باید به تفسیر کل‌گرای قرآن پرداخت
گروه اندیشه: بمبا گفت: براساس بررسی مقدمات کتب تفسیری باید به تفسیر کل‌گرا از قرآن پرداخت و از صاحب‌نظران در علوم مختلف در تفسیر قرآن استفاده کرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آدام بمبا، عضو هیئت علمی دانشگاه مالزی، امروز 17 اسفند، با موضوع «بررسی تاریخی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی» در نوبت بعد از ظهر دومین روز همایش بین‌المللی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم، سخنرانی کرد.
بمبا در آغاز سخنانش گفت: عنوان مقاله بررسی تاریخی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی است که بر اساس مقدمات کتب تفسیر انجام شده است. سوال اصلی این است که آیا اندیشه استفاده از روش کلی‌گرایانه و جامع‌نگر در مقدمات کتب تفسیر آمده است و اگر آمده چگونه در تاریخ اندیشه اسلامی تحول پیدا کرده است. بنابر این در راستا این هدف از روش تاریخی تحلیلی استفاده کرده‌ایم.
وی ادامه داد: با مطالعه مقدمه کتب تفسیری به برخی از نتایج رسیدیم، اولین نتیجه این است که روش جامع یک ضرورت علمی است، زیرا بر پایه عقاید توحیدی بنیان گذاشته شده است که معتقد است مبنای همه علوم توحید است و خداوند همه علوم را ایجاد کرده است. همه علوم هر چقدر از هم دور باشند، یکی هستند و منبع آنها خداوند متعال است.
عضو هیئت علمی دانشگاه مالزی افزود: نتیجه دوم این است که آگاهی نسبت به استفاده از روش کلی‌نگر، یک آگاهی قدیمی است که به زمان صحابه و تابعین باز می‌گردد. همه این افراد به نامتناهی بودن فهم قرآن اشاره کرده‌اند و خود قرآن بر این حقیقت تاکید کرده است.
وی تصریح کرد: نتیجه سوم این است که مقدمه کتب تفسیری از اولین منابعی است که در استفاده از روش کلی‌نگر در خصوص قرآن تاکید دارند. ما این نکته را وقتی درمی‌یابیم که به نظرات مفسران نگاه می‌کنیم. ایشان تصریح دارند که برای تفسیر قرآن باید ابزارهای مختلف علمی را به خدمت گرفت.
بمبا ادامه داد: نتیجه چهارم این است که روش کلی‌نگر در قرن پنجم با ترجمه آثار یونانی به عربی همگام شد و از نظریه‌پردازان این روش غزالی، سیوطی و ابن عربی می توان نام برد.
عضو هیئت علمی دانشگاه مالزی افزود: از دیگر نتایج این تحقیق این است که روش کلی‌نگر در کتب تفسیری مانند تفسیر رازی، نهاوندی، قمی، طبرسی، طوسی و طنطاوی ذکر شده است. در همه این تفاسیر مباحث مختلفی در حوزه زبان، اجتماعیات، فلسفه و ... به کار رفته است که نشان می‌دهد که ما باید در تفسیر از علوم مختلف استفاده کنیم.
وی افزود: نتیجه بررسی بنده این است که با نگاه جامع‌گرایانه و کلی‌نگر باید از کارهای فردی به سوی کارهای گروهی پیش برویم و بنابر این از تخصص در مطالعات قرآنی باید همه علوم استفاده شود و این روش‌ها از علوم سنتی و مدرن استفاده می‌کنند. همچنین برای فعالیت در زمینه تفسیری باید کارهای گروهی انجام داد و نیازمند همکاری های مشترک محققان در علوم مختلف بشری هستیم.
بمبا ادامه داد: مقاله حاضر متکی است بر مقدمه کتب تفسیر قدیم و معاصر که بر مفهوم مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم تاکید داشته‌اند و این تاکید روندی رو به رشد داشته است.
وی افزود: ما نمونه‌های بسیاری را می‌توانیم در مقدمه کتب تفسیر می‌توانیم ببینیم که برای رسیدن به فهم بشر از علوم مختلف استفاده کرده‌اند و همچنین شایسته است در این زمینه، دیدگاهی از علوم مختلف داشته باشیم که در تفسیر قرآن می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین دانشگاه‌های اسلامی باید تشویق شوند که از روش کلی‌نگر برای مطالعات قرآنی استفاده کنند.
