تقوا و عبودیت؛ شاخص نکوداشت افراد از نگاه قرآن
گروه حوزه‌های علمیه: عضو جامعه مدرسین و قائم مقام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با ذکر آیات متعدد گفت: قرآن کریم، تقوا و خداترسی و عبودیت را مهمترین شاخصه برای نکوداشت افراد و بزرگان برشمرده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین محمود رجبی، قائم مقام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) شب 21 آبان ماه در سومین شب از مراسم نکوداشت علامه طباطیایی(ره) که در دارالقرآن این مفسر بزرگ و به مناسبت سی و ششمین سال ارتحال علامه برگزار شد، گفت: بزرگداشت مردان الهی ریشه در قرآن دارد و قرآن پیامبر را در آیات متعدد به بزرگداشت انبیاء و مردان الهی توصیه و امر کرده است که نمونه آن در آیات متعددی در سوره مریم وجود دارد و حتی در مورد زنان الهی نیز این سفارش وجود دارد.
این قرآن‌پژوه افزود: اصل بزرگداشت و یاد مردان الهی مطلوب و پسندیده است و همین امر قرآن به پیامبر نشان دهنده این موضوع است همچنین در این آیات رمز و راز و چرایی این نکوداشت نیز ذکر شده است و آن صدیق، نبی و تقی و با تقوا بودن این مردان الهی است یعنی ارتباط با خدا شاخص نکوداشت است.
رجبی بیان کرد: این مردان واسطه میان بندگان خدا و خدا بودند و نکته دیگری که از قرآن به دست می‌آید جنبه الگویی این مردان خداست یعنی وقتی می‌گوییم یادآور مردان الهی باشد به دلیل الگو بودن آنان است؛ قرآن وقتی از پیامبران یاد می‌کند موسی را نبی و مخلص معرفی کرده است یعنی جنبه الگویی دارد و ما هم باید در این مسیر حرکت کنیم.
مدیر گروه علوم قرآن موسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: در مورد اسماعیل که غیر از فرزند ابراهیم است او را صادق الوعد معرفی و رمز و راز نکوداشت را همین مسئله بیان فرموده است یا در مورد حضرت ادریس ایشان را نبی صدیق معرفی کرده و همین طور تمامی پیامبران را متصف به این صفات فرموده است و آنان را از نیکان می‌داند.
رجبی اظهار کرد: بزرگداشت شخصیت‌هایی مانند علامه برای این است که از ایشان درس و الگو بگیریم و ما هم در این مسیر قدم برداریم زیرا آنچه علامه را ماندگار کرده است عبودیت علامه است، اکسیری که سبب ماندگاری انسان است زیرا آنچه رابطه با خدا نداشته باشد فانی و هالک است. بنابراین اگر نام و یاد علامه و آثارش زنده است و زنده خواهد ماند علتش همین عبودیت ایشان است.
این قرآن‌پژوه با بیان اینکه اگر می‌خواهیم آثار و وجود ما حی و ماندگار باشد باید از ایشان تبعیت کنیم عنوان کرد: یکی دیگر از دلایل ماندگاری ایشان، ساده زیستی بود و از سهم امام هم به هیچ وجه استفاده نمی‌کرد در عین اینکه زندگی بسیار دشواری هم داشتند همچنین ویژگی دیگر ایشان، استفاده بهینه از وقت بود که سبب شد تا در انواع علوم دینی و تلاش‌های علمی، ترویج اندیشه، تولید نظریه و تربیت شاگرد و ... جامعیت داشتند.
وی تاکید کرد: ویژگی دیگر علامه، این بود که در انجام کار و انتخاب کاری که می‌کردند کار کارشناسی دقیق بر اساس وظیفه داشتند؛ ایشان فرموده وقتی به قم آمدم نیازهای جامعه و حوزه را بررسی کردم و وارد عرصه پژوهش و آموزش شدم و به این نتیجه رسیدم که سه خلا وجود دارد یکی از مباحث تفسیری، دوم عقلی و یکی هم اخلاقی و لذا در هر سه حوزه به انجام فعالیت آموزشی و پژوهشی پرداختند.
رجبی ادامه داد: ایشان اعتقاد راسخی به ولایت فقیه و اطاعت از ولی و حاکم شرع داشتند که نمونه آن در مکاتبه وی با آیت الله بروجردی بود؛ آیت الله بروجردی از ایشان درخواست کرد تا فلسفه را در جلسات خصوصی دنبال کنید ولی ایشان در پاسخ فرمودند من براساس وظیفه این کار را می کنم ولی اگر شما به عنوان مرجع تقلید و حاکم شرع بخواهید، دنبال نمی‌کنم یعنی از طرفی ایستادگی داشتند و از طرفی هم تبعیت از ولی فقیه را رعایت کردند.
