آیت‌الله‌العظمی سبحانی:
عقیده «بدا» در شیعه رد اعتقاد یهودیان است/ ریشه طرح اتهامات به این باور
گروه حوزه‌های علمیه: مفسر قرآن کریم و مرجع تقلید شیعیان با تبیین واژه بدا در لغت و در اصطلاح تشیع، گفت: کسانی که منتقد ما در این مسئله هستند درک درستی از اعتقاد شیعه به بدا ندارند زیرا در اصل این عقیده، رد اعتقاد یهودیان مبنی بر بسته بودن دست خداوند است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) آیت‌الله‌العظمی جعفر سبحانی، امروز 14 فروردین ماه در درس خارج خود به تبیین مسئله «بدا» پرداخت و با بیان اینکه بدا در لغت به معنای ظهور بعد از خفاست گفت: قرآن کریم هم بدا را در معنای ظهور بعد از خفا به کار برده است؛ در سوره مبارکه یوسف آمده «ثُمَّ بَدَا لَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا رَأَوُا الْآيَاتِ لَيَسْجُنُنَّهُ حَتَّى حِينٍ»(35 یوسف) یعنی هنگامی که یوسف، پاکدامن از آن امتحان بیرون آمد که به تعبیر علامه طباطبایی انسان عادی نمی‌توانست از این معرکه سالم بیرون بیاید؛ آیات یوسف برای خانواده عزیز مصر روشن شد و برای حفظ آبروی خود گفتند یوسف را زندانی کنیم.
وی افزود: در آیه دیگری فرموده «وَبَدَا لَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ»(33 جاثیه)؛ انسان در روز قیامت هنگامی که در مقابل جزای اعمال قرار می‌گیرد، اگر ابتدا خیال می‌کرد سیئه چیزی نیست ولی حالا می فهمد که گناه، یک وجود برزخی و یک وجودی در روز قیامت دارد لذا بدا هم از نظر قرآن و هم روایات، ظهور بعد از خفا هست.
آیت‌الله سبحانی بیان کرد: مسلما علم خدا محیط است و ظهور بعد از خفا برای علم خداوند محال است و هرکسی این معنا را برای خدا به کار ببرد خداشناس نیست؛ زیرا علم خدا ذاتی است و خداوند به هر چیزی قبل از وجود نیز آگاه است.
این مرجع تقلید تصریح کرد: بدا رد عقیده یهود است زیرا آنان می‌گویند دست خدا بسته است و بعد از آن که مقدر کرد تقدیر را نمی‌‌تواند به هم بزند، از این رو یهودیان نسخ را محال می‌دانند در حالی که ما معتقدیم که مقدرات خدا قابل تغییر است البته به گونه‌ای که ضرر به علم خداوند نمی‌زند لذا در روایات داریم که در تمام انبیاء مسئله بدا بوده است یعنی مقدرات خدا، دست خدا را نبسته است.
وی اظهار کرد: ماهواره‌هایی که علیه شیعه سخن می‌گویند نسبت به این مسئله انتقاد دارند و ما را غیرموحد می‌دانند زیرا سخن ما را درک نکرده‌اند؛ در حالی که مقدرات خدا دو قسم است مقدارت کلی که قابل تغییر نیست مانند اینکه همه انسان‌ها مرگ دارند، این سنت دائمی است که بدا بردار نیست همچنین ختم نبوت با وفات پیامبر(ص) و یا ظهور حضرت مهدی(عج) که قابل بدا نیست اما قسم دوم مقدرات مربوط به سعادت و شقاوت فرد و اجتماع است و اگر ما قایل به بدا هستیم در تغییرات جزیی مانند همین مسئله است.
وی ادامه داد: خداوند دو لوح محو و اثبات دارد و آنچه قابل تغییر است در همین لوح انجام می شود؛ مثلا کسی که شارب خمر است سرنوشتش دوزخ است ولی این سرنوشت قطعی نیست زیرا اگر بعدا توبه کرده و راه خود را تغییر دهد باز می‌گردد و اهل خیر می‌شود و برعکس کسانی یک عمر اهل نماز و روزه بوده‌اند ولی بعدا راه را کج کرده و سرنوشتشان را تغییر داده‌اند لذا بدا در اینجا جنبه تربیتی دارد.
این مفسر قرآن بیان کرد: عقیده شیعه عقیده همه مسلمین جهان است به شرط اینکه بدانند ما چه می گوییم از جمله اینکه در آیات متعددی در سوره مبارکه نوح به این مسئله پرداخته شده است.
وی تاکید کرد: کسانی که به عقیده بدا در شیعه حمله می‌کنند چون درک درستی از این عقیده ندارند در حالی که اعتقاد ما تغییر در لوح محو و اثبات است که با اعمال صالح و یا طالح تغییر می‌کند و ربطی به تغییر در علم الهی ندارد.
