جلیل پروین بیان کرد:
تولیدات علمی قرآنی دانشگاهیان؛ حلقه واسط دانشگاه و جامعه
گروه دانشگاه: معاون آموزشی پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث با اشاره به نقش دانشگاهها در ارتقای جایگاه قرآن در جامعه، بیان کرد: فراورده‌های علمی قرآنی دانشگاهیان حلقه واسط دانشگاه و جامعه هستند.
جلیل پروین، معاون آموزشی پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به آسیب‌شناسی جایگاه قرآن در جامعه با تکیه بر نقش دانشگاهها اظهار کرد: هر پیامی برای رسیدن به مقصد به رسانه و رساننده‌ای نیاز دارد. در همین رابطه دانشگاهها در ترویج فرهنگ قرآن و در تحقق جامعه قرآنی نقش‌های بی‌بدیلی می‌توانند داشته باشند.
وی به ذکر مثال‌هایی در این باره پرداخت و بیان کرد: زبان هنر بهترین رسانه است و برای فراهم‌آوردن محصولات مورد نیاز هنر، می‌توانیم در دانشگاهها به تولیدات علمی بپردازیم، به طور مثال داستان‌های قرآن را از ابتدای خلقت از آدم و حوا تا داستان‌های مربوط به نبی خاتم(ص) و به‌صورت chronological یعنی گاه‌شمارانه و تاریخی با مضامین دقیق هدایتی و تربیتی قرآن در قالب پژوهش‌ها بررسی کنیم. یک سوم آیه‌های قرآن جنبه‌های تاریخی، داستانی و قصص دارد و این داستان‌ها به مثابه نخ تسبیح آیات و سور‌ه‌های قرآن هستند و همه چیز را به هم گره زده‌اند.
پروین ادامه داد: هدف قرآن هدایت است و معنای قرآنی‌شدن جامعه نیز آن است که به هدایت قرآنی مزین شویم. اگر فیلم و یا سریالی و یا هر اثر هنری دیگری بخواهد با مضامین قرآنی تولید شود، محتوای علمی آن را باید دانشگاهها تولید کنند. می‌توانیم در جامعه متکثرگرای امروز نگاه بین‌الادیانی نیز داشته باشیم؛ در جامعه امروز شدیداً نگاه‌های تطبیقی بین‌الادیانی جذابیت دارد؛ به‌طور مثال وجوه اشتراک و افتراق داستان‌های قرآن را که قابلیت تبدیل به اثر هنری دارند با حالت تطبیقی و با مطالعات بین‌الادیانی یهودیان و مسیحیان را نشان دهیم؛ دانشگاهها می‌توانند در چنین زمینه‌هایی برای دانشجویان پایان‌نامه و کارهای تطبیقی تعریف کنند؛ این‌ها کارهایی است که دانشگاهها در فراورده‌های علمی خود می‌توانند انجام دهند، دانشجویان و پژوهشگران داستان‌های قرآنی را با زاویه دید و رویکرد تطبیقی بین‌الادیانی تولید کنند.
تولید اخلاق حرفهای طبق مضامین قرآن در دانشگاهها
معاون آموزشی پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه فراورده‌های علمی قرآنی دانشگاهیان حلقه واسط دانشگاه و جامعه هستند، بیان کرد: فعالیت دیگری که در این باره می‌توان انجام داد آن است که اخلاق کاربردی و حرفهای برگرفته از مضامین قرآن را تولید کنیم، به‌طور مثال به دانشجویانم پیشنهاد داده‌ام بایدها و نبایدهای تعامل زوجین، ابعاد اخلاقی امر به معروف و نهی از منکر در سیره انبیاء، رفتارشناسی پیامبران در مواجه با خویشان منحرف خود، بایدها و نبایدهای تعامل با غیر مسلمانان و ... را از منظر قرآن بررسی کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که تولیدات علمی دانشگاهها چگونه باید به دست مصرف‌کنندگان برسد؟ چه ضمانت اجرایی برای کاربردی شدن این تولیدات وجود دارد؟ اظهار کرد: در آغاز نرم‌افزار و جنبه علمی آن باید در دانشگاه تولید شود و وقتی تولید شد متولیان جامعه ـ اعم از نهادهای خرد مثل خانواده یا ادارات و نهادهای کلان ـ باید اخلاق اجتماعی و حرفهای تولید شده بر اساس نیازهای روز را با ضمانت اجرایی در جامعه تحقق بخشند؛ به این معنی که مثلاً کسی که می‌خواهد شاغل شود، استانداردهایی از بایدها و نبایدهایی که قرآن میفرماید در قالب کتاب و نوشته‌ای در اختیارش قرار داده شود و برای استخدام از او امتحان گرفته شود.
