نویسنده تفسیر امام رضا(ع):
تعبیر «یا ایها الناس» نشان‌دهنده جاودانگی و جهانی‌بودن قرآن است
گروه حوزه‌های علمیه: نویسنده تفسیر امام رضا(ع) با بیان اینکه خطابات قرآنی دو دسته است و برخی خطابات «یا ایها الناس» و برخی «یا ایها الذین آمنوا» است گفت: خطابات مربوط به ناس نشان‌دهنده جنبه عمومی آیات قرآن و در واقع این خطابات، خطابات بین‌المللی و جهانی و ماندگار قرآن کریم تا روز قیامت به همه بشریت است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) آیت‌الله محمدجواد مروجی طبسی، دیشب 12 مردادماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه بقره به آیه 20 این سوره «يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ كُلَّمَا أَضَاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِيهِ وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُوا وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» پرداخت و گفت: در این آیه کلمه «ابصار» دو بار تکرار شده و طبق فرموده صاحب مجمع البیان، یعنی مرحوم طبرسی، مراد از بصر در اینجا عین و حاسة الرویت است.
وی افزود: علامه طباطبایی(ره) نیز در ذیل این آیه فرموده است که منافق مومن نیست و ایمان را دوست ندارد ولی مجبور است اظهار ایمان کند از این رو میان قلب و زبان وی هماهنگی نیست.
دشواری تفسیر مشیت الهی بدون فرمایش معصوم(ع)
آیت‌الله طبسی تصریح کرد: در این آیه به مشیت الهی اشاره شده که بحث مشیت الهی یکی از دشوارترین مباحث کلامی است و به تعبیر فضلا مضال اقدام است و خیلی از افراد به دلیل دوری از فرمایش معصومان(ع) و عدم تمسک به آن در این بحث دچار لغزش شده‌اند.
وی تاکید کرد: آنچه در برخی روایات از ائمه هدی(ع) رسیده این است که ما قایل به «امر بین الامرین» هستیم یعنی نه مختار رها شده و نه مجبور مطلق بلکه هم اراده خودمان دخیل در سرنوشتمان است و هم قضا و تقدیر الهی در مورد ما جاری و ساری می‌شود.
نویسنده تفسیر امام رضا(ع) با بیان اینکه امامان معصوم(ع) مشیت را گاهی در معنای واحد و گاهی در چند معنا بیان فرموده‌اند اظهار کرد: حجت‌ها و براهین قرآنی آن قدر واضح است که ابصار منافقان از شدت خیرگی به آیات قرآن به شدت حیرت‌زده می‌شود و تکان می‌خورد که در این آیه از آن تعبیر به «یکاد یخطف» شده است.
این استاد تفسیر حوزه بیان کرد: مفسران در تبیین این آیات به دشواری زیادی افتاده‌اند لذا از تشبیه بهره برده‌اند زیرا تفسیر چنین آیاتی بدون نظر اهل‌بیت(ع) و رسیدن به حاق مطلب ممکن نیست.
وی افزود: منافقان وقتی غنیمتی در کار بود دنبال مومنان راه می‌افتادند و پیشتاز بودند ولی وقتی مشکلی پیش می‌آمد دچار تحیر و تردد می‌شدند و تعبیر «ولو شاء الله» درباره آنان نیز جزء وعیدها و تهدیدات الهی است یعنی اگر خداوند بخواهد چشم و گوش آنان را از آن‌ها خواهد گرفت و خداوند بر هر چیزی قادر است.
طبسی با اشاره به «قادر» بودن خداوند بر هر چیز عنوان کرد: در مفهوم قادر بودن نیز تعابیر مختلفی از سوی مفسران بیان شده از جمله اینکه قادر بر خلق موجودات و افناء آنان است.
وی افزود: خداوند قادر است از هر نوع ظلمی جلوگیری کند و مانع قتل امام حسین(ع) بشود ولی هرگز چنین کاری را انجام نمی‌دهد زیرا خداوند انسان را آزاد و مختار آفریده است و اگر انسان آزاد و مختار نباشد ثواب و عقاب او نیز مفهومی نخواهد داشت.
وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه خطابات قرآنی دو دسته است گفت: برخی خطابات عمومی و «یا ایها الناس» است و برخی خطابات مربوط به مومنان و با تعبیر«یا ایها الذین آمنوا» بیان شده است که خطابات عمومی در سور مکی ذکر شده است.
خطابات جهانی قرآن
وی اظهار کرد: در خطابات مربوط به مومنان بیشتر مفسران مراد اتم و اکمل آن را امام علی(ع) دانسته‌اند و 90 مورد در سور مختلف قرآن کریم تکرار شده در حالی که خطابات عمومی 21 مورد است.
