی که برای این کار استخدام شدند می‌توانند با هماهنگی مدیران مدارس فعالیت داشته باشند. در کلیت کار معلم‌هایی که برای آموزش قرآن در مدارس قرآن استخدام شدند، مربی پرورشی هستند.
در ادامه این نشست، ابوالفضل علاءالدینی، کارشناس مسئول قرآن، عترت و نماز منطقه 18 که در این نشست حاضر شده بود، به فعالیت‌هایی که در این منطقه و در قالب مدارس قرآنی تاکنون صورت گرفته است اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه این منطقه از چهره‌های قرآنی فراوانی بهره‌مند است از لحاظ کاری پیشرفت‌هایی وجود داشته است که سعید پرویزی یکی از قاریان برجسته کشور از جمله آنها است.
تهیه بانک اطلاعاتی در منطقه 18
وی افزود: در این منطقه بانک اطلاعاتی را تهیه کرده‌ایم و با استفاده از بخش‌نامه‌ها در بعدازظهرها آموزش‌هایی در مدارس داده شده است. در زمینه مدارس قرآنی و فعالیت آن همه چیز بستگی به مدیر منطقه دارد، ما در منطقه خودمان با استفاده از این مدارس فعالیت‌های خوبی داشته‌ایم، هر سال که محافل انس با قرآن برگزار می‌شد، امسال این محافل باشکوه‌تر برگزار شد.
این کارشناس مسئول قرآن، عترت و نماز منطقه 18 نیز با بیان اینکه طرح مدارس قرآن طرح خوبی بود، اظهار کرد: خروجی این طرح در هر منطقه بستگی به مدیران مناطق دارد، با استفاده از مدارس قرآن برای اولیاء و مربیان دانش آموزان نیز کلاس‌های آموزش قرآن کریم برگزار کرده‌ایم و همه این مواردی که صورت گرفته است به صورت مستند موجود است.
در ادامه این نشست، مدیر قرآن، عترت و نماز اداره آموزش و پرورش شهر تهران نیز در سخنانی با اشاره به اینکه در شهر تهران 60 کارشناس مسئول قرآن، عترت و نماز فعالیت دارند، گفت: سال 1390، 10 هزار مدرسه قرآن در سطح کشور و 1000 مدرسه قرآن در سطح شهر تهران راه‌اندازی شد، این مدارس کار خود را با استخدام پنج هزار مربی قرآن آغاز کردند. با توجه به اینکه مربیان پرورشی رغبت چندانی به فعالیت‌های فوق‌برنامه که آموزش‌های قرآن نیز یکی از آنها بود نداشتند، این پنج هزار مربی قرآن برای آموزش‌های فوق برنامه استخدام شدند.
حسینی‌فر افزود: این مدارس میزبان مجامع قرآنی بودند که این مجامع در برخی از مدارس قبل از ساعت شروع کار مدارس و برخی نیز بعد از شروع کار مدارس فعالیت داشتند. این برنامه‌ها هنوز هم اجرا می‌شود اما تحت عنوان مدارس قرآن نیست، در واقع مربیان استخدام شده تحت عنوان مربی قرآن و فعالیت‌های آموزشی استخدام شدند.
تعریف 20 وظیفه اصلی برای مربیان استخدام شده
وی با بیان اینکه برای این مربیان 20 وظیفه اصلی تعریف شده بود، اظهار کرد: در بین پنج هزار مربی استخدام شده سهم شهر تهران 410 مربی بود که در ابتدا پیمانی و سپس هم تبدیل وضعیت به مربی تربیتی با گرایش قرآنی شدند و قصد داریم در آینده به معاون پرورشی تبدیل شوند.
استخدام برای اجرای فعالیت‌های دینی و فوق برنامه
مدیر قرآن، عترت و نماز اداره آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه قسمتی از کار آموزش و پرورش بحث پرورشی است، بیان کرد: این را نیز باید بدانیم که کار پرورشی محدود به یک وظیفه نیست. وظیفه مربیان استخدام شده آموزش براساس برنامه درسی نبوده است، استخدام شدند تا فعالیت‌های دینی و فوق‌برنامه را انجام دهند. با توجه به اینکه با کمبود نیرو خصوصاً در بحث پرورشی مواجه‌ایم 40 تا 50 درصد فعالیت‌های پرورشی کار قرآنی است.
حسینی‌فر تصریح کرد: یکی از اولویت‌های اصلی این افراد برگزاری فعالیت‌های قرآنی است اما زمانی که بستر تغییر می‌کند، فعالیت‌ها گسترش خواهد یافت، مدیران مدرسه کار را به صورت تیمی انجام می‌دهند و از تمام ظرفیت‌ها برای این کار استفاده می‌کنند.
وی همچنین اظهار کرد: برخی از کارشناسان مسئول قرآن، عترت و نماز در برنامه ستادی نیز مورد استفاده قرار می گیرند و برخی از برنامه‌های اخلاقی، آموزشی و ...را نیز با استفاده از وجود این مربیان انجام می‌دهیم. یکی از اثرات وجود این مربیان این بود که برخی از دانش‌آموزان که به دلایل مختلف در برنامه‌ها شرکت نمی‌کردند را وارد فضای قرآنی مدارس کردیم.
