رضا کوهکن عنوان کرد:
«سلوک عارفانه» لازمه تاویل قرآن است
گروه اندیشه: کُربن در کتاب «اسلام در سرزمین ایران» به پیروی از اهل معنا در تشیع، مومنان را به تاویل قرآن فرا می‌خواند. در این دیدگاه قرآن یک حقیقت آسمانی و یک صورت مکتوب دارد. تاویل یعنی به اصل و سر منشا برگرداندن و لازمه تاویل سلوک عارفانه است.
رضا کوهکن، عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، پیرامون ترجمه جلد اول «کتاب اسلام در سرزمین ایران» نوشته «هانری کُربن» گفت: کُربن، این کتاب را در 4 مجلد تنظیم و منتشر کرد. رویکرد وی در تالیف این کتاب بیشتر توجه به چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی تشیع 12 امامی بود.
وی در ادامه گفت: کُربن در اثر سعی کرده است چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی تشیع 12 امامی را مورد توجه قرار بدهد؛ به همین جهت در این اثر بیشتر سراغ عرفا و فیلسوفان شیعه مذهب رفته است تا سراغ فقها و متکلمین.
مترجم کتاب در ادامه اظهار کرد: تشیع از حیث حقیقت، آن چیزی بود که کربن سعی کرد در این کتاب آن را بررسی کند. وی در اثر تشیع از حیث تحول تاریخی و تطوری که در طول زمان طی کرده است را مد نظر قرار نمی‌دهد به همین جهت اگر محققی بخواهد یک بررسی تاریخی از تشیع اولیه تا حکومت صفویه بدست بیاورد در این اثر نمی‌تواند به او کمک کند.
کوهکن افزود: با همین دیدگاه کربن، موضوعاتی مختلفی را در 7 بخش طراحی می‌کند که این بخش‌ها هر کدام چند زیر مجموعه دارند. به نظر وی ادیان ابراهیمی مشتمل بر یهودیت، مسیحیت و اسلام به یک کتاب آسمانی و وحیانی اعتقاد دارند و این کتاب کلیت حیات و فکر آنها را شکل می‌دهد.
وی در ادامه تصریح کرد: به نظر کربن، فهمی که مسلمانان پیدا می‌کند در سطوح مختلف بسته به نوع و دسته افراد دارد؛ بر این اساس قرآن سلسله مراتب نزول دارد و اسلام به ویژه تشیع در جامعیت و در وجوه مختلف معنوی مد نظر قرار می‌گیرد.
کوهکن با اشاره به دیگر مباحث مطرح شده در کتاب گفت: بحث‌های قرآن ازلی، مراتب نزول قرآن، قرآن امام صامت و امام قرآن ناطق و حقیقت زنده بودن قرآن از دیگر مباحث این کتاب هستند.
وی در ادامه گفت: از این میان دو نوع نگاه می‌توان در مورد متن وحیانی مطرح کنیم؛ نخست اینکه پژوهشگری اصالت را به امر تاریخی بدهد. در این صورت قرآن تنها یک کتاب آسمانی است که به شخص پیامبر(ص) در بدو اسلام نازل شده است.
کوهکن تصریح کرد: وقتی اصالت را به تاریخ بدهیم اثر هم تاریخی خواهد شد که در یک شرایط خاص و با شان نزول خاص نازل شده است و وابسته و مرتبط به آن شرایط خاص باقی می‌ماند. در این صورت نمی‌تواند فراتر از تاریخ برود و منطبق برای همه اعصار و زمان‌ها باشد.
عضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفه با بیان حدیثی از امام صادق(ع) گفت:«ای ابو محمد اگر چنین بود که آیه‌ای از قرآن در شان کسی نازل شود و با مرگ آن فرد آن آیه نیز از بین برود امروز قرآن به تمامی مرده بود.نه هرگز چنین نیست قرآن زنده است و در نزد کسانی که در آینده خواهند زیست محقق خواهد شد همچنان که نزد آنان که در گذشته زیسته‌اند محقق شده است».
وی در ادامه گفت: کُربن این کلام را به درستی اینگونه تفسیر می‌کند اگر قرآن را صرفا نسبت به زمان و احوال تاریخی و اجتماعی که ناظر به نزول آیات قرآن است درک کنیم قرآن مدتها قبل نزد مسلمانان مرده بود. اما با ولایت اولیا الله که در عالم استقرار دارند (به نحو تام این اولیا در تشیع ائمه اطهار هستند) و با حیات ما، حیات قرآن نیز در عالم دوام خواهد داشت و این دو یعنی حیات ما و حیات قرآن لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
کوهکن در آخر اظهار کرد: کُربن به پیروی از اهل معنا در تشیع مومنان را به تاویل قرآن فرا می‌خواند؛ در این دیدگاه قرآن یک حقیقت آسمانی دارد و یک صورت مکتوب که حالت زمینی این کتاب است. تاویل یعنی به اصل و سر منشا برگرداندن ولازمه تاویل سلوک عارفانه است.