طبسی بیان کرد: خطابات مربوط به ناس نشان‌دهنده جنبه عمومی آیات قرآن و در واقع این خطابات، خطابات بین‌المللی و جهانی و ماندگار قرآن کریم تا روز قیامت به همه بشریت است.
وی همچنین به بحث خلقت آدم و قبل از آن اشاره کرد و گفت: در این بحث سؤالاتی مانند اینکه آیا قبل از خلقت آدم، خلقتی وجود داشته است و جمع شده است؟ آیا بنی جن بوده‌اند که ظاهرا امر مسلمی است و در سوره جن مورد بحث قرار گرفته است و ...؟.
وی افزود: علامه طباطبایی(ره) نیز در ذیل این آیه فرموده است که منافق مومن نیست و ایمان را دوست ندارد ولی مجبور است اظهار ایمان کند از این رو میان قلب و زبان وی هماهنگی نیست.
دشواری تفسیر مشیت الهی بدون فرمایش معصوم(ع)
آیت‌الله طبسی تصریح کرد: در این آیه به مشیت الهی اشاره شده که بحث مشیت الهی یکی از دشوارترین مباحث کلامی است و به تعبیر فضلا مضال اقدام است و خیلی از افراد به دلیل دوری از فرمایش معصومان(ع) و عدم تمسک به آن در این بحث دچار لغزش شده‌اند.
وی تاکید کرد: آنچه در برخی روایات از ائمه هدی(ع) رسیده این است که ما قایل به «امر بین الامرین» هستیم یعنی نه مختار رها شده و نه مجبور مطلق بلکه هم اراده خودمان دخیل در سرنوشتمان است و هم قضا و تقدیر الهی در مورد ما جاری و ساری می‌شود.
نویسنده تفسیر امام رضا(ع) با بیان اینکه امامان معصوم(ع) مشیت را گاهی در معنای واحد و گاهی در چند معنا بیان فرموده‌اند اظهار کرد: حجت‌ها و براهین قرآنی آن قدر واضح است که ابصار منافقان از شدت خیرگی به آیات قرآن به شدت حیرت‌زده می‌شود و تکان می‌خورد که در این آیه از آن تعبیر به «یکاد یخطف» شده است.
این استاد تفسیر حوزه بیان کرد: مفسران در تبیین این آیات به دشواری زیادی افتاده‌اند لذا از تشبیه بهره برده‌اند زیرا تفسیر چنین آیاتی بدون نظر اهل‌بیت(ع) و رسیدن به حاق مطلب ممکن نیست.
وی افزود: منافقان وقتی غنیمتی در کار بود دنبال مومنان راه می‌افتادند و پیشتاز بودند ولی وقتی مشکلی پیش می‌آمد دچار تحیر و تردد می‌شدند و تعبیر «ولو شاء الله» درباره آنان نیز جزء وعیدها و تهدیدات الهی است یعنی اگر خداوند بخواهد چشم و گوش آنان را از آن‌ها خواهد گرفت و خداوند بر هر چیزی قادر است.
طبسی با اشاره به «قادر» بودن خداوند بر هر چیز عنوان کرد: در مفهوم قادر بودن نیز تعابیر مختلفی از سوی مفسران بیان شده از جمله اینکه قادر بر خلق موجودات و افناء آنان است.
وی افزود: خداوند قادر است از هر نوع ظلمی جلوگیری کند و مانع قتل امام حسین(ع) بشود ولی هرگز چنین کاری را انجام نمی‌دهد زیرا خداوند انسان را آزاد و مختار آفریده است و اگر انسان آزاد و مختار نباشد ثواب و عقاب او نیز مفهومی نخواهد داشت.
وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه خطابات قرآنی دو دسته است گفت: برخی خطابات عمومی و «یا ایها الناس» است و برخی خطابات مربوط به مومنان و با تعبیر«یا ایها الذین آمنوا» بیان شده است که خطابات عمومی در سور مکی ذکر شده است.
خطابات جهانی قرآن
وی اظهار کرد: در خطابات مربوط به مومنان بیشتر مفسران مراد اتم و اکمل آن را امام علی(ع) دانسته‌اند و 90 مورد در سور مختلف قرآن کریم تکرار شده در حالی که خطابات عمومی 21 مورد است.
طبسی بیان کرد: خطابات مربوط به ناس نشان‌دهنده جنبه عمومی آیات قرآن و در واقع این خطابات، خطابات بین‌المللی و جهانی و ماندگار قرآن کریم تا روز قیامت به همه بشریت است.
وی همچنین به بحث خلقت آدم و قبل از آن اشاره کرد و گفت: در این بحث سؤالاتی مانند اینکه آیا قبل از خلقت آدم، خلقتی وجود داشته است و جمع شده است؟ آیا بنی جن بوده‌اند که ظاهرا امر مسلمی است و در سوره جن مورد بحث قرار گرفته است و ...؟.