رجبی تاکید کرد: ایشان حتی در زمینه ولایت فقیه قبل از قیام امام، مطلب نوشتند و کار تحقیقی کردند و همان طور که علامه مصباح فرموده‌اند، کاری که امام در بعد سیاسی برای کشور انجام داد علامه طباطبایی در بعد علمی انجام داد.
این قرآن‌پژوه افزود: اصل بزرگداشت و یاد مردان الهی مطلوب و پسندیده است و همین امر قرآن به پیامبر نشان دهنده این موضوع است همچنین در این آیات رمز و راز و چرایی این نکوداشت نیز ذکر شده است و آن صدیق، نبی و تقی و با تقوا بودن این مردان الهی است یعنی ارتباط با خدا شاخص نکوداشت است.
رجبی بیان کرد: این مردان واسطه میان بندگان خدا و خدا بودند و نکته دیگری که از قرآن به دست می‌آید جنبه الگویی این مردان خداست یعنی وقتی می‌گوییم یادآور مردان الهی باشد به دلیل الگو بودن آنان است؛ قرآن وقتی از پیامبران یاد می‌کند موسی را نبی و مخلص معرفی کرده است یعنی جنبه الگویی دارد و ما هم باید در این مسیر حرکت کنیم.
مدیر گروه علوم قرآن موسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: در مورد اسماعیل که غیر از فرزند ابراهیم است او را صادق الوعد معرفی و رمز و راز نکوداشت را همین مسئله بیان فرموده است یا در مورد حضرت ادریس ایشان را نبی صدیق معرفی کرده و همین طور تمامی پیامبران را متصف به این صفات فرموده است و آنان را از نیکان می‌داند.
رجبی اظهار کرد: بزرگداشت شخصیت‌هایی مانند علامه برای این است که از ایشان درس و الگو بگیریم و ما هم در این مسیر قدم برداریم زیرا آنچه علامه را ماندگار کرده است عبودیت علامه است، اکسیری که سبب ماندگاری انسان است زیرا آنچه رابطه با خدا نداشته باشد فانی و هالک است. بنابراین اگر نام و یاد علامه و آثارش زنده است و زنده خواهد ماند علتش همین عبودیت ایشان است.
این قرآن‌پژوه با بیان اینکه اگر می‌خواهیم آثار و وجود ما حی و ماندگار باشد باید از ایشان تبعیت کنیم عنوان کرد: یکی دیگر از دلایل ماندگاری ایشان، ساده زیستی بود و از سهم امام هم به هیچ وجه استفاده نمی‌کرد در عین اینکه زندگی بسیار دشواری هم داشتند همچنین ویژگی دیگر ایشان، استفاده بهینه از وقت بود که سبب شد تا در انواع علوم دینی و تلاش‌های علمی، ترویج اندیشه، تولید نظریه و تربیت شاگرد و ... جامعیت داشتند.
وی تاکید کرد: ویژگی دیگر علامه، این بود که در انجام کار و انتخاب کاری که می‌کردند کار کارشناسی دقیق بر اساس وظیفه داشتند؛ ایشان فرموده وقتی به قم آمدم نیازهای جامعه و حوزه را بررسی کردم و وارد عرصه پژوهش و آموزش شدم و به این نتیجه رسیدم که سه خلا وجود دارد یکی از مباحث تفسیری، دوم عقلی و یکی هم اخلاقی و لذا در هر سه حوزه به انجام فعالیت آموزشی و پژوهشی پرداختند.
رجبی ادامه داد: ایشان اعتقاد راسخی به ولایت فقیه و اطاعت از ولی و حاکم شرع داشتند که نمونه آن در مکاتبه وی با آیت الله بروجردی بود؛ آیت الله بروجردی از ایشان درخواست کرد تا فلسفه را در جلسات خصوصی دنبال کنید ولی ایشان در پاسخ فرمودند من براساس وظیفه این کار را می کنم ولی اگر شما به عنوان مرجع تقلید و حاکم شرع بخواهید، دنبال نمی‌کنم یعنی از طرفی ایستادگی داشتند و از طرفی هم تبعیت از ولی فقیه را رعایت کردند.
رجبی تاکید کرد: ایشان حتی در زمینه ولایت فقیه قبل از قیام امام، مطلب نوشتند و کار تحقیقی کردند و همان طور که علامه مصباح فرموده‌اند، کاری که امام در بعد سیاسی برای کشور انجام داد علامه طباطبایی در بعد علمی انجام داد.