وی در ادامه گفت: کُربن در اثر سعی کرده است چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی تشیع 12 امامی را مورد توجه قرار بدهد؛ به همین جهت در این اثر بیشتر سراغ عرفا و فیلسوفان شیعه مذهب رفته است تا سراغ فقها و متکلمین.
مترجم کتاب در ادامه اظهار کرد: تشیع از حیث حقیقت، آن چیزی بود که کربن سعی کرد در این کتاب آن را بررسی کند. وی در اثر تشیع از حیث تحول تاریخی و تطوری که در طول زمان طی کرده است را مد نظر قرار نمی‌دهد به همین جهت اگر محققی بخواهد یک بررسی تاریخی از تشیع اولیه تا حکومت صفویه بدست بیاورد در این اثر نمی‌تواند به او کمک کند.
کوهکن افزود: با همین دیدگاه کربن، موضوعاتی مختلفی را در 7 بخش طراحی می‌کند که این بخش‌ها هر کدام چند زیر مجموعه دارند. به نظر وی ادیان ابراهیمی مشتمل بر یهودیت، مسیحیت و اسلام به یک کتاب آسمانی و وحیانی اعتقاد دارند و این کتاب کلیت حیات و فکر آنها را شکل می‌دهد.
وی در ادامه تصریح کرد: به نظر کربن، فهمی که مسلمانان پیدا می‌کند در سطوح مختلف بسته به نوع و دسته افراد دارد؛ بر این اساس قرآن سلسله مراتب نزول دارد و اسلام به ویژه تشیع در جامعیت و در وجوه مختلف معنوی مد نظر قرار می‌گیرد.
کوهکن با اشاره به دیگر مباحث مطرح شده در کتاب گفت: بحث‌های قرآن ازلی، مراتب نزول قرآن، قرآن امام صامت و امام قرآن ناطق و حقیقت زنده بودن قرآن از دیگر مباحث این کتاب هستند.
وی در ادامه گفت: از این میان دو نوع نگاه می‌توان در مورد متن وحیانی مطرح کنیم؛ نخست اینکه پژوهشگری اصالت را به امر تاریخی بدهد. در این صورت قرآن تنها یک کتاب آسمانی است که به شخص پیامبر(ص) در بدو اسلام نازل شده است.
کوهکن تصریح کرد: وقتی اصالت را به تاریخ بدهیم اثر هم تاریخی خواهد شد که در یک شرایط خاص و با شان نزول خاص نازل شده است و وابسته و مرتبط به آن شرایط خاص باقی می‌ماند. در این صورت نمی‌تواند فراتر از تاریخ برود و منطبق برای همه اعصار و زمان‌ها باشد.
عضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفه با بیان حدیثی از امام صادق(ع) گفت:«ای ابو محمد اگر چنین بود که آیه‌ای از قرآن در شان کسی نازل شود و با مرگ آن فرد آن آیه نیز از بین برود امروز قرآن به تمامی مرده بود.نه هرگز چنین نیست قرآن زنده است و در نزد کسانی که در آینده خواهند زیست محقق خواهد شد همچنان که نزد آنان که در گذشته زیسته‌اند محقق شده است».
وی در ادامه گفت: کُربن این کلام را به درستی اینگونه تفسیر می‌کند اگر قرآن را صرفا نسبت به زمان و احوال تاریخی و اجتماعی که ناظر به نزول آیات قرآن است درک کنیم قرآن مدتها قبل نزد مسلمانان مرده بود. اما با ولایت اولیا الله که در عالم استقرار دارند (به نحو تام این اولیا در تشیع ائمه اطهار هستند) و با حیات ما، حیات قرآن نیز در عالم دوام خواهد داشت و این دو یعنی حیات ما و حیات قرآن لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
کوهکن در آخر اظهار کرد: کُربن به پیروی از اهل معنا در تشیع مومنان را به تاویل قرآن فرا می‌خواند؛ در این دیدگاه قرآن یک حقیقت آسمانی دارد و یک صورت مکتوب که حالت زمینی این کتاب است. تاویل یعنی به اصل و سر منشا برگرداندن ولازمه تاویل سلوک عارفانه است.