مدیر قرآن، عترت و نماز اداره آموزش و پرورش شهر تهران تصریح کرد: این استعدادها با استفاده از وجود مربیان قرآن شناسایی و به جامعه قرآنی معرفی شده‌اند که در آینده حرف‌های زیادی برای گفتن خواهند داشت. به عنوان مثال سال گذشته که مسابقات برگزار شد برخی از شرکت کنندگان بدون سابقه حضور در مسابقات و تنها در اولین دوره حضور موفق به کسب رتبه در رشته اذان یا قرائت قرآن شدند. یقیناً دلیل بروز چنین رویدادی حضور مربیان قرآن در مدارس بوده است، ورود این مربیان در بخش بانوان بسیار بهتر و اثرگذارتر بوده است.
مدارس قرآن نیامد تا تمامی مشکلات را برطرف کند
وی با تأکید بر اینکه قرار نبود تا با تشکیل مدارس قرآنی تمامی مشکلات قرآن برطرف شود، گفت: این مدارس تشکیل شد تا افرادی که علاقه‌مند به فعالیت‌های قرآنی هستند در این عرصه حضور منسجم‌تری داشته باشند، فلسفه تشکیل مدارس این نبود که همه قرآن را فرابگیرند. البته اینگونه نیست که در آموزش پرورش به این فکر نباشیم.
مدیر قرآن، عترت و نماز اداره آموزش و پرورش شهر تهران افزود: باید به این امر توجه داشته باشیم که فعالیت‌های پرورشی ما در دل فعالیت‌های آموزشی نیست اما فعالیت‌های آموزشی در دل برنامه درسی است، معلم قرآن در مدارس چه آموزگار باشد چه معلم دینی باید در قالب برنامه درسی فعالیت داشته باشد، اما معاونت پرورشی فعالیت‌های فوق برنامه از جمله برگزاری مسابقات و محافل و .. را در دستور کار دارد.
برنامه رسمی آموزش قرآن برعهده آموزگاران است
حسینی‌فر بیان کرد: بنابراین برنامه رسمی درس قرآن برعهده معلمی که برای این کار تربیت شده است، خواهد بود، اینگونه نیست که حتماً معلم قرآن که استخدام شده است مورد استفاده قرار گیرد. فلسفه استخدام این نیروها این بود که آموزش‌های تخصصی قرآن را ارائه دهند، قرار بود این معلم قرآن به مربی قرآن درسی نیز کمک کنند، بنابراین باید برنامه درسی با برنامه فوق‌برنامه مقداری از هم جدا می‌شدند.
وی بیان کرد: درست است که دانش آموز 12 سال در مدارس است و باید در این مدت قرآن را فرا بگیرد، اما اگر کسی نیاز به صوت و لحن و یا تجوید دارد، نباید از آموزش پرورش انتظار پاسخگویی به این نیاز وجود داشته باشد. ما نباید از آموزش پرورش انتظار داشته باشیم که دانش‌آموزان را به صورت تخصصی قرآنی کند، برای این کار باید دارالقرآن‌هایی را در کنار آموزش و پرورش احداث کنیم که راه آموزش قرآن را در کنار آموزش و پرورش ادامه دهد.
آموزش و پرورش در زمینه آموزش قرآن ناموفق نبوده است
مدیر قرآن، عترت و نماز اداره آموزش و پرورش شهر تهران اظهار کرد: به اعتقاد من آنچه که در اذهان عمومی مبنی بر اینکه آموزش و پرورش در زمینه آموزش قرآن موفق نبوده است، صحیح نیست، من باور دارم که آموزش و پرورش در زمینه آموزش قرآن کریم خوب کار کرده و ساعت‌های زیادی را برای توانمندسازی آموزگاران و دبیران دینی و قرآن در نظر گرفته است، باز هم انجام می‌دهد، در طول سال سه برنامه 15 ساعته برای روخوانی و روان‌خوانی دبیران دینی و قرآن مدارس گذاشته می‌شود تا هم خودشان توانمند شوند و هم دانش‌آموزان در این زمینه فعال شوند.
حسینی‌فر افزود: در سال 91 در ازای هر تابلوی مدرسه قرآن که نصب شد یک مربی برای آموزش قرآن در نظر گرفته بودیم که برخی از مربیان کار آموزش دو مدرسه را انجام می‌دادند تا فعالیت‌های فوق برنامه را انجام دهند، الان هم در شهر تهران این گونه است و 400 مربی این شهر کار آموزش را در مدارس انجام می‌دهند.
برای نهضت قرآنی باید همه بسیج شوند
وی با اشاره به اینکه در این زمینه باید توان آموزش و پرورش نیز مورد توجه قرار گیرد، گفت: همه مشکلاتی که وجود دارد ناشی از آموزش و پرورش نیست همه باید دست در دست هم دهیم و نهضتی را به وجود بیاوریم تا همه بتوانند قرآن را به راحتی قرائت کنند.
یادآور می‌شود، این نشست سه‌شنبه 15 اردیبهشت‌ماه و به منظور عملکرد مدارس قرآنی در ایکنا برگزار شد.