پروین عنوان کرد: در روایات آمده است که در قیامت رتبه انسان‌ها بر اساس میزان قرآنی بودنشان تعیین می‌شود، بهشت را درجاتی است و آن درجات بر اساس میزان قرآنی بودن افراد اعطا می‌شود، ما هم در جامعه باید همین کار را انجام دهیم، هر کس قرآنی‌تر است مقرب‌تر باشد و مسئولیت‌های سنگین بیشتر به او داده شود. در ابتدا باید قرآنی بودن را در دانشگاهها تولید کنیم؛ قرآنی بودن لایه‌هایی دارد و الحمدلله نسبت به گذشته در جامعه‌مان رشد یافته و در حال حاضر قاری و حافظ قرآن فراوانی داریم، اما فهم معانی و مضامین قرآن و از همه مهم‌تر متخلق شدن به اخلاق قرآنی بسیار ضرورت دارد. در مورد پیامبر(ص) نقل است که خلق ایشان، قرآن پیاده شده بوده است. تعاملات، سبک زندگی و اخلاق اجتماعی ما کاملاً دور از اخلاقی است که قرآن به آن اشاره دارد؛ به طور مثال خداوند میفرماید: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»، (اسرا/36)، از چیزی که یقین پیدا نکرده‌ای تبعیت نکن، چقدر ما در این فضاهای سیاسی و اجتماعی با ظنیات و گمان‌ها به ناکجاآبادها می‌رویم؟، یا در جای دیگری آمده است «إِن جَاءكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ»، (حجرات/6) فاسق در این آیه یعنی کسی که سابقه دروغ دارد، آیه میفرماید جست‌وجو کنید؛ پس چرا ما چنین کاری را نمی‌کنیم؟
وی گفت: اخلاق عام اجتماعی و اخلاق خاص حرفهای داریم که آن‌ها را دانشگاهها باید تولید کنند و در اختیار مدیران کلان جامعه بگذارند و آن‌ها زیرمجموعه‌شان را الزام کنند که به لحاظ نظری در این امور و مفاهیم قرآنی تبحر کسب کنند و هم اینکه تربیت شوند؛ چرا که تربیت عمیق‌تر از دانستن است؛ سیره پیامبران و ائمه (ع) را کم و بیش می‌دانیم، می‌دانیم و تربیت نشدیم. می‌دانیم وقتی وارد مجلسی شدیم اولین جایی که هست باید همانجا بنشینیم، اما دقیق تربیت نشدیم که در همه جا ملکه ذهنمان باشد و به آن عمل کنیم. اخلاق حرفهای، کاربردی و اجتماعی را دانشگاهها تولید کنند و بر اساس آن مبنا که درجات بهشت بر اساس قرآن است، در جامعه نیز این استانداردها را از جامعه، کارمندان و کارگزاران بخواهیم و به میزانی که قرآن بدانند و بخوانند و مهم‌تر از همه قرآنی باشند به همان میزان در تعاملاتشان، رفتارهای سازمانی و غیر سازمانی‌شان ارج و قرب داشته باشند.
وی به ذکر مثال‌هایی در این باره پرداخت و بیان کرد: زبان هنر بهترین رسانه است و برای فراهم‌آوردن محصولات مورد نیاز هنر، می‌توانیم در دانشگاهها به تولیدات علمی بپردازیم، به طور مثال داستان‌های قرآن را از ابتدای خلقت از آدم و حوا تا داستان‌های مربوط به نبی خاتم(ص) و به‌صورت chronological یعنی گاه‌شمارانه و تاریخی با مضامین دقیق هدایتی و تربیتی قرآن در قالب پژوهش‌ها بررسی کنیم. یک سوم آیه‌های قرآن جنبه‌های تاریخی، داستانی و قصص دارد و این داستان‌ها به مثابه نخ تسبیح آیات و سور‌ه‌های قرآن هستند و همه چیز را به هم گره زده‌اند.
پروین ادامه داد: هدف قرآن هدایت است و معنای قرآنی‌شدن جامعه نیز آن است که به هدایت قرآنی مزین شویم. اگر فیلم و یا سریالی و یا هر اثر هنری دیگری بخواهد با مضامین قرآنی تولید شود، محتوای علمی آن را باید دانشگاهها تولید کنند. می‌توانیم در جامعه متکثرگرای امروز نگاه بین‌الادیانی نیز داشته باشیم؛ در جامعه امروز شدیداً نگاه‌های تطبیقی بین‌الادیانی جذابیت دارد؛ به‌طور مثال وجوه اشتراک و افتراق داستان‌های قرآن را که قابلیت تبدیل به اثر هنری دارند با حالت تطبیقی و با مطالعات بین‌الادیانی یهودیان و مسیحیان را نشان دهیم؛ دانشگاهها می‌توانند در چنین زمینه‌هایی برای دانشجویان پایان‌نامه و کارهای تطبیقی تعریف کنند؛ این‌ها کارهایی است که دانشگاهها در فراورده‌های علمی خود می‌توانند انجام دهند، دانشجویان و پژوهشگران داستان‌های قرآنی را با زاویه دید و رویکرد تطبیقی بین‌الادیانی تولید کنند.
