هشتمین شماره فصلنامه «قرآن و حدیث» منتشر شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، شماره 8 فصلنامه‌‍ «قرآن و حدیث» به همت دانشگاه امام صادق(ع) مربوط به دوره بهار و تابستان 1394 منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره عبارت‌ است از: «بررسی تطبیقی آیه میثاق از نظر استاد شهید مطهری و آیت‌الله جوادی آملی» نوشته مرضیه آب‌یاری و علی‌اکبر نصیری، «فرآیند نتیجه‌گیری مستشرقان در مسائل تاریخ قرآن» نگاشته عباس اشرفی و زهرا بشارتی، «توجه به سبب صدور به مثابه روشی برای نقد شروح نهج‌البلاغه» اثری از مهدی ایزدی و مسعود امانلو، «نقد روایتی مبنی بر غضب پیامبر اکرم(ص) بر حضرت زهرا(س)» نوشته هاجر بنایی و محمدحسین قاسم پیوندی، «بررسی مسئله تشابه در احادیث اعتقادی الکافی از نگاه مجلسی و مازندرانی» کاری از مهدی جلالی، حسن نقی‌زاده و مصطفی فروتن تنها، «بررسی تاریخی «قرانة العامة» و ارتباط آن با روایات حفص از عاصم» نگاشته بی‌بی‌زینب حسینی و مرتضی ایروانی و «بررسی وجوب تعیینی نماز جمعه از خلال آیات و روایات» اثری از احمد علی قانع.

در چکیده «بررسی تطبیقی آیه میثاق از نظر استاد شهید مطهری و آیت‌الله جوادی آملی» می‌خوانیم: «یکی از مهم‏ترین استنادات قرآنی در فطری بودن معارف دینی، آیه 172 اعراف «أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلى» است که می‌توان آن را احتجاجی در برابر معاندین و منکرین دین دانست. آرای گوناگونی از متقدمین و متأخرین در مورد این آیه مطرح شده است؛ برخی آیه را در حد تمثیل دانسته‌اند و بعضی دیگر معتقدند که آیه درصدد بیان واقعیت خارجی است‏. ضرورت بحث از این موضوع، زمانی نمایان می‌شود که اختلاف نظرات متعدد و به ظاهر متناقض در این زمینه، موجب تشویش اذهان عرف و به ویژه علاقه‌مندان به این بحث می‌شود. مقاله حاضر پس از بررسی نظرات دیدگاه‌های شهید مطهری و استاد جوادی‌آملی پیرامون عالم‌ ذر، بیان می‌دارد که وجه تشابه این دو بزرگوار در عنایت به دیدگاه علامه طباطبایی است با این تفاوت که شهید مطهری ظاهراً این نظریه را پذیرفته‌اند، ولی استاد جوادی آن را نقد کرده‌اند، به نظر می‌رسد نوآوری نوشتار حاضر این است که می‌توان دیدگاه ملکوت علامه طباطبایی را با نظریه فطرت استاد جوادی‌آملی جمع کرد.»

نویسندگان مقاله «فرآیند نتیجه‌گیری مستشرقان در مسائل تاریخ قرآن» برآن هستند تا دیدگاه‌های مستشرقان را با استفاده از روش تحلیل محتوا و با بهره‌گیری از ابزار طول معنایی مورد واکاوی قرار داده و به این پرسش که فرآیند نتیجه‌گیری مستشرقان در مسائل تاریخ قرآن چگونه است، پاسخ دهد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد غالب مستشرقان، علیرغم طرح دیدگاه‌های مثبت، از تایید رسالت و شریعت اسلامی خودداری می‌کنند. لکن برخی، انصاف بیشتری به خرج داده و قرآن را در جایگاه خود که کتاب هدایت و بخشی از یک رسالت است، مورد توجه قرار داده‌اند. تحلیل رویکردهای منفی مستشرقان نیز بیانگر این نکته است که با گذشت زمان، نوع شبهه‌افکنی ایشان در موضوعات تاریخ قرآن پیچیده‌تر و به صورت ضمنی و غیر صریح بیان شده است. بر این اساس تقطیع آثار مستشرقان و خوشنودی از ظاهر کلام ایشان، بدون نظرداشت بار معنایی آن، امری پرمخاطره است.

در چکیده مقاله «بررسی وجوب تعیینی نماز جمعه از خلال آیات و روایات» چنین آمده است: «تردیدی در اهمیت برقراری نماز جمعه در اصلاح فرد و اجتماع وجود ندارد. حکم تکلیفی این امر الهی در اذهان عموم مردم متدین به تبع فتوای جمعی از فقهای عظام وجوب تخییری در زمان غیبت است. این مقاله مروری دارد بر آیات قرآنی مربوط به نماز جمعه و روایات معصومان(ع) و با اشاره به سه نظریه مهم یعنی نظریه حرمت و وجوب تخییری و وجوب تعیینی نماز جمعه در زمان غیبت، آیات و روایات مربوط را بازخوانی می‌کند. دلایل مطرح شده توسط قایلان حرمت را سست و ضعیف می‌داند و اعتقاد دارد قایلان بزرگوار قول تخییری نیز برای اثبات رأی خود ادله روشن و قاطعی نیاورده و در نهایت قول به وجوب تعیینی نماز جمعه در این نوشته اثبات می‌گردد. اگر منظور از قایلان به وجوب تخییری وجوب ترتیبی باشد، آن گاه نتیجه این پژوهش منطبق بر آرای آن‌ها خواهد بود و در غیر این صورت شبهه مساوی بودن نماز ظهر و جمعه پرشور نبودن نمازهای جمعه را به دنبال خواهد داشت. وضعیتی که جوامع شیعی برعکس جوامع اهل تسنن با آن مواجه هستند.»