مسجد با روحانی بومی موفق‌تر است تا روحانی اعزامی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) مجید معارف، استاد دانشکده الهیات و معارف دانشگاه تهران اظهار کرد: یکی از امتیازات ادیان الهی اعم از اسلام و ادیان پیش از اسلام، آن بود که تلاش می‌شد مکان‌های عبادی همچون مساجد و معابد، از محل زندگی و اجتماع متمایز شده و در واقع به عنوان اماکنی برای انجام عبادات در نظر گرفته‌شود.

وی با تاکید بر اینکه مسجد مکانی است که خداوند خود ضامن محافظت از آن است، ادامه داد: پروردگار متعال در آیه 40 سوره حج می‌فرماید: «و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‌ها و معابد یهود و نصارا و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده می‌شود ، ویران می‌گردد...» به نظر می‌رسد خداوند در این آیه یکی از رسالت‌های خود را صیانت از مساجد می‌داند و با توجه به این اهتمام، حفظ مساجد رسالتی خدایی و الهی به شمار می‌آید.

به گفته وی در سوره مبارکه توبه آیه 18 خداوند می‌فرماید: «جز این نیست که مساجد خدا را کسانی آباد می‌کنند که به خدا و روز واپسین ایمان آورده»؛ شاید برخی از این آیه برداشت کنند که منظور عمران و آبادی مساجد مد نظر است و باید تنها بنای مادی و زیبا با سالنی شیک طراحی شود که دلربا و جذاب بوده و ظاهر خاصی داشته باشد اما مطابق با حدیث معصوم (ع) آنچه موجب عمرانی مساجد می‌شود، حضور مومنان در آن است که به رونق مسجد تفسیر شده‌است.

معارف در ادامه با بیان اینکه رونق مساجد یکی از مهم‌ترین شاخصه‌هایی است که باید در نظر گرفت، تصریح کرد: در صدر اسلام مسجد نه تنها محلی برای برپایی نمازهای جماعت بود، بلکه مرکز فرماندهی پیامبر (ص) محسوب می‌شد و هر گاه حکمی از سوی خداوند نازل می‌شد، پیامبر (ص) از بلال می‌خواست تا مردم را در مسجد جمع کرده و حکم پروردگار را بر آنها ابلاغ کند؛ از همین رو، وقتی آیاتی همچون پرداخت زکات نازل می‌شد، بر اساس آن ثروتمندان موظف به پرداخت آن می‌شدند و از همین کانون پرداخت زکات به طبقه ضعیف جامعه صورت می‌گرفت یا اگر قرار به دفاع نظامی بود، مسجد محلی برای ثبات نیرو، تقویت آنها و فرماندهی می‌شد و صرفا از حالت اقامه نماز خارج بود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مسجد در صدر اسلام در کنار عبادت، دیگر امور مردم نیز از طریق حضور در خانه خدا پیگیری می‌شد، عنوان کرد: مسجد بود که مسلمانان را از احوال یکدیگر باخبر و به رفع نابسامانی‌ها کمک می‌کرد و پشتوانه روحی و روانی برای مردم بود؛ البته پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه اوایل آن این نقش مساجد، بازآفرینی شد و در سال‌های جنگ نیز شاهد این رویکرد بودیم اما به تدریج از رونق این گونه فعالیت‌ها در مساجد کاسته شد و شاید این مسئله به دلیل حساسیت‌های اجتماعی بود.

معارف تاکید کرد: به نظر می‌رسد مسجد پررونق، مسجدی است که هم به لحاظ نمای ظاهری زیبایی داشته باشد و هم در کنار آن امام جماعتی فعال و مردمی در مسجد حضور داشته باشد و رسالت خود را تنها اقامه نماز نداند.

وی بهره‌گیری از امام جماعت محلی را در جذب جوانان به مساجد موثر دانست و بیان کرد: اینکه روحانی مسجد، بومی همان منطقه باشد و افراد محله او را بشناسند و با کلام او آشنا باشند، تاثیر مطلوبی در جذب افراد به مسجد خواهد داشت تا اینکه امام جماعتی به صورت ماموریت، موظف به اقامه نماز در مسجدی شود و پس از آن رسالت خود را پایان یافته بداند.

این استاد دانشگاه یادآور شد: امام جماعت هر محل، قطعا به مشکلات آن منطقه بیش از دیگر روحانیون تسلط داشته و بهتر می‌تواند به مسائل مردم آن محل رسیدگی کرده و پای درد دل‌های آنها بنشیند، بنابراین بهتر است امام جماعت هر مسجد از همان محل انتخاب شده و وقت و فرصتی را نیز برای مردم بگذارد تا آنها مرجعی برای حل و فصل مشکلات خود داشته باشند.