تولید اخلاق حرفهای طبق مضامین قرآن در دانشگاهها
معاون آموزشی پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه فراورده‌های علمی قرآنی دانشگاهیان حلقه واسط دانشگاه و جامعه هستند، بیان کرد: فعالیت دیگری که در این باره می‌توان انجام داد آن است که اخلاق کاربردی و حرفهای برگرفته از مضامین قرآن را تولید کنیم، به‌طور مثال به دانشجویانم پیشنهاد داده‌ام بایدها و نبایدهای تعامل زوجین، ابعاد اخلاقی امر به معروف و نهی از منکر در سیره انبیاء، رفتارشناسی پیامبران در مواجه با خویشان منحرف خود، بایدها و نبایدهای تعامل با غیر مسلمانان و ... را از منظر قرآن بررسی کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که تولیدات علمی دانشگاهها چگونه باید به دست مصرف‌کنندگان برسد؟ چه ضمانت اجرایی برای کاربردی شدن این تولیدات وجود دارد؟ اظهار کرد: در آغاز نرم‌افزار و جنبه علمی آن باید در دانشگاه تولید شود و وقتی تولید شد متولیان جامعه ـ اعم از نهادهای خرد مثل خانواده یا ادارات و نهادهای کلان ـ باید اخلاق اجتماعی و حرفهای تولید شده بر اساس نیازهای روز را با ضمانت اجرایی در جامعه تحقق بخشند؛ به این معنی که مثلاً کسی که می‌خواهد شاغل شود، استانداردهایی از بایدها و نبایدهایی که قرآن میفرماید در قالب کتاب و نوشته‌ای در اختیارش قرار داده شود و برای استخدام از او امتحان گرفته شود.
پروین عنوان کرد: در روایات آمده است که در قیامت رتبه انسان‌ها بر اساس میزان قرآنی بودنشان تعیین می‌شود، بهشت را درجاتی است و آن درجات بر اساس میزان قرآنی بودن افراد اعطا می‌شود، ما هم در جامعه باید همین کار را انجام دهیم، هر کس قرآنی‌تر است مقرب‌تر باشد و مسئولیت‌های سنگین بیشتر به او داده شود. در ابتدا باید قرآنی بودن را در دانشگاهها تولید کنیم؛ قرآنی بودن لایه‌هایی دارد و الحمدلله نسبت به گذشته در جامعه‌مان رشد یافته و در حال حاضر قاری و حافظ قرآن فراوانی داریم، اما فهم معانی و مضامین قرآن و از همه مهم‌تر متخلق شدن به اخلاق قرآنی بسیار ضرورت دارد. در مورد پیامبر(ص) نقل است که خلق ایشان، قرآن پیاده شده بوده است. تعاملات، سبک زندگی و اخلاق اجتماعی ما کاملاً دور از اخلاقی است که قرآن به آن اشاره دارد؛ به طور مثال خداوند میفرماید: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»، (اسرا/36)، از چیزی که یقین پیدا نکرده‌ای تبعیت نکن، چقدر ما در این فضاهای سیاسی و اجتماعی با ظنیات و گمان‌ها به ناکجاآبادها می‌رویم؟، یا در جای دیگری آمده است «إِن جَاءكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ»، (حجرات/6) فاسق در این آیه یعنی کسی که سابقه دروغ دارد، آیه میفرماید جست‌وجو کنید؛ پس چرا ما چنین کاری را نمی‌کنیم؟
وی گفت: اخلاق عام اجتماعی و اخلاق خاص حرفهای داریم که آن‌ها را دانشگاهها باید تولید کنند و در اختیار مدیران کلان جامعه بگذارند و آن‌ها زیرمجموعه‌شان را الزام کنند که به لحاظ نظری در این امور و مفاهیم قرآنی تبحر کسب کنند و هم اینکه تربیت شوند؛ چرا که تربیت عمیق‌تر از دانستن است؛ سیره پیامبران و ائمه (ع) را کم و بیش می‌دانیم، می‌دانیم و تربیت نشدیم. می‌دانیم وقتی وارد مجلسی شدیم اولین جایی که هست باید همانجا بنشینیم، اما دقیق تربیت نشدیم که در همه جا ملکه ذهنمان باشد و به آن عمل کنیم. اخلاق حرفهای، کاربردی و اجتماعی را دانشگاهها تولید کنند و بر اساس آن مبنا که درجات بهشت بر اساس قرآن است، در جامعه نیز این استانداردها را از جامعه، کارمندان و کارگزاران بخواهیم و به میزانی که قرآن بدانند و بخوانند و مهم‌تر از همه قرآنی باشند به همان میزان در تعاملاتشان، رفتارهای سازمانی و غیر سازمانی‌شان ارج و قرب داشته باشند.
