شماره دوم «پژوهش‌های قرآن و حدیث» منتشر شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، شماره دوم مجله علمی و پژوهشی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران مربوط به دوره پاییز و زمستان سال گذشته منتشر شد.
در این شماره مقالاتی با عناوین «نقد دیدگاه مفسران معاصر درباره تعامل پیامبر با اهل کتاب» نوشته امیر احمدنژاد و زهرا کلباسی‌اشتری، «کاوشی در مکی یا مدنی بودن سوره رعد» نگاشته ابراهیم اقبال و عماد صادقی، «دلالت و مصداق روایت «اقرأ کما یقرء النّاس»» اثری از الهه شاه‌پسند، «تکامد در قرآن، تحلیلی بر واژه‌ها و ترکیبات تک‌کاربرد در قرآن کریم» نوشته مرتضی کریمی‌نیا، «تأثیر مبانی معرفت‌شناختی ویتگنشتاین بر ایزوتسو در تحلیل معنایی مفاهیم اخلاقی- دینی قرآن» نگاشته محمد حسین لطفی، « نقد و بررسی ادعای اقتباس قرآن از اشعار جاهلی» نوشته مجید معارف و آلاء وحیدنیا و «تبیین و ارزیابی نظریۀ سزگین دربارۀ شناسایی و بازسازی منابعِ جوامع روایی» اثری از نصرت نیل‌ساز را می‌توان ملاحظه کرد.
در چکیده مقاله تکامد در قرآن، تحلیلی بر واژه ها و ترکیبات تک کاربرد در قرآن کریم می خوانیم: واژه تکامد به کلمه‌ای اطلاق می‌شود که تنها یک بار در سراسر یک متن به کار رفته باشد. بنابراین به واژه‌ای که تنها یک بار در متن قرآن کریم به کار رفته باشد. بنابراین واژه‌ای که تنها یک بار در متن قرآن کریم به کار رفته باشد و هیچ مشتق یا هم‌خانواده‌ای از آن، در متن قرآن نباشد، «تکامد قرآنی» می‌گوییم. مقاله حاضر می‌کوشد علاوه بر طرح و بررسی کلی مسائل پیرامون تکامد‌های قرآنی، فهرستی کامل از این الفاظ ارائه دهد تا بر مبنای آن، بتوان تصویر روشنی از تعداد، پراکندگی، دامنه، و دایره‌های معنایی تکامدها در قرآن به دست آورد. این فهرست می‌تواند به صورت کلی یا جزیی موضوع بررسی دیگر محققان علاقمند به واژه‌شناسی قرآنی شود.
در چکیده مقاله نقد دیدگاه مفسران معاصر درباره تعامل پیابر با اهل کتاب در مکه می‌خوانیم: طبقه قاعده‌ای نانوشته برخی مفسران معاصر بر این باورند که پیامبر(ص) در دوران مکه ارتباطی با اهل کتاب نداشته است و بنابر این، آیات دال بر این ارتباط یا مدنی‌اند –اگر چه در سوره‌های مکی واقع شده‌اند- یا مخاطبی غیر از اهل کتاب داشته‌اند. تتبع در آرای مفسران متقدم، ریشه‌های این باور را نشان داده است و تامل در تحقیقات مستشرقان و دیدگاه آنان مبتنی بر علم پیامبر(ص) از اهل کتاب در محیط مکه، زمینه‌های پذیرش این پیش‌فرض را در تفاسیر آشکار می‌کند.
نصرت نیل‌ساز در مقاله «تبیین و ارزیابی نظریه سزگین درباره شناسایی و بازسازی منابع جوامع اولیه روایی» می‌نویسد: بر اساس نظریه فواد سزگین، نقل حدیث از همان آغاز مبتنی بر منابع مکتوب بوده است و گرچه مولفان آثار خود را به شکل شفاهی نقل می‌کردند، اما احادیث یکدیگر را از منابع مکتوب بر می‌گرفتند. او سند احادیث را مشتمل بر نام مولفان و راویان مجاز کتاب‌ها می‌داند و بر اساس تحلیل سند‌های جوامع روایی موجود روشی را برای بازسازی منابع یک اثر و بازسازی آثار از دست رفته ارائه کرده است